Trong hành trình đưa tin tức đến với người đọc, không thể không kể đến những người làm công tác phát hành báo. Công việc của họ có thể gói gọn trong một câu: chạy đua với thời gian để mang tin tức đến cho bạn đọc một cách sớm nhất.

Chị Thúy (bìa phải) đang xếp báo thật nhanh để đi giao cho khách hàng thật sớm. Ảnh: N.S

* Chạy đua với thời gian

Xưởng in của Công ty In Bình Định ở Cụm công nghiệp Nhơn Bình. Chưa tới 3 giờ sáng. Bên trong, tiếng máy in ầm ầm, bên ngoài hành lang, nhiều người đang chờ nhận báo. 4 giờ. Chị Kim Thúy - nhân viên phát hành Báo Bình Định, cùng chồng ngồi giữa bộn bề nào Báo Bình Định, Thanh Niên, Tuổi Trẻ, Thể Thao…, các tạp chí và những poster lịch thi đấu World Cup.

Mỗi ngày, chị Thúy nhận phát hành 400 tờ báo Bình Định cùng các nhật báo khác như: Thanh Niên, Tuổi Trẻ, Bóng đá, Thể thao, Công an, và nhiều loại tuần báo, tạp chí khác, tổng cộng khoảng chục đầu báo với số lượng 700 tờ. Ngồi xếp báo cho vào túi, chị không cần xem địa chỉ, dò danh sách bởi đã thuộc lòng. Chị nhớ tất, tuyến đường Trần Hưng Đạo bao nhiêu địa chỉ, tuyến Bạch Đằng phải đi bao nhiêu nhà, nhà nào đặt Bình Định và Thanh Niên, nhà nào Tuổi Trẻ, nhà nào Bóng đá…  Mà có đến 500 địa chỉ như vậy!

Cạnh vợ chồng chị Thúy, những nhân viên phát hành khác của Báo Bình Định, Thanh Niên, Tuổi Trẻ, nhân viên Bưu điện, các chủ đại lý cũng đang hối hả làm việc. Những chồng báo lớn được buộc dây, cho vào bao và chuyển ra xe ô tô để chở đi Gia Lai, Kon Tum, Phú Yên, Quảng Ngãi và các huyện trong tỉnh. Đông người, vội vã nhưng không ồn ào, âm thanh nghe được rõ nhất là tiếng “bịch”, “bịch” phát ra từ những chồng báo nặng thả xuống đất. Sự tất bật, khẩn trương được cảm nhận rõ nhất là qua những thao tác thoăn thoắt buộc dây, bấm báo, chuyển báo lên xe.

Anh Nguyễn Nho Châu - nhân viên Bưu điện TP Đà Nẵng - đang cùng một đồng nghiệp chuyển những bao báo lên xe cho biết: Xe của anh vận chuyển báo và bưu phẩm, bưu kiện tuyến Đà Nẵng - Quy Nhơn và ngược lại. Hàng ngày, xe có mặt tại Công ty In Bình Định vào lúc 5 giờ sáng để nhận báo. Số báo này sẽ được chuyển cho bưu điện các huyện trong tỉnh nằm dọc theo Quốc lộ 1A, cùng một số huyện của Quảng Ngãi.

Gần 5 giờ, báo Bóng đá - tờ báo ra lò trễ nhất - xuất xưởng. Chồng chị Thúy lật đật chạy vào xưởng ôm ra chồng báo còn nóng hổi và thơm mùi mực. “Mấy bữa nay phải chờ tin World Cup nên báo ra muộn, chứ bình thường khoảng 4 giờ sáng là báo in xong hết rồi” - nói rồi anh cùng vợ hối hả sắp sắp, xếp xếp. Xong xuôi, anh chất túi báo lên xe cho vợ đi trước.

Những địa chỉ đầu tiên nằm trên mấy con đường nhỏ trong khu dân cư gần Cụm công nghiệp Nhơn Bình. Đây là lần đầu tiên, tôi cảm nhận được tốc độ truyền đi của thông tin một cách rõ ràng bằng hình ảnh cụ thể, qua một người đưa báo. Chị Thúy phóng xe lao vút về phía trước, chớp nhoáng dừng, chớp nhoáng đưa báo, rồi lại chớp nhoáng lên xe phóng tiếp. Xe dừng trước một nhà, người nhận tờ Bóng đá hỏi: Sao báo trễ vậy? Tôi nhìn đồng hồ, 5 giờ 45 phút, tức chỉ cách khoảng 2 tiếng rưỡi đồng hồ sau trận bóng cuối cùng của đêm qua. Và với bạn đọc, như thế là trễ!

* Buồn vui trong nghề

Nói về nghề của mình, anh Trương Đình Tân, nhân viên phát hành báo Thanh Niên tại Văn phòng đại diện Báo Thanh Niên khu vực Trung Trung bộ và Bắc Tây Nguyên, cho biết: “Kể từ lúc báo xuất xưởng cho đến khi ra khỏi Công ty In, chúng tôi chỉ có 30 phút. 30 phút để đóng gói báo, chuyển lên xe đi Phú Yên, Kon Tum, Gia Lai, Quảng Ngãi và các đại lý trong thành phố. Tất cả phải hoàn thành trước 3 giờ 30 phút sáng, nếu không muốn chậm chân hơn các báo khác. Để báo Thanh Niên tới Kon Tum lúc 7 giờ 45 phút, tới Phú Yên khoảng 6 giờ, còn ở Quy Nhơn thì tới tay bạn đọc (đưa tại nhà) chậm nhất là 7 giờ 30 phút. Tôi nghe và vỡ ra một điều trong nghề của mình, rằng ngoài cạnh tranh về thông tin, việc cạnh tranh về phát hành giữa các báo không chỉ là về địa bàn mà còn được tính bằng thời gian theo đơn vị phút.

Nghề phát hành báo, ngoài những khổ cực phải dậy sớm, làm đêm, còn là những nỗi vất vả mà chỉ có người trong nghề mới thấm thía. Cực nhất là mùa mưa, người đưa báo sợ báo ướt hơn là mình ướt. Đường trơn, mưa gió, nên thời gian phát hành vào mùa mưa luôn gấp rưỡi, gấp đôi so với mùa nắng.

Anh Lê Minh Tuấn - nhân viên phát hành Báo Bình Định - nhớ lại: Ngày đầu anh vào việc là thế chân cho một nhân viên khác nghỉ giữa chừng. Hôm đó, chỉ còn 40 tờ báo, tức là bằng 1/9 so với lượng báo hiện anh đang phát hành bây giờ, nhưng Tuấn đi mất hơn một buổi. Sau đó là say nắng nằm nhà 3 ngày mới bò dậy được. Vậy mà Tuấn đã gắn bó với công việc này. Bây giờ, mỗi ngày phát hành 360 tờ báo, anh đi từ 4 giờ 30 phút, đến giữa buổi sáng là xong. Tất cả địa chỉ Tuấn đều thuộc như “cháo chảy” và được sắp xếp theo một lộ trình ngắn nhất.

Còn những buồn vui trong nghề thì ai cũng có cả một kho chuyện. Niềm vui, đôi khi thật giản dị. Với anh Tuấn, đó là một lời cảm ơn, hay sự háo hức, hăm hở, tình cảm quý mến của người nhận báo.

Tuy nhiên, với họ còn có những nỗi buồn chẳng dễ gì quên. Anh Tuấn kể: “Do khâu in ấn chậm trễ nên cũng có những lúc báo ra trễ. Người hiểu thì không nói, có người không hiểu lại buông một câu nặng như chì: “Sao không để ở nhà đọc luôn đi!”. Năm ngoái, lúc bão số 11, Công ty In không in báo được, hôm sau mới in và tôi đưa 2 tờ. Dù tôi đã giải thích nhưng có ông khách nọ vẫn không hiểu và giận dữ quẳng ra cửa tờ báo ngày hôm trước. Lúc ấy, tôi chẳng biết nói gì cả”.

Còn anh Thắng thì tâm sự: “Có những hôm trời mưa và lạnh, mình đưa báo, chủ nhà còn ngái ngủ, mặc mấy lớp áo ấm ra nhận báo. Nhìn lại, thấy mình phải đi làm từ lúc 3 giờ sáng, và giờ lạnh, ướt như chuột lột, sao không khỏi suy tư”.

• Nguyên Sương