Các nữ cựu quân nhân chụp ảnh lưu niệm với lãnh đạo Trường Quân sự Quân khu 5.

Chuyện được các chị nhắc nhiều nhất vẫn là những ngày làm lính nuôi quân phục vụ hàng ngàn học viên. Trường Quân sự Quân khu 5 có 16 lần chuyển quân, hàng chục lần bị địch càn quét, bao vây, bom đạn tứ bề, chất độc da cam tàn phá các rẫy tăng gia. Lương thực thực phẩm khô kiệt, bước ra khỏi hầm chữ A là như “thần chết” đến gần. Vậy mà, những đôi chân mảnh mai đã dũng cảm lên đường, băng rừng vượt suối, vượt qua cả sự truy kích của địch để xuống đồng bằng cõng gạo, muối. Có chị gạo phủ ngất nghểu chẳng thấy đầu. Có chị vào rừng lấy rau, trúng chông của Mỹ, tự xé áo cột vết thương, tiếp tục hái được rau mới về đơn vị. Củ khoai bị trúng chất độc hóa học thối rữa chỉ còn cái lõi cứng ở trong, vậy mà các chị lặng lẽ xuống suối rửa sạch để ăn, nhường cơm cho học viên. Nhiều chị đã bị ung thư, di chứng sang cả con, có chị phải xin con nuôi, chính là từ ngày tháng ấy.

Ở tỉnh Quảng Ngãi có 19 chị ra Đà Nẵng gặp mặt, còn ở Bình Định con số này là 25. Có nhiều chị ở Đắk Lắk, Vũng Tàu cũng về hội ngộ. Chị Huỳnh Thị Thu Thể đọc vanh vách tên những người bạn chiến trường mà đặc điểm mỗi người đã được ghép thành bài vè: “Ăn ớt chị Thanh/Chị Anh đãi gạo/Nước mắm cô Ngàn/Xì dầu cô Thoa/Ăn vào thắm thịt đỏ da/Đi gần nhớ ít, đi xa nhớ nhiều…”. Những cái tên chị đọc, có người còn, có người đã vĩnh viễn nằm xuống trong những chuyến đi, nhưng dường như họ vẫn hiển hiện quanh đồng đội trong  phút giây sum vầy. 

Về dự gặp mặt lần này có hai chị em con chú bác ruột là Huỳnh Thị Thật và Huỳnh Thị Nhẹm ở thị trấn Bồng Sơn (huyện Hoài Nhơn). Chị Nhẹm cười: “Hồi đó, nghe nói đi bộ đội là tự hào lắm rồi nên cực khổ mấy cũng chịu được”. Chị Nhẹm quả “sướng’’ thật bởi nhờ vóc dáng be bé xinh xinh, vào đơn vị đã được Chính trị viên Đỗ Trung Hiếu để ý. Kỷ luật quân đội lúc đó khắt khe, vậy mà hai người vẫn có những đêm trăng hò hẹn, những bức thư viết vội cháy bỏng yêu thương để rồi sau ngày giải phóng họ có một đám cưới khá xôm tụ. Giờ đây, cả hai vợ chồng lại một lần nữa nhận những lời chúc mừng của đồng đội.

Thiếu tướng Nguyễn Hải, nguyên Chính ủy nhà trường có mặt trong đêm giao lưu giữa các nữ cựu quân nhân với cán bộ, chiến sĩ đã gây xúc động mọi người khi ông kể từng tên người vắng mặt, số chị chưa có nhà, bị bệnh tật hiểm nghèo. Ông nói giọng trầm xuống: “Mình đàn ông còn thấy chiến trường quá khốc liệt, huống chi mấy em thuở ấy mới mười tám đôi mươi. Vậy mà chính các em dẻo dai hơn chúng tôi”.

• Lê Vy