Từ nhiều năm qua, các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông ngoài công lập trong tỉnh đã thu không đủ chi. Hậu quả là lương và các chế độ của giáo viên (GV) chậm được thực hiện, trang thiết bị dạy học thiếu thốn, chất lượng dạy và học thấp... Tăng học phí là giải pháp cấp thiết để góp phần cải thiện điều kiện dạy - học ở các trường ngoài công lập.
|
Thu không đủ chi, các trường THPT công lập tự chủ đã không tuyển đủ GV giảng dạy, điều kiện dạy học thiếu thốn dẫn đến chất lượng giáo dục không đảm bảo yêu cầu. - Trong ảnh: HS Trường THPT công lập tự chủ Chu Văn An (Quy Nhơn).
|
* Thu không đủ chi
Đó là thực trạng của hệ thống giáo dục ngoài công lập những năm vừa qua. Theo các Quyết định của UBND tỉnh những năm 2002, 2003 và 2004, mức thu học phí ngoài công lập được xây dựng như sau: nhà trẻ ở khu vực TP Quy Nhơn (trừ các xã đảo, bán đảo) là 94 ngàn đồng/HS/tháng; khu vực đồng bằng là 81 ngàn đồng/HS/tháng; trung du (Hoài Ân, Tây Sơn) là 81 ngàn đồng/HS/tháng; khu vực miền núi và các xã đảo, bán đảo là 43 ngàn đồng/HS/tháng. Đối với mẫu giáo, học phí tương ứng với các khu vực trên lần lượt là 81-68-68 và 31 ngàn đồng; học phí mẫu giáo học 2 buổi/ngày không bán trú là 30-20-20 và 10 ngàn đồng; học phí mẫu giáo học 1 buổi/ngày (xã, phường, thị trấn) là 30-20-20 và 10 ngàn đồng; học phí bổ túc văn hóa là 46-42-42 và 30 ngàn đồng; học phí THPT công lập tự chủ là 120-100-100 và 80 ngàn đồng/HS/tháng.
Các mức học phí này được xây dựng dựa theo mức lương tối thiểu 290 ngàn đồng/tháng. Từ năm 2004 đến nay, Nhà nước đã nhiều lần điều chỉnh mức lương tối thiểu. Hiện nay là 650 ngàn đồng, tăng 124% so với trước đây. Tuy nhiên, các trường ngoài công lập vẫn giữ mức thu học phí như trước đây. Do đó, đã không đủ để trả lương GV và tổ chức các hoạt động chuyên môn của nhà trường. Khối các trường mầm non huyện, thành phố, nguồn thu học phí chỉ đạt 30% chi thường xuyên, ngân sách Nhà nước phải cấp bù thêm 70% (chưa bao gồm xây dựng, sửa chữa cơ sở vật chất và mua sắm tài sản). Khối các trường mẫu giáo xã, phường, lương của GV phụ thuộc vào nguồn thu học phí và ngân sách xã, phường. Do đó, việc trả lương cho GV không thống nhất. Một số xã, phường không đủ kinh phí chi trả lương hàng tháng cho GV khiến đời sống của GV hết sức khó khăn. Chỉ tính riêng năm 2008, ngân sách huyện, thành phố đã hỗ trợ cho khối mầm non và mẫu giáo xã, phường hơn 21,75 tỉ đồng.
Khối các trường THPT công lập tự chủ hoàn toàn kinh phí (bán công) cũng gặp nhiều khó khăn. Mức thu học phí đang thực hiện chỉ đạt 45% chi thường xuyên của các trường. Chỉ tính riêng năm 2008, ngân sách tỉnh đã cấp bù chênh lệch tiền lương từ 350 ngàn đồng lên 540 ngàn đồng cho GV khối THPT tự chủ hơn 6,3 tỉ đồng, chiếm 14% so với nhu cầu kinh phí chi thường xuyên. Do nguồn thu không đảm bảo, các trường THPT công lập tự chủ không tuyển đủ GV giảng dạy. Hiện GV giảng dạy của khối này chỉ đạt 578/1.116 GV (52%) so với quy định của Bộ GD-ĐT.
* Nhà nước vẫn phải hỗ trợ học phí
Theo tính toán, với mức thu đang thực hiện, học phí thu được là 30,1 tỉ đồng/năm. Nếu không tăng học phí, ngân sách Nhà nước phải chi hỗ trợ 61,4 tỉ đồng/năm. Với kinh phí hỗ trợ này, ngân sách địa phương không thể đảm bảo. Tuy nhiên, nếu thu đủ theo mức đảm bảo tiền lương, Nhà nước không hỗ trợ, thì học phí cũng sẽ vượt quá khả năng đóng góp của người học.
Bởi vậy, UBND tỉnh đã đề xuất thu học phí theo từng loại hình trường học và theo vùng, miền; trong đó, ngân sách Nhà nước có hỗ trợ để chi lương GV. Học phí được thu tăng theo lộ trình: năm học 2009-2010 và từ năm học 2010-2011 trở đi. Như vậy, đối với năm học 2009-2010, với mức thu học phí mới (xem bảng phía dưới), thì mỗi năm học, người học cũng chỉ đóng góp được 39 tỉ đồng, ngân sách Nhà nước hỗ trợ 52,6 tỉ đồng (trong đó, ngân sách tỉnh hỗ trợ 25,3 tỉ; ngân sách huyện, thành phố hỗ trợ 27,3 tỉ đồng).
Với mức thu học phí áp dụng từ năm học 2010-2011 trở đi, học phí thu được là 55,47 tỉ đồng. Ngân sách Nhà nước hỗ trợ 36,13 tỉ đồng (trong đó, ngân sách tỉnh hỗ trợ 12,5 tỉ đồng; ngân sách huyện, thành phố hỗ trợ 23,63 tỉ đồng). Các mức hỗ trợ này chưa tính đến kinh phí miễn, giảm cho các đối tượng theo quy định, ước tính hàng năm khoảng 3 tỉ đồng.
Với phương án thu học phí mới, học phí học 2 buổi/ngày đối với bậc tiểu học sẽ được bãi bỏ.
Học phí mới dự kiến thu năm học 2009-2010 (đơn vị tính: đồng/HS/tháng):
Khu vực |
Học phí
Nhà trẻ |
Học phí
Mẫu giáo |
Mẫu giáo 2 buổi/ngày không bán trú |
Mẫu giáo
1 buổi/ngày |
THPT công lập tự chủ |
Học phí bổ túc văn hóa |
TP Quy Nhơn |
131.000 |
113.000 |
42.000 |
42.000 |
154.000 |
65.000 |
Đồng bằng |
107.000 |
95.000 |
28.000 |
28.000 |
126.000 |
59.000 |
Trung du |
100.000 |
77.000 |
25.000 |
25.000 |
119.000 |
52.000 |
Miền núi, hải đảo |
54.000 |
44.000 |
15.000 |
15.000 |
98.000 |
42.000 |
|