Khởi nghĩa Vĩnh Thạnh là một chiến công oanh liệt và mãi mãi là niềm tự hào của người dân Vĩnh Thạnh. Làng Kon-Tơlok (xã Vĩnh Thịnh) được coi là nơi khởi phát của cuộc khởi nghĩa ấy. Ngày nay, Kon-Tơlok lại đi đầu trong công cuộc đổi mới, xây dựng làng văn hóa…
 |
|
Thế hệ tương lai của Kon-Tơlok. Ảnh: N.V.Trang
|
1.
Tôi trở lại Kon-Tơlok khi người dân nơi đây đang náo nức chào đón Lễ hội Kỷ niệm 50 năm ngày Khởi nghĩa Vĩnh Thạnh. Đường vào làng rợp cờ đỏ sao vàng. Nhà nào cũng được quét dọn sạch sẽ. Những vườn đào ken dày, những ngôi nhà mái ngói trải dài…
Làng Kon-Tơlok có 73 hộ với 323 nhân khẩu, chủ yếu là người Bana. Phần lớn bà con sống nhờ vào ruộng vườn, nương rẫy. Diện tích lúa nước của làng có 77 ha, trồng được cả ba vụ. Song, đem lại sự thay đổi cho vùng đất này lại chính nhờ 60 ha điều. Từ những năm 80 của thế kỷ XX, điều đã là cây trồng chủ lực, là nguồn thu chủ yếu của người dân Kon-Tơlok. Nhờ cây điều mà 100% nhà trong làng đã được ngói hóa, nhà nào cũng có ti vi, 30 nhà có xe máy. Thu nhập bình quân mỗi người hơn 2 triệu đồng/năm. Gặp tôi, Bok Toàn vui vẻ cho biết: “Dân làng mình giờ không chỉ có điện thắp sáng, trước Tết, làng đã có trường học mới, có nước sạch đến từng nhà!”.
2.
Tháng 8.1999, Kon-Tơlok đăng ký làng văn hóa thí điểm của tỉnh. Đến năm 2000, Kon-Tơlok là một trong năm làng đầu tiên được UBND tỉnh công nhận là làng văn hóa. Để đạt được và duy trì thành tích đó, làng đã tích cực thực hiện nhiều biện pháp thiết thực. Các hộ, đoàn thể trong làng cùng nhau thi đua thực hiện tốt ba công trình vệ sinh; thi đua sản xuất, xây dựng nhà vườn sạch đẹp; thực hiện tốt chính sách KHHGĐ, xóa đói giảm nghèo; phong trào “ông bà mẫu mực”, “trẻ em chăm ngoan”...
Làng Kon-Tơlok có cả sân bóng chuyền, bóng đá. Làng còn thành lập Câu lạc bộ Cồng chiêng, là nơi để các cụ cao tuổi truyền lại cho thế hệ sau vốn truyền thống của dân tộc. Câu lạc bộ đã thu hút đông đảo thanh niên tham gia sinh hoạt và từng được mời đi biểu diễn nhiều nơi. Ngoài ra, làng còn có Đội xung kích thường xuyên giúp dân sửa chữa nhà ở, xây trường học… Nhiều hủ tục như cúng ma, cầu mưa, cầu mùa… đã được xóa bỏ; việc cưới, việc tang đều tổ chức theo nếp sống mới với tinh thần tiết kiệm.
Hàng tháng, người dân Kon-Tơlok lại tập trung nhau ở nhà rông giữa làng, triển khai những chính sách mới, nhắc nhở nhau cùng thực hiện tốt nếp sống mới. Người dân được tự do phát biểu, đóng góp ý kiến để cùng nhau đoàn kết xây dựng một Kon-Tơlok giàu đẹp hơn…
Gặp lại Đinh Đí, Đinh Din, Đinh Sáp… những nhân chứng lịch sử của trận đánh năm xưa bên Gộp Nước Ló, ai cũng vui mừng trước sự đổi thay của quê hương. Bok Khánh (tức Đinh Sáp, 78 tuổi), tự hào nói: “Bây giờ, làng mình ai cũng sống đầy đủ, ai cũng được ăn no, mặc ấm, con cháu mình được học hành, không uổng công hồi xưa tụi mình đánh giặc”.
3.
Buổi chiều tôi đến thăm Kon-Tơlok, ở sân nhà rông, các thanh niên trong làng đang khẩn trương hoàn tất những khâu chuẩn bị cuối cùng cho việc dựng trại. Đinh Văn Kơi, Bí thư Đảng ủy xã Vĩnh Thịnh, cho biết: “Trong 9 thôn và 6 làng của Vĩnh Thịnh, Kon-Tơlok là nơi còn lưu giữ được nhiều giá trị truyền thống, quan tâm tốt đến đời sống văn hóa, văn nghệ. Để chuẩn bị cho Lễ hội Kỷ niệm 50 năm ngày Khởi nghĩa Vĩnh Thạnh, xã đã tin tưởng giao cho làng chuẩn bị trại và tiết mục biểu diễn cồng chiêng, đại diện cho xã ở Lễ hội”.
Đêm buông xuống. Kon-Tơlok lung linh trong nhịp cồng chiêng âm vang của các chàng trai, ngả nghiêng theo điệu xoang uyển chuyển của các thiếu nữ. Dân làng đổ ra xem. Các bok hướng dẫn cho từng nhịp chiêng, các mí cầm tay chỉ cho từng điệu múa. Ở nơi này, mạch nguồn văn hóa truyền thống bao đời vẫn mãi chảy…
| 
