 |
|
Một con bò sữa F1HF. |
Sau 5 năm (2002-2007) lai tạo, đến nay Bình Định đã có giống bò lai sữa có tính thích nghi cao, năng suất sữa ổn định, dễ nuôi… Đó là giống bò sữa F1HF, F2HF lai từ tinh bò sữa thuần HF của Mỹ, Úc với bò cái nền lai địa phương.
Trong khuôn khổ của một đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh và được hỗ trợ của dự án bò sữa trung ương, qua 5 năm, Trung tâm Khoa học kỹ thuật vật nuôi Bình Định - đơn vị chủ trì thực hiện đề tài - đã cho lai tạo ở hầu hết các huyện, TP trong tỉnh, với tinh đông viên bò đực sữa HF thuần được thụ tinh cho bò cái nền lai ở địa phương. Kết quả đã phối được 9.500 con, sinh ra 5.060 con bê lai. Thế hệ này gọi là F1HF.
Qua theo dõi các chỉ tiêu sinh trưởng cho thấy, khối lượng bê qua các giai đoạn, từ sơ sinh đến 3 tháng, 6 tháng… 24 tháng tuổi, tuy có sự khác nhau giữa các vùng sinh thái, cách chăn nuôi từng vùng, nhưng trọng lượng bê 24 tháng đạt 255kg/con. Nếu so với tiêu chuẩn bò lai F1HF quốc gia, thì bò F1HF của Bình Định phát triển tốt, đạt tiêu chuẩn giống.
Từ con lai sữa F1HF tiếp tục cho phối tinh bò đực HF cho ra con lai F2HF. Qua theo dõi thì chỉ tiêu sinh trưởng trung bình cao hơn con F1HF. Một số chỉ tiêu của con F2HF như khả năng sản xuất sữa, bình quân 12lít/con/ngày, chu kỳ cho sữa là 300 ngày/năm; tốc độ phát triển bầu vú, tỷ lệ mỡ trong sữa, về sinh lý… đều đạt yêu cầu so với tiêu chuẩn bò sữa.
Theo ông Nguyễn Văn Thông - chủ nhiệm đề tài: Bò lai F1HF mang 50% máu mẹ, nên tính thích nghi cao với thời tiết, cách nuôi quảng canh truyền thống, thức ăn sẵn có ở địa phương, chuồng trại … không cần tạo mát, tạo ẩm, cho ăn thức ăn có tiêu chuẩn cao cấp như bò sữa các nơi nhập về. Tỷ lệ động dục, thụ tinh con F1HF cũng cao, cho 8-10 lứa sữa/năm; năng suất sữa thấp hơn con F2HF nhưng chất lượng cao hơn. Nhờ đặc tính ưu việt này nên nuôi bò sữa lai tại địa phương không có gì khó khăn phức tạp, nuôi bình thường như nuôi bò thịt, chỉ thêm thức ăn tinh trong giai đoạn bò cho sữa mà thôi. Mặc dù có khi giá sữa thấp nhưng nhiều người nuôi bò sữa vẫn có lãi.
Hiện nay giá một con bò sữa F1HF trưởng thành khoảng 8 triệu đồng, một con F2HF khoảng 12 triệu đồng, thấp hơn nhiều so với bò giống nhập từ các nơi về nhưng dễ nuôi, tính thích nghi, hiệu quả cũng cao hơn…
Tại khu chăn nuôi bò sữa tập trung Nhơn Tân (An Nhơn) hiện có 11 trang trại, với trên 320 con bò sữa, mỗi ngày bán ra hàng ngàn lít sữa tươi cho nhà máy sữa. Ông Nguyễn Ngọc Lan nuôi 20 con bò sữa F1HF, F2HF đang cho sữa và sinh sản. Ông cho biết lượng sữa vắt hàng ngày ổn định, từ 10-12 lít/con. Hay ở Phù Cát, HTX chăn nuôi bò sữa tập trung hiện có 160 con bò sữa, chủ yếu là giống F1, F2HF. Và ở Quy Nhơn cùng một số huyện khác cũng có nhiều người nuôi bò sữa. Theo Trung tâm KHKT vật nuôi, cả tỉnh hiện có không dưới 1.200 con bò sữa (cả trong các mô hình và ngoài dân).
Như vậy, hiện nay dù giá sữa lên cao, đã có giống bò sữa được lai tạo ở địa phương, có tính thích nghi cao, dễ nuôi… nhưng không thể phát triển đàn bò sữa ở khắp nơi được mà phải theo vùng tập trung có số lượng nhất định. Vấn đề này đòi hỏi tỉnh phải có quy hoạch thật cụ thể, có trang trại nuôi, có diện tích trồng cỏ, không để tình trạng mạnh ai nấy nuôi tràn lan theo phong trào tự phát như trước đây. Đồng thời phải có hệ thống thu mua sữa với giá cả ổn định… thì mới mong phát triển bò sữa một cách vững chắc và hiệu quả.
