Những ngày qua, người dân ở xóm 4, thôn Cảnh An 1, xã Phước Thành, huyện Tuy Phước (nằm dưới chân núi Hòn Chà, nơi Công ty TNHH Hoàn Cầu Granite đang khai thác đá) kêu cứu vì nguồn nước bị ô nhiễm, bụi đá và tiếng ồn do việc khai thác đá.
 |
|
Đá từ núi Hòn Chà thỉnh thoảng lao xuống, gây khói bụi mịt mù. |
Núi Hòn Chà chạy dài qua địa bàn hai phường Trần Quang Diệu, Bùi Thị Xuân (TP Quy Nhơn) và xã Phước Thành. Đây là ngọn núi có nguồn đá granite có giá trị cao. Cách đây vài năm, ngọn núi này tan hoang bởi nạn khai thác đá lậu, ảnh hưởng đến môi trường và đời sống của người dân sống xung quanh.
Sau khi các phương tiện thông tin đại chúng lên tiếng mạnh mẽ về vấn đề trên, ngày 10.6.2011, UBND tỉnh đã thành lập đoàn kiểm tra toàn bộ việc khai thác đá tại núi Hòn Chà đoạn từ xã Phước Thành (huyện Tuy Phước) kéo dài về tận hai phường Trần Quang Diệu và Bùi Thị Xuân (TP Quy Nhơn). Đồng thời, Phòng Cảnh sát Môi trường - Công an tỉnh cũng đã tổ chức nhiều đợt kiểm tra, xử lý các doanh nghiệp, cá nhân khai thác đá lậu. Từ đó, tình trạng khai thác đá trái phép trên ngọn núi này phần nào được khắc phục.
Hiện nay, trên ngọn núi Hòn Chà đoạn qua địa phận xã Phước Thành chỉ còn 3 doanh nghiệp: Công ty TNHH Hoàn Cầu Granite, Công ty cổ phần Khoáng sản và Năng lượng An Phú và Công ty TNHH Phú Tài được UBND tỉnh cấp phép khai thác đá trong thời hạn từ 10-20 năm. Bên cạnh những lợi ích trước mắt như tạo công ăn việc làm, nộp ngân sách địa phương, việc khai thác đá ở đây cũng đang gây nên nhiều vấn đề bức xúc về môi trường.
Ngày 11.4, từ xóm 3, thôn Cảnh An 1, xã Phước Thành, chúng tôi lội qua dòng sông Hà Thanh, men về phía Tây núi Hòn Chà thuộc xóm 4, thôn Cảnh An 1 - nơi Công ty TNHH Hoàn Cầu Granite đang khai thác đá. Việc khai thác tiến hành với quy mô lớn. Dưới chân núi là hàng chục khối đá mới khai thác; còn nhìn lên là một khối đá lớn nằm lưng chừng núi, với vài người đang khoan lỗ để đổ bột nở (hóa chất làm đá tự tách ra từng khối). Gần đó, một dòng nước trắng đục chảy dọc theo lối mòn bên sườn núi.
Ông Đoàn Tấn Hồng (50 tuổi, một người dân địa phương) cho biết: “Hôm nay, lượng nước trắng đục kia chảy ra ít, chứ mấy ngày trước trời mưa, nước tràn xuống xối xả, ngấm vào đất làm ảnh hưởng đến nguồn nước sinh hoạt và hoa màu”.
 |
|
Nước giếng tại nhà ông Đoàn Tấn Hồng, ở xóm 4, thôn Cảnh An 1, trắng đục như nước vo gạo. |
Để dẫn chứng, ông Hồng dẫn chúng tôi ra giếng nhà mình và múc lên một gàu nước. Đúng như ông Hồng nói, gàu nước kia có màu trắng đục như nước vo gạo. “Hàng ngày, tôi phải lội bộ cả cây số ra đầu sông Hà Thanh xin từng chai nước sạch về nấu ăn, chứ nước này chỉ để tắm giặt thôi, vậy mà nhiều khi cũng thấy sợ” - bà Nguyễn Thị Kim Oanh (47 tuổi, vợ ông Hồng) nói.
Đang vất vả đẩy chiếc xe đạp chở xô nước sạch lên dốc, ông Đoàn Sách (81 tuổi) cho biết, phía Công ty TNHH Hoàn Cầu Granite biết thông tin giếng nước nhà ông bị ô nhiễm và đại diện Công ty này đã đến đề nghị hỗ trợ gia đình ông một máy bơm nước giếng khoan (trước đó, Công ty TNHH Hoàn Cầu Granite cũng đã hỗ trợ hai máy loại này cho gia đình ông Nguyễn Văn Bảy và gia đình ông Phạm Minh Thanh, ở cùng địa phương) nhưng ông không đồng ý vì một khi những hóa chất độc hại của việc khai thác đá ngấm xuống đất thì mạch nước ngầm cũng sẽ bị ô nhiễm, làm sao dám bơm lên để sử dụng.
Không chỉ gây ô nhiễm nguồn nước, việc khai thác đá của Công ty TNHH Hoàn Cầu Granite còn làm những hộ dân sống ven sườn núi ở xóm 4 mất ăn, mất ngủ vì đất đá trên núi thỉnh thoảng đột nhiên lăn ầm ầm xuống ngay sát nhà họ. Bên cạnh đó, người dân còn đối mặt với tình trạng ruộng đồng bị sa bồi, cây cối hoa màu hư hại do hóa chất (bột nở) từ trên núi chảy xuống.
Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, trước khi Công ty TNHH Hoàn Cầu Granite khai thác đá tại khu vực này, Công ty này đã tổ chức họp dân, hứa sẽ có phương án bảo vệ môi trường, hoàn thổ, trồng cây xanh, tái tạo môi trường sau khai thác, chống xói lở… Thế nhưng đến nay, đó vẫn chỉ mới là những lời hứa.
Những gì đang diễn ra tại núi Hòn Chà cho thấy, các doanh nghiệp khai thác vì lợi nhuận đang “phớt lờ” những quy định về bảo vệ môi trường. Đã đến lúc, các cơ quan chức năng cần khẩn trương kiểm tra, có những biện pháp chấn chỉnh hoạt động khai thác đá, để giảm thiểu tác hại về môi trường, bảo vệ quyền lợi chính đáng của các hộ dân nơi đây.
| 
