Trong hai ngày 14-15.6, gần 250 công nhân của Công ty cổ phần thủy sản Bình Định (BIDIFISCO) có trụ sở trên đường Trần Hưng Đạo (TP Quy Nhơn) đã không đến làm việc. Lý do dẫn đến việc công nhân lãn công là vì tiền lương, thu nhập hàng tháng của họ gần đây bị cắt xén thấp xuống một cách bất hợp lý trong khi mức lương tối thiểu đã được điều chỉnh tăng thêm. Đây là trường hợp thứ hai, trong vòng hơn một tháng qua, xảy ra tranh chấp về vấn đề tiền lương, thu nhập giữa người lao động và doanh nghiệp. Trước đó, mấy chục lái xe của taxi Mai Linh Bình Định cũng lãn công với lí do tương tự.
 |
|
Công nhân Công ty Cổ phần Thủy sản Bình Định xử lý nguyên liệu cá khai thác để chế biến xuất khẩu. Ảnh: Ngọc Thái
|
Ở nhiều địa phương trong nước như: TPHCM, Cần Thơ, Bình Dương, Hải Phòng, Đà Nẵng, Quảng Nam, Đồng Nai… từ đầu năm đến nay đã nổ ra rất nhiều cuộc đình công, với số công nhân tham gia từ hàng trăm tới cả chục ngàn người. Nhiều nơi công nhân đã không trở lại nhà máy vì tiền lương, thu nhập quá thấp không đủ sống. Ở nhiều doanh nghiệp bữa ăn công nhân chỉ có 4-5 ngàn đồng cho một suất ăn, không đủ để tái tạo sức lao động người công nhân đã bỏ ra. Đó là mới chỉ nói đến nhu cầu tối thiểu của cuộc sống là ăn, còn các yêu cầu thiết yếu khác như: chữa bệnh, học hành, giải trí, nuôi con, tích lũy cho tương lai… vẫn là chuyện … trên trời !
Theo Báo Sài gòn tiếp thị, dẫn lời ông Nguyễn Đại Đồng, Cục trưởng Cục Việc làm thuộc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, cho biết: Hiện nay ở nước ta vẫn duy trì chính sách tiền lương thấp. Theo đó, tiền lương tối thiểu lâu nay vẫn được xác định chủ yếu dựa vào khả năng chi trả của ngân sách nhà nước nên giữa mức lương tối thiểu và mức sống tối thiểu đã có độ “vênh” đáng kể. Cũng theo lời ông Nguyễn Đại Đồng, “ở ta hiện nay giá điện, giá xăng, giá than, giá thép... đều là giá thị trường và do thị trường điều tiết, chỉ riêng giá người là không thị trường” (!). Báo này cũng dẫn lời bà Nguyễn Lan Hương, Trưởng ban Hội nhập kinh tế quốc tế thuộc Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, cho rằng: “Lương tối thiểu hiện nay chưa do thị trường quyết định và chỉ đáp ứng được 60-65% nhu cầu tối thiểu của cuộc sống. Hiện tại mức lương tối thiểu ở nước ta đang thấp hơn các nước trong khu vực khoảng 40%, trong khi mức sống của người lao động, đặc biệt ở các thành phố lớn thì gần tương đương với các nước”. Rõ ràng, sự bất cập trong mối tương quan giữa thu nhập và đời sống của người lao động rất đáng quan ngại.
Đáng tiếc là, dù “nghịch lý” mức lương – mức sống đã quá rõ nhưng các doanh nghiệp vẫn chỉ trả lương cho người lao động theo mức lương tối thiểu nhà nước qui định, dù họ có thể trả cao hơn. Tất nhiên doanh nghiệp làm vậy là không sai, không phạm luật. Thế nhưng, đó lại chính là nguyên nhân chủ yếu của tình trạng người lao động lãn công, đình công hàng loạt và tạo nên những bất ổn khó lường trên thị trường lao động hiện nay.
Để cơ bản giải quyết nghịch lý này, rõ ràng là cần nhanh chóng nâng mức lương tối thiểu, chí ít cũng phải ở mức đủ để bù đắp khoản 35-40% còn thiếu hụt cho mức sống tối thiểu, để người lao động có thể đủ sống và tái tạo sức lao động của mình. Đặc biệt, trong bối cảnh giá cả hàng hóa tăng nhanh, lạm phát ở mức cao như hiện nay thì phải tính toán cho thỏa đáng thu nhập thực tế của người lao động, nếu không thì dù có được tăng mức lương tối thiểu cũng chỉ là tăng trên danh nghĩa mà thôi.
Về lâu dài, cần phải có các giải pháp mang tính cơ bản, then chốt để giải quyết vấn đề ở mức cao hơn. Đó là người lao động phải được trả lương tương xứng với lao động bỏ ra. Theo các chuyên gia về lao động và đời sống, cần có một cơ chế để thị trường quyết định tiền lương của người lao động, nghĩa là người lao động có thể thương lượng đồng lương với người sử dụng lao động.
| 
