Trong tháng 8.2009, Bộ LĐ-TB&XH phối hợp với Sở LĐ-TB&XH tỉnh đã tổ chức nhiều lớp tập huấn nâng cao kiến thức pháp luật lao động và huấn luyện an toàn vệ sinh lao động cho các chủ doanh nghiệp (DN), cán bộ có liên quan đến người lao động (NLĐ) ở các DN ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh, nhằm giúp họ thực hiện tốt chính sách về pháp luật lao động, cải thiện điều kiện làm việc tại DN mình.

Cải thiện điều kiện lao động sẽ giúp hoạt động sản xuất của DN  ổn định và ngày càng phát triển. Ảnh: N.P

* Nhiều DN chưa thực hiện pháp luật về lao động

Theo Sở LĐ-TB&XH, hiện nay, một số DN trong tỉnh, nhất là những DN ngoài quốc doanh, chưa tuân thủ những quy định của pháp luật liên quan đến quan hệ lao động, cũng như chưa thực hiện hết nghĩa vụ của người sử dụng lao động đối với NLĐ. Cụ thể, các DN chưa tham gia đầy đủ và kịp thời việc đóng bảo hiểm xã hội cho NLĐ; không giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản mà chủ yếu là giao kết bằng miệng; không tổ chức các lớp tập huấn về an toàn vệ sinh lao động cho NLĐ theo quy định của pháp luật; không kiểm tra định kỳ việc tu sửa, bảo dưỡng máy móc, thiết bị, nhà xưởng… NLĐ không được làm việc trong môi trường an toàn, gây ra nhiều vụ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.

Ngoài ra, hiện vẫn còn nhiều DN không ký kết thoả ước lao động tập thể, không xây dựng quy chế trả lương, trả thưởng cho NLĐ theo quy định. Thậm chí, nhiều DN dù đã được thành lập từ lâu, nhưng vẫn chưa triển khai  thành lập Công đoàn cơ sở để đứng ra bảo vệ quyền lợi chính đáng cho NLĐ.

Nguyên nhân dẫn đến thực trạng này rất nhiều, nhưng chủ yếu vẫn là do các DN luôn vì lợi nhuận mà cố tình vi phạm những quy định pháp luật về lao động. Đa số các DN thường áp dụng các quy định, điều khoản, quy chế có lợi cho mình. Còn những quy định liên quan đến quyền lợi chính đáng của NLĐ thì các DN thường không quan tâm.

Mặt khác, pháp luật về lao động của nước ta vẫn còn thiếu những chế tài nghiêm khắc để xử lý. Mỗi khi người sử dụng lao động vi phạm thì chỉ bị xử phạt hành chính hoặc phạt tiền là xong. Phần lớn những NLĐ làm việc tại các DN ngoài quốc doanh là lao động phổ thông, trình độ văn hóa thấp, không nắm rõ quyền lợi của mình. Thậm chí, họ rất sợ người sử dụng lao động đuổi việc, trừ lương, do vậy, họ không dám đấu tranh để bảo vệ quyền lợi cho mình.

* Nâng cao kiến thức, cải thiện điều kiện lao động

Để khắc phục tình trạng này, trong thời gian qua, ngành lao động phối hợp với các đơn vị liên quan ngoài việc thanh, kiểm tra tại các DN trong việc thực hiện pháp luật lao động, còn tổ chức nhiều lớp nâng cao kiến thức pháp luật lao động và huấn luyện vệ sinh an toàn lao động cho chủ DN và NLĐ; thường xuyên kiểm tra, đôn đốc các DN thực hiện nghiêm túc, đầy đủ các quy định của pháp luật, phát hiện các hành vi vi phạm xử lý kịp thời…

Theo bà Phạm Thị Thu Hồng, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB&XH, nguyên nhân dẫn đến nhiều DN ngoài quốc doanh chưa thực hiện tốt pháp luật lao động thì ngoài việc né tránh, cũng có một số DN do chưa nắm bắt kịp thời, am hiểu về pháp luật lao động để áp dụng. Qua các lớp tập huấn, chủ DN cũng như các cán bộ làm công tác lao động, tiền lương ở các DN này đã nhận thức được phần nào và triển khai, thực hiện. Nhiều chủ DN đã tiến hành ký hợp đồng lao động cho NLĐ theo đúng quy định, quy định rõ các điều khoản thỏa thuận; xây dựng quy chế trả lương, thưởng cụ thể; xây dựng nội quy lao động, thỏa ước lao động tập thể, quy chế khen thưởng, thang bảng lương, bảo hiểm xã hội được thực hiện nghiêm túc; cho thành lập và củng cố hệ thống Công đoàn cơ sở, nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp chính đáng cho NLĐ. Mặt khác, các DN này cũng đã tập trung cải thiện điều kiện lao động, nhằm giảm thiểu các vụ tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp.

Cũng theo bà Hồng, DN nào thực hiện tốt chính sách cho NLĐ cũng như cải thiện điều kiện môi trường lao động, thì ở đó, vấn đề tranh chấp lao động hầu như không diễn ra, hoạt động sản xuất của DN luôn ổn định và ngày càng phát triển.

• Nguyễn Phúc