BaoBinhDinh - Kỳ 2: Đi tìm Phủ Dương Xuân trên địa bàn ấp Bình An-TP Huế

Bên cạnh chùa Thiền Lâm, phía trước chùa Vạn Phước có hai ngôi nhà của chị em bà Nguyễn Thị Liên và ông Nguyễn Hữu Oánh. Nhà bà Liên mang số 10/17 kiệt 120 Điện Biên Phủ, nhà ông Oánh lùi ra phía tây một chút, mang số 9/17 kiệt 120 đường Điện Biên Phủ. Khu vực chung quanh nhà bà Liên và nhà ông Oánh có rất nhiều hiện vật cổ. Khi đào đất làm vườn hay dựng nhà, cụ nội và thân sinh ông Oánh đã bắt gặp ở dưới đất hàng ngàn viên gạch vồ, hàng trăm viên đá lát khổ 30 x 30 cm, dày 4 cm. Những gạch đá này, cụ thân sinh ông Oánh đã dùng để xây tường và lát sàn một ngôi nhà to. Đó là ngôi nhà ông Oánh đã ra đời. Nhưng trong gia đình nhận thấy ở trong ngôi nhà đó không được may mắn, đã có nhiều người chết “bất đắc kỳ tử", nên sau này ông Oánh đã phá bỏ nhà cũ, toàn bộ đá lát và gạch vồ tặng cho chùa Vạn Phước ở trên đỉnh gò (xế phía tây bắc một chút so với nhà anh Oánh). Chùa Vạn Phước đã sử dùng số đá lát đó lát con đường vào nhà Trai phía bên phải chùa (ảnh 1+ 2).

Sau lưng nhà anh Nguyễn Hữu Oánh và sau lưng nhà anh Nguyễn Hữu Oanh, ở phía sát với hàng rào chùa Thiền Lâm cũng còn nhiều tảng bê-tông vôi; có nhiều viên đá lót đường thu nhặt từ những công trình kiến trúc cũ đã bị chôn vùi dưới đất từ xưa. Người dân địa phương cho biết ở vùng này trước kia người ta đã đào được hàng trăm viên đá táng cột như thế, trải qua hàng chục năm họ bán dần cho những người thợ làm bia, làm cối. Những viên còn lại, thợ làm bia chê xấu không mua mới đem lát đường. Con đường bọc sau lưng chùa Vạn Phước để đi ra phía tây bắc có nhiều đống giải hạ được vun thành bờ rào phía sau chùa Vạn Phước và phía trước chùa Tịnh Độ. Những đống giải hạ này chứng tỏ nơi đây đã từng có những kiến trúc cổ bị triệt hạ. Nhiều bia mộ của các vị Tổ sư chùa Thiền Lâm bị mài đục, có tháp về sau được sửa chữa viết lại. Có rất nhiều lăng xây bằng đá tận dụng ở khu vực cồn Bông Sứ - ngay trước chùa Vạn Phước. Ở Huế xưa bông sứ chỉ được trồng ở các cung điện, lăng mộ, hoặc nơi thờ tự lớn. Cái cồn này có nhiều gốc Bông sứ cổ chứng tỏ ở đây từng có các cung điện, hoặc là lăng mộ, hay một nơi thờ cúng quan trọng nào đó? Trước năm 1990, ở Cồn Bông Sứ có một ngôi lăng với một tấm bia lớn dựng trên lưng một con rùa bằng đá trắng. Tấm bia đá granit đã bị “mài” nhẵn mất hết chữ. Hiện tấm bia lớn + rùa đá còn dựng ở sân sau chùa Thiền Lâm. Ở phía tây nam tấm bia + rùa đá chừng ba bốn chục mét có một ngôi lăng hướng về phương nam, rộng 3m, dài 4m, tấm bia lăng (1,1m x 1,1m) ghép bằng ba phiến đá mỏng (ảnh 3).