Thời gian gần đây, tình trạng xâm hại hành lang an toàn giao thông (HLATGT) dọc các quốc lộ (QL) trên địa bàn tỉnh đã diễn ra ngày càng nghiêm trọng; song việc xử lý chưa rốt ráo, thiếu kiên quyết…

Ở khu dân cư mới của xã Nhơn Hưng (An Nhơn) người dân tự ý đổ đất qua đường gom, kết nối trái phép với QL 1A. Ảnh: N.T

* Nhiều trường hợp vi phạm

Tình trạng lấn chiếm HLATGT trên địa bàn tỉnh ta nói riêng và cả nước nói chung đang diễn ra phổ biến, tràn lan ở nhiều địa phương, với nhiều mức độ khác nhau. Nguyên nhân, do công tác quản lý của các địa phương và ngành chức năng  còn nhiều bất cập, yếu kém. Theo thống kê sơ bộ, ở các đoạn QL chạy qua địa bàn tỉnh ta có đến trên 7.000 trường hợp vi phạm, với tổng diện tích gần 1,5 triệu m2. Trong đó, nổi cộm nhất là việc đấu nối hết sức tùy tiện giữa đường ngang với các tuyến QL.

Đơn cử như: Ngày 28.4.2009, tại km 47+100 của QL 19 (thị trấn Phú Phong - Tây Sơn), Đội Thanh tra đường bộ III.02 của Khu Quản lý đường bộ (QLĐB) V đã lập biên bản vi phạm hành chính đối với Công ty TNHH Hùng Phương đang thi công đổ đất, tự ý san lấp mặt bằng HLATGT.  Ngày 3.6.2009, tại km 1208+500 của QL 1A (thuộc địa bàn xã Nhơn Hưng - An Nhơn), tuần tra đường bộ của Hạt QLĐB Phù Cát đã lập biên bản vi phạm đối với ông Nguyễn Thế Phát về việc tự ý san lấp đường gom, trực tiếp đấu nối trái phép đường vào nhà xưởng với QL 1A. Ngày 13.7.2009, tại km 1216+410 của QL 1A (huyện Tuy Phước), Thanh tra Cục Đường bộ Việt Nam đã lập biên bản vi phạm hành chính và ra quyết định xử phạt đối với ông Trần Văn An về việc san lấp mặt bằng vi phạm HLATGT và san lấp mặt bằng khi chưa được cấp phép của đơn vị quản lý…

Chỉ tính từ đầu năm đến nay, Công ty Quản lý Sửa chữa đường bộ (QL-SCĐB) Bình Định đã phát hiện và lập biên bản vi phạm trên 60 trường hợp xây dựng nhà cửa, lều quán, công trình kiến trúc khác nằm trong HLATGT trên các đoạn QL trên địa bàn tỉnh, tăng gần 20 trường hợp so với cùng kỳ năm 2008. Trong đó, có 45 trường hợp vi phạm trên QL 1A, 10 trường hợp trên QL 1D và 6 trường hợp trên QL 19. Ngoài ra, tình trạng người dân tự ý lấn chiếm HLATGT để buôn bán diễn ra khá phổ biến, đặc biệt là QL 1A đoạn đi qua địa bàn huyện An Nhơn.

* Chính quyền địa phương thiếu kiên quyết

Ngày 13.3.2008, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 139/QĐ-UBND về Kế hoạch lập lại trật tự HLATGT trên địa bàn tỉnh, xác định rõ mục tiêu nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của các tổ chức, cá nhân dọc hai bên các tuyến đường bộ và tăng cường trách nhiệm quản lý, bảo vệ HLATGT. Qua đó, sẽ lập lại trật tự, kỷ cương pháp luật trong việc giữ gìn HLATGT; tạo sự thay đổi cơ bản về nhận thức của các tầng lớp nhân dân và toàn xã hội trong công tác quản lý, sử dụng và bảo vệ HLATĐB nhằm đảm bảo an toàn giao thông, góp phần giảm thiểu tai nạn giao thông trên địa bàn tỉnh.

Theo kế hoạch, việc lập lại trật tự HLATGT trên địa bàn tỉnh sẽ được triển khai qua 3 giai đoạn (GĐ). GĐ 1 (từ cuối quý I đến hết quý II-2008) thống kê toàn bộ các công trình nằm trong HLATGT đã được đền bù, xử lý và các công trình xây dựng trái phép trong HLATGT; tổ chức tuyên truyền, vận động các đơn vị, cá nhân tự nguyện tháo dỡ các công trình này; thực hiện cưỡng chế, giải tỏa những trường hợp không chấp hành quy định. GĐ 2 (từ quý III-2008 đến 2010) sẽ hoàn thành quy hoạch tổng thể các vị trí đấu nối, các đường gom trên các tuyến QL và xóa bỏ cơ bản các điểm đấu nối trái phép vào QL; thống kê phân loại các công trình nằm trong HLATGT và lập dự toán báo cáo Bộ GTVT cùng UBND tỉnh để cấp kinh phí đền bù, giải tỏa. Thực hiện giải tỏa các vi phạm HLATGT trong phạm vi đã được đền bù, xử lý từ 5 - 7m trên các tuyến QL. GĐ 3 (từ 2010 đến 2020), rà soát diện tích đất trong phạm vi HLATGT đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và thực hiện thu hồi diện tích đất đã cấp. Đền bù, giải tỏa xong HLATGT trên các tuyến QL. Nhận bàn giao các mốc lộ giới trên các tuyến QL để quản lý.

Theo thống kê của Công ty QL-SCĐB Bình Định, thực hiện GĐ 1 của Quyết định nói trên, Tổ công tác liên ngành giải tỏa HLATGT đã tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân tự nguyện tháo dỡ các công trình vi phạm; đồng thời thực hiện việc rà soát, thống kê các công trình vi phạm HLATGT trong phạm vi từ 5-7m đã được đền bù giải phóng mặt bằng, gồm 1.141 trụ điện, 609 biển hiệu, 22.793 cây xanh, tường rào, cổng ngõ các loại (7.634 mét dài/520 vụ)ï, quán tạm, nhà tạm (1.874 m2/186 vụ)… Theo kế hoạch, đến 31.3.2009 phải hoàn thành xong việc đo đạc, nhưng đến nay cả 5 huyện và thành phố Quy Nhơn vẫn chưa hoàn thành công tác này. Ngoài ra, các địa phương cũng chưa xử lý một cách cương quyết và triệt để đối với các trường hợp lấn chiếm, tái lấn chiếm HLATGT. 

Ông Văn Công Ánh, Phó Giám đốc Công ty QL-SCĐB Bình Định, cho biết: Việc xử lý các trường hợp vi phạm HLATGT gặp rất nhiều khó khăn do chính quyền địa phương thiếu kiên quyết. Với đa số các vụ vi phạm HLATGT, Công ty đều báo cáo lên Khu QLĐB V; đồng thời chuyển cho chính quyền địa phương xử lý, nhưng hầu như chính quyền các địa phương không mặn mà với công tác này. Chỉ tính từ đầu tháng 3.2009 đến nay, Công ty đã có trên 10 công văn gửi UBND các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh đề nghị xử lý, cưỡng chế các trường hợp vi phạm HLATGT trên các đoạn QL chạy qua các địa phương, nhưng đến nay không có địa phương nào thực hiện.

Việc lập lại trật tự HLATGT là một việc làm kiên trì, lâu dài, song phải triệt để, đòi hỏi có sự hợp tác và đồng lòng, đồng sức của toàn xã hội. Bởi vậy, để không còn tình trạng lấn chiếm HLATGT, các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương cần phối hợp chặt chẽ, có các giải pháp đồng bộ, quyết liệt và cần phải kiên quyết trong việc kiểm tra và xử lý.

• Ngọc Thái