Theo thống kê chưa đầy đủ, trong hơn một năm qua, tại các khu công nghiệp ở tỉnh ta có khoảng 3.000 lao động (LĐ) bị mất việc hoặc thiếu việc làm do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế thế giới. Họ đi về đâu và có thật sự là “bị mất việc”?
 |
|
LĐ giỏi nghề luôn thiếu. - Trong ảnh: Các học viên ngành cơ khí của Trường Cao đẳng Nghề Quy Nhơn đang thực hành. Ảnh: N.Phúc
|
* Dịch chuyển LĐ
Bình Định hiện có hơn 2.800 doanh nghiệp (DN), chủ yếu là DN vừa và nhỏ với gần 20 vạn LĐ - chỉ tính những LĐ trong các DN sử dụng 10 LĐ trở lên - chiếm 8% số dân, chiếm 23% tổng số LĐ xã hội. Trong năm 2008 và 6 tháng đầu năm 2009, do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế thế giới, ở tỉnh ta có khoảng 3.000 LĐ mất việc và thiếu việc làm do các DN thu hẹp sản xuất.
Chịu ảnh hưởng nặng nề nhất là các DN chế biến gỗ. Nhiều đơn vị đã phải sản xuất cầm chừng trên tinh thần hòa vốn, có lãi hoặc lỗ chút ít, cốt để giữ công nhân. Có DN phải giảm ca, giảm LĐ, làm việc luân phiên, chia sẻ đơn hàng… và ở góc độ này, người LĐ đã trở thành nạn nhân thực sự của cuộc khủng hoảng kinh tế.
Tuy nhiên, có không ít DN nỗ lực vượt khó, chuyển hướng sản xuất từ sản phẩm chủ yếu là hàng xuất khẩu sang làm hàng tiêu thụ nội địa. Công ty Cổ phần Hoàng Anh, Công ty Cổ phần Kỹ nghệ gỗ Tiến Đạt, Công ty TNHH Quốc Thắng, Công ty TNHH Mỹ Tài... là những DN như thế. Họ đã vượt lên khó khăn, khẳng định được vị trí của mình trên thương trường nội địa. Và cũng chính vì thế mà họ đã phải tuyển thêm hàng trăm LĐ. Nhiều DN chế biến đá xuất khẩu, nay chuyển theo hướng tiêu thụ sản phẩm ở thị trường trong nước là chính và đã sản xuất một lượng hàng lớn, song cung vẫn chưa đủ cầu.
Như vậy, ở từng ngành nghề, cấp độ ảnh hưởng về LĐ, việc làm có khác nhau song thực tế cho thấy đã có sự cơ cấu, phân công lại LĐ. Qua khảo sát cho thấy, số LĐ ở các DN cuối năm 2008 và 3 tháng đầu năm 2009 giảm gần 3.000 người. Song thực tế, họ đã không phải “ngồi bó tay” mà vẫn có việc làm, bằng cách chuyển vùng. Có người đi ra ngoài tỉnh; lại có người chọn các cụm công nghiệp gần nhà để giảm chi phí đi lại, ăn ở hoặc về lại nông thôn làm nghề khác và gần hơn là chuyển sang DN khác trong cùng một khu công nghiệp.
* Thiếu LĐ giỏi nghề
Qua các phiên giao dịch việc làm, cho thấy LĐ hiện nay không những không thiếu việc, mà còn trở nên khan hiếm, nhất là với những LĐ có nghề. Sự chuyển dịch LĐ đang theo xu hướng sắp xếp một cách hợp lý hơn, trình độ tay nghề nâng cao hơn; chuyển LĐ thủ công, gia công là chính sang LĐ có hàm lượng chất xám, mang tính ổn định, thường xuyên, gắn bó với DN. Thông qua cơ cấu lại LĐ, người LĐ đã có ý thức hơn về việc nâng cao trình độ tay nghề. Người có trình độ, thợ lành nghề thì dù làm việc tại DN nào cũng tự tin, làm chủ công nghệ, đảm bảo chất lượng sản phẩm, hạ giá thành, tạo chữ tín cho DN.
Thực tiễn cho thấy, nhiều DN đã tung “chiêu” ưu đãi để tuyển LĐ có nghề nhưng đành bó tay. LĐ một khi đã rời khỏi DN thường không trở lại, không chỉ vì thu nhập cao hay thấp, mà còn là cách đối xử của các ông chủ DN. LĐ thường chọn “đứng chân” nơi “ông chủ” có nhiều thiện chí, biết lo quyền lợi trước mắt và lâu dài cho họ; quan hệ giữa chủ và thợ có sự đồng thuận, hài hòa, ổn định và tiến bộ. Sự gắn kết đó là sợi dây vô hình làm cho DN thành công và phát triển, người LĐ có cơ hội lập nghiệp, gắn bó lâu dài với DN, biết chia sẻ khó khăn với DN; biết đề xuất ý kiến, cải tiến trong quá trình sản xuất.
Hiện nay, các khu công nghiệp Bình Định cần 3.000 - 4.000 LĐ có tay nghề, theo đúng nghĩa là “công nhân kỹ thuật”. Từ đây, đặt ra vấn đề là người LĐ phải chịu học nghề; các cấp, các ngành cần tuyên truyền, vận động để mọi người nhận thức đúng về tầm quan trọng của LĐ có nghề, bởi chỉ có học nghề mới đảm bảo có việc làm ổn định, tăng thu nhập.
| 
