Tri ân người đi trước Hôm nay (27.7) chúng ta kỷ niệm 62 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ, để một lần nữa nhắc nhớ rằng, nhiều người đã anh dũng ngã xuống, đã hy sinh một phần xương máu của mình để đem lại độc lập, tự do cho Tổ quốc.   Nhân Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27.7), CLB Doanh nhân Đất Võ đã đến thăm và tặng quà cho Mẹ Việt Nam Anh hùng Phạm Thị Mười (phường Đống Đa, TP Quy Nhơn). Ảnh: H.Y   * Nỗi đau còn lại Giữa tháng 7 này, Báo Bình Định nhận được thư của ông Phan Hải Lý (43 Nguyễn Du, TP Quy Nhơn) kể về nỗi day dứt đã 15 năm nay của ông, về việc ông liên quan đến một vụ nhầm lẫn trong bốc mộ liệt sĩ, dù ông không hề có lỗi. Chuyện xảy ra vào đầu những năm 1970, tại thôn Trung Thuận, xã Mỹ Cát, huyện Phù Mỹ. Trên đường đi công tác, ông Lý tình cờ gặp một người quen là bộ đội bị thương, sau đó đã hy sinh. Ông Lý đã cùng mọi người chôn cất anh. Sau chiến tranh, ông đã hướng dẫn gia đình liệt sĩ ấy đi bốc mộ. Tuy nhiên, tại nơi cũ lại có thêm một ngôi mộ liệt sĩ khác. Dù vậy, ông Lý đã được gia đình sở hữu mảnh vườn có mộ liệt sĩ xác định ngôi mộ của người quen ông. Một thời gian sau, ông Lý được thân nhân liệt sĩ ấy báo là họ đã bốc nhầm hài cốt người thân, dựa vào đặc điểm bị thương đặc trưng của liệt sĩ ấy. Trong khi đó, hài cốt liệt sĩ còn lại cũng được gia đình đưa về quê ở Phù Cát và họ không thể đổi hài cốt được vì không có địa chỉ cụ thể của gia đình kia. Qua Báo Bình Định, ông Lý tha thiết được thông tin về địa chỉ của liệt sĩ quê ở Phù Cát để hai gia đình liệt sĩ đều có được xương cốt của người thân mình. Một câu chuyện sau chiến tranh 34 năm, nhưng vẫn thấm đẫm nỗi đau của những người đã ngã xuống, cả nỗi đau của những người ở lại. Và còn bao nhiêu liệt sĩ đã hy sinh vì độc lập dân tộc vẫn chưa được đưa về nơi chôn nhau cắt rốn của mình? Ông Đinh Bá Lộc, nguyên Phó Bí thư Tỉnh ủy Bình Định, người đóng góp rất nhiều trong công tác quy tập hài cốt liệt sĩ, kể về một lần ông làm chủ tang, cùng các sư thầy chùa Thiên Đức (Phước Hưng, Tuy Phước) rước hương hồn 150 liệt sĩ (hầu hết là bộ đội miền Bắc) hy sinh ở Hang Đá Bàn (Mỹ An, Phù Mỹ) về chùa để thờ cúng. Nói là rước hương hồn, vì các liệt sĩ hy sinh trong hang đá sâu, hiểm trở, hài cốt phân tán, không thể nào cất bốc được.  Nỗi đau do chiến tranh gây ra, ngoài những mất mát về xương máu, có khi còn là những nỗi đau rất đời, rất thực. Ông Đinh Bá Lộc kể, ngày ấy, sau khi thoát ly gia đình lên núi tham gia cách mạng, một người đồng chí của ông là Võ Lai (liệt sĩ, Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân) tối nào cũng khóc vì thương vợ, nhớ vợ. Nỗi niềm thương nhớ ấy xuất phát từ một chuyện rất cảm động, rằng để an toàn cho gia đình sau khi mình đi, anh phải kiếm cớ ghen tuông, đánh mắng vợ, rồi “bỏ nhà đi”. Mà chuyện ấy, mãi sau này vợ anh mới được biết. * Đền ơn đáp nghĩa Để tưởng nhớ công ơn của những người đã ngã xuống và cống hiến xương máu, công sức cho đất nước có ngày hôm nay, trong những năm qua, công tác đền ơn đáp nghĩa được Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm. Sau 3 năm (2006-2008) triển khai thực hiện Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng, tỉnh ta đã lập thủ tục giải quyết chế độ trợ cấp một lần cho 11.720 trường hợp; lập thủ tục trình các cấp có thẩm quyền xác nhận 69 trường hợp Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, 5 trường hợp là liệt sĩ, 418 trường hợp là thương binh, người hưởng chính sách như thương binh, 35 trường hợp là người hoạt động cách mạng bị địch bắt tù đày, thực hiện chế độ điều dưỡng cho 25.360 người có công. Hiện cả tỉnh có hơn 40.200 người có công được hưởng trợ cấp ưu đãi hàng tháng với tổng mức chi trả là hơn 20 tỉ đồng/tháng. Phong trào xã hội hóa công tác đền ơn đáp nghĩa người có công với cách mạng cũng không ngừng phát triển và đi vào chiều sâu, đa dạng về nội dung, hình thức. Các cơ quan, đơn vị đã nhận phụng dưỡng đến cuối đời Mẹ Việt Nam Anh hùng; hỗ trợ kinh phí, ngày công giúp các gia đình chính sách cải tạo nhà ở; hỗ trợ vốn, kỹ thuật giúp người có công có điều kiện sản xuất, tăng thu nhập; chăm sóc, đỡ đầu thương binh, thân nhân liệt sĩ neo đơn... 5 năm qua, toàn tỉnh đã vận động xây dựng Quỹ Đền ơn đáp nghĩa được hơn 5 tỉ đồng, để hỗ trợ 371 hộ gia đình người có công cải thiện nhà ở và thăm hỏi tặng quà người có công trong các dịp lễ, Tết, hỗ trợ khi gặp khó khăn, đầu tư nâng cấp một số nghĩa trang liệt sĩ. 62 năm trước, khi quyết định lấy ngày 27.7 là Ngày Thương binh, Chủ tịch Hồ Chí Minh dặn dò: “Thương binh là những người đã hy sinh gia đình, hy sinh xương máu để bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ đồng bào. Vì lợi ích của Tổ quốc, của đồng bào, mà các đồng chí chịu ốm yếu… Vì vậy, Tổ quốc và đồng bào phải biết ơn, phải giúp đỡ những người con anh dũng ấy...”. Làm tốt công tác đền ơn đáp nghĩa đối với những người có công với cách mạng là không chỉ chúng ta tri ân những người cống hiến cho đất nước mà còn góp phần xây dựng và củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, tạo động lực thúc đẩy sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Nguyên Sương