Bánh dây (hay còn gọi là bún nước tro) là một đặc sản của vùng Hoài Nhơn. Bánh dây được làm từ gạo ngon (tránh làm gạo lúa mới), đem vo nước lạnh thật kĩ cho đến khi thấy nước trong mới thôi, rồi ngâm gạo vào nước tro chừng một buổi.
Tro để làm nước là tro bếp chụm toàn bằng củi, được dừng cho mịn, loại bỏ than và các tạp chất khác. Tro mịn được cho vào lu, rồi cho nước giếng trong vào đánh đều (nước giếng không có phèn), vớt các tạp chất nổi lên trên và để tro lắng xuống phần nước trong đứng trên là có thể đem ra ngâm, chế lỏng vào bột gạo.
Thành phần của nước tro trong bột gạo, nhiều ít, mặn lạt là do kĩ thuật nhà nghề, qua đó, người ta có thể làm cho sợi bánh dai hay bở, ngon hay dở.
Dụng cụ làm bánh dây gồm: cối đá xay bột, chảo gang cỡ trung để lên trùng bột, thùng hấp bánh, khuôn bánh làm bằng ống sắt, một đầu được hàn vào mặt sắt có khoan nhiều lỗ nhỏ, đầu kia để trống là chỗ đưa bột vào khuôn.
Cách làm bánh dây: Gạo được ngâm xay đều, dùng nước tro lắng trong, xay thành bột, bột đổ vào chảo gang đưa lên bếp, chụm lửa đều, dùng đũa bếp khấy luôn. Khi nước bột bắt đầu nóng, bột từ từ đặc dần, phải trộn mạnh mới làm đều được. Khi thấy chảo bột đã khá đặc, nhắc xuống khỏi bếp, khâu này thường gọi là lên trùng bột. Để nguội ít phút, người ta cạy bột, vắt thành từng thỏi lớn và dài, vừa với lòng khuôn, đến hết chảo, chất đống trên nia. Đoạn lắp khuôn vào bàn ép và thoa dầu ăn xung quanh lòng khuôn cho bớt dính bột.
Ép xong rồi người ta mới đưa bánh vào hấp. Có thể hấp từ một đến nhiều lần tùy theo lượng bánh ít hay nhiều. Hấp từ 10-15 phút là chín, lấy ra để nguội, lột vỉ sắp các khoanh bánh vào thúng chứa, sau đó từ từ lấy ra thoa dầu ăn đã được khử hành rất thơm và xé rời từng sợi.
Sợi bánh dây giống như sợi bún tươi, nhưng nhỏ, dai, màu hơi vàng rất đẹp và ngon. Khi ăn người ta cho sợi bánh vào tô, rắc lá hẹ được xắt nhỏ trên mặt. Một chén nước mắm trong ngon, có gia ớt tỏi giã nhỏ, thêm tí đường trộn lẫn với dầu ăn đã phi củ hành rất thơm được chuẩn bị sẵn. Người ăn tự chan nước chấm vào tô tùy theo khẩu vị của mình.
Bánh dây, món ăn dân dã, nhưng thật ngon miệng mà nhiều người dân Hoài Nhơn ưa thích từ xa xưa đến bây giờ.
|