Một góc khu đô thị Vạn Tường hôm nay.

Sau cuộc khởi nghĩa Trà Bồng và miền Tây Quảng Ngãi, đế quốc Mỹ vội vã đưa quân vào miền Nam để cứu vãn tình thế. Đây là hành động thể hiện sự bị động, lúng túng về chiến lược như lời Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã khẳng định: "…Việc Mỹ gấp rút đưa lực lượng lớn của quân viễn chinh Mỹ vào chiến trường Nam Việt Nam là cấp cứu không được chuẩn bị, là hành động bị động về chiến lược hòng cứu vãn tình thế ngày càng nguy khốn của tay sai…".

Ngày 19/5/1965, nhân kỷ niệm lần thứ 75 ngày sinh của Bác Hồ, Bộ Tư lệnh Quân khu V phát động phong trào thi đua "Quyết đánh, quyết thắng giặc Mỹ xâm lược". Ở Quảng Ngãi, sau trận tiêu diệt quân Mỹ ở bến Tân Hy (Bình Đông, Bình Sơn), phong trào "tìm Mỹ mà đánh, tìm ngụy mà diệt" dâng lên mạnh mẽ

Tháng 7/1965, lực lượng vũ trang trên "vành đai diệt Mỹ" huyện Bình Sơn đã liên tiếp đánh bại 5 cuộc càn quét của quân Mỹ khi chúng vừa đặt chân qua sông Trà Bồng sang vùng giải phóng của ta. Bộ đội địa phương và du kích Bình Sơn đã chiến đấu anh dũng, đánh địch cả trên bộ, trên biển, tiêu diệt xe bọc thép M.113, bắt sống lính Mỹ, thu nhiều chiến lợi phẩm…

Sau chiến thắng Ba Gia vang dội, Trung đoàn 1 Bộ binh chủ lực Quân khu V được mang tên Trung đoàn Ba Gia về đứng chân ở các xã Bình Hải, Bình Hoà, Bình Phú, Bình Tân . Trung đoàn được sự chăm sóc, nuôi dưỡng của nhân dân địa phương. Nhân dân địa phương và đội du kích vành đai cũng như các xã ven biển tổ chức tuần tra, bảo vệ, nhằm đảm bảo cho đơn vị vừa nghỉ ngơi, vừa huấn luyện quân sự.

Cùng thời điểm này, các sư đoàn lính thuỷ đánh bộ số 1 và số 3 Mỹ đóng quân ở các căn cứ Đà Nẵng và Chu Lai phát hiện một đơn vị quân giải phóng đóng ở thôn Vạn Tường, thuộc xã Bình Hải, huyện Bình Sơn, một khu vực sát biển, cách căn cứ Chu Lai khoảng 17km về phía đông - nam. Do đó, Bộ Tư lệnh lính thuỷ đánh bộ Mỹ quyết định mở cuộc hành quân "Ánh sáng sao" nhằm bao vây tiêu diệt bộ đội chủ lực ta ở Vạn Tường.

Đêm 17/8/1965, hơn chục tàu chiến thuộc Hạm đội 7 - Mỹ đậu thành vòng cung ngoài khơi liên tục bắn đại bác vào thôn Vạn Tường và các điểm cao xung quanh.

Ngày 18/8/1965, một lực lượng lớn quân Mỹ gồm 4 tiểu đoàn lính thuỷ đánh bộ, 1 tiểu đoàn xe tăng và xe bọc thép, 2 tiểu đoàn pháo 105 ly, 6 tàu đổ bộ và pháo hạm cùng hàng trăm máy bay chiến đấu, mở cuộc hành quân phối hợp hải, lục, không quân tiến vào Vạn Tường.

Ngoài ra, để yểm trợ cho lính Mỹ đang vây kín Vạn Tường, cả ngày 18/8/1965, hàng trăm máy bay phản lực xuất kích hơn 1.000 lần, 10 tàu chiến Mỹ bắn liên tục trên 5.000 quả đại bác, cùng với 8.000 lính Mỹ được trang bị nhiều loại vũ khí tối tân nhằm tấn công với hy vọng sẽ tiêu diệt quân ta trong thời gian ngắn nhất. Nhưng chúng đã sai lầm Trung đoàn 1 ở Vạn Tường cùng với quân, dân địa phương đã có phương án và kế hoạch sẵn sàng chiến đấu.

Qua một ngày đêm chiến đấu quyết liệt, liên tục, quân và dân Quảng Ngãi đã phối hợp nhịp nhàng với Trung đoàn chủ lực Khu V, Đại đội 31 địa phương, dân quân du kích các xã Bình Phú, Bình Trị, Bình Hoà, Bình Hải đã đánh bại hoàn toàn cuộc hành quân lớn mang tên "Ánh sáng sao" của Mỹ, loại khỏi vòng chiến đấu 919 tên Mỹ, bắn cháy, bắn hỏng 22 xe tăng, xe bọc thép; bắn rơi 13 máy bay và phá huỷ nhiều phương tiện chiến tranh hiện đại của chúng. Đây là đòn đánh phủ đầu rất oanh liệt, giáng vào binh chủng được xem là ưu tú nhất của quân đội Mỹ lúc bấy giờ.

Chiến thắng Vạn Tường có ý nghĩa lịch sử to lớn, nói lên tinh thần cách mạng tiến công, sự mưu trí, dũng cảm, tình đoàn kết chiến đấu của quân và dân Quảng Ngãi với bộ đội chủ lực Quân khu V. Nếu như chiến thắng Ấp Bắc mở đầu cho cao trào diệt ngụy, thì chiến thắng Vạn Tường mở đầu cho cao trào diệt Mỹ. Chiến thắng Vạn Tường chứng tỏ quân và dân ta có khả năng đánh bại hoàn toàn quân Mỹ xâm lược, dù chúng có ưu thế về số lượng, về hỏa lực và cơ động.

Cùng với chiến thắng Ba Gia, chiến thắng Vạn Tường đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu. Nổi bật nhất là bài học lớn về phát huy sức mạnh tổng hợp của chiến tranh nhân dân và sự kết hợp tác chiến giữa bộ đội chủ lực và lực lượng vũ trang địa phương; giữa tiến công tiêu diệt địch của lực lượng vũ trang với nổi dậy của quần chúng giành quyền làm chủ.

Chiến thắng Vạn Tường còn thể hiện sự nhạy bén trong nghệ thuật chỉ huy, điều hành chiến dịch của Bộ Tư lệnh Quân khu V; tinh thần chiến đấu dũng cảm, mưu trí, sáng tạo của cán bộ, chiến sỹ và nhân dân Quảng Ngãi.
     
Bốn mươi sáu năm qua, kể từ chiến thắng Vạn Tường lịch sử, nhất là  sau 22 năm tái lập tỉnh, quân và dân Quảng Ngãi nói chung, Đảng bộ, nhân dân huyện Bình Sơn, Đảng bộ và nhân dân các xã khu đông Bình Sơn, Bình Hải - Vạn Tường nói riêng đã tiếp tục phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, ra sức hàn gắn vết thương chiến tranh, phấn đấu vượt qua nhiều khó khăn gian khổ để vươn lên phát triển kinh tế - xã hội, đạt được nhiều thành tựu to lớn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước. 

Kỷ niệm 46 năm ngày chiến thắng Vạn Tường là dịp để chúng ta tự hào về tầm vóc của chiến thắng; đồng thời suy nghĩ, vận dụng bài học quý báu của chiến thắng này vào sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế, vững bước tiến lên con đường xã hội chủ nghĩa, vì mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh".  

. Theo Báo Quảng Ngãi