Chống sốt xuất huyết (SXH) hiệu quả nhất là phải loại bỏ ổ bọ gậy, lăng quăng và muỗi trưởng thành gây bệnh. Chuyện tưởng đơn giản, hóa ra lại khó, khi cộng đồng chưa cùng vào cuộc.
* “Khó là không ai làm...”
Với hơn 2.600 ca mắc từ đầu năm đến nay, Bình Định được xếp vào nhóm các tỉnh có số mắc SXH cao nhất của khu vực miền Trung, chỉ sau Khánh Hòa (5.400 ca) và Phú Yên (3.600 ca).
Sau thời gian bùng phát mạnh, đến nay, TP Quy Nhơn và các huyện: An Nhơn, Tuy Phước đã giảm đáng kể. Trong khi đó, huyện Tây Sơn, Phù Mỹ và Hoài Nhơn, số ca bệnh đang tăng đột biến. Số ca mắc SXH đang gia tăng từng ngày. Đặc biệt, số ca bệnh nặng ở độ III, IV ngày càng nhiều, không những đe dọa tính mạng bệnh nhân mà còn có nhiều ca bệnh trong cộng đồng chưa được phát hiện kịp thời.
Ông Bùi Ngọc Lân, Giám đốc Trung tâm Y tế Dự phòng tỉnh, cho biết: Năm 2007 và 2009, đỉnh dịch SXH ở tháng 7 và giảm mạnh vào tháng 8. Năm 2008, dù số mắc không cao, nhưng đỉnh dịch lại ở tháng 12. Nếu diễn biến năm nay như năm 2008 thì số mắc SXH trên địa bàn tỉnh sẽ tăng mạnh trong thời gian tới.
Về khách quan, nguyên nhân gây dịch SXH được nhận diện trên khía cạnh biến đổi khí hậu, thời tiết làm cho côn trùng phát triển mạnh. Nhiều điểm điều tra chỉ số mật độ muỗi trên 1, thậm chí trên 2; chỉ số BI trên 80, thậm chí trên 100. Đáng lưu ý, ngoài vectơ Ae. Aegypti, một số địa phương như xã Mỹ Thành, Mỹ Quang (huyện Phù Mỹ), xã Phước Lộc (huyện Tuy Phước)… còn tồn tại vectơ phụ Ae. Albopitus. Dù chưa có nghiên cứu sâu, nhưng các nhà khoa học cũng phải thừa nhận có sự biến đổi về mặt dịch tễ học của bệnh SXH. Ca bệnh phân bố trên diện rộng, rải rác ở nhiều xóm, tổ, kết hợp chỉ số côn trùng luôn ở mức cao là nguyên nhân xuất hiện nhiều ổ dịch và làm cho việc xử lý rất khó khăn, tốn kém.
Tuy nhiên, nguyên nhân chủ quan nhất hạn chế hiệu quả công tác phòng chống dịch chính nằm ở ý thức của cộng đồng. Ông Lân nhấn mạnh: “Ai cũng biết diệt bọ gậy, lăng quăng là biện pháp tốt nhất để chống dịch SXH. Điều này không phải là khó, cũng không đến mức phải tốn nhiều tiền của, nhưng cái khó là không ai làm. Cộng đồng chưa thực sự tham gia tích cực. Nhiều đợt diệt bọ gậy, phun hóa chất ở các địa phương mới 3 ngày sau khi kiểm tra lại chỉ số BI đã trên 130”.
* Chế tài mạnh?
Tại hội nghị Huy động cộng đồng tham gia phòng chống SXH được Trung tâm Truyền thông - Giáo dục sức khỏe tỉnh tổ chức hôm 19.10, đại diện các ban, ngành, đoàn thể đều hiểu khá rõ những “lỗ hổng” trong công tác phòng chống dịch.
Ông Trịnh Minh Vương, cán bộ Hội Nông dân tỉnh, kể chuyện: “Khi các đoàn công tác đến từng nhà dân để thực hiện chiến dịch diệt bọ gậy, lăng quăng, khó nhất là việc vận động gia chủ đổ nước trong các lu, vại bỏ. Một số người chấp hành, nhưng khi đoàn công tác đi khỏi, họ lại lật lu, vại lên… tiếp tục chứa nước!”.
Nhiều ban, ngành, đoàn thể đã phát động, xây dựng kế hoạch tuyên truyền, phòng chống dịch SXH trong từng hội viên của mình. Tuy nhiên, vấn đề ở đây là các kế hoạch này sẽ “động” đến đâu trong nhận thức của người dân.
Ông Nguyễn Tự Trọng, Đội Vệ sinh phòng dịch huyện Hoài Nhơn, dẫn chứng: “Các ngành, đoàn thể tuyên truyền, vận động trong hội viên, nhưng quan trọng là công tác giám sát. Ngành Y tế không thể làm được việc này. Đến khi có ca bệnh, chúng tôi báo cáo chính quyền địa phương, tổ chức chiến dịch rầm rộ mà không có chế tài xử lý thì đâu lại hoàn đó. Nên chăng phải đưa chỉ tiêu phòng chống dịch SXH trong việc bình xét các danh hiệu gia đình văn hóa, làng văn hóa…”.
| 
