Chưa bao giờ nông dân trên địa bàn tỉnh lại đối mặt với tình hình hạn hán, thiếu nước tưới nghiêm trọng ngay từ vụ sản xuất Đông Xuân (ĐX) như năm nay. Hiện nhiều địa phương đang tập trung tuyên truyền, vận động nông dân chuyển đổi diện tích sản xuất lúa sang các loại cây trồng cạn và triển khai nhiều biện pháp chống hạn ngay từ đầu vụ.
 |
|
Nạo vét kênh mương tại tuyến kênh chính hồ chứa nước Núi Một (An Nhơn). Ảnh: NGUYỄN HÂN
|
Hạn hán có nguy cơ lan rộng
Theo Sở NN-PTNT, thời tiết năm nay diễn biến hết sức phức tạp, mọi năm thời điểm 23.10 (Âm lịch) thường xảy ra các đợt mưa lũ lớn, song, năm nay nắng nóng vẫn tiếp diễn, làm cho tình hình khô hạn càng thêm gay gắt hơn. Đến nay, tổng lượng mưa toàn tỉnh mới chỉ đạt 57% so với cùng kỳ các năm trước, các hồ thủy lợi phần lớn mới chỉ tích được khoảng 34% dung tích thiết kế, lưu lượng dòng chảy trên các sông suối đang xuống rất thấp, có khả năng xảy ra đại hạn trong vụ ĐX 2012-2013 và cả năm 2013.
Ông Lương Ngọc Anh, Phó Chủ tịch UBND huyện Phù Cát, cho biết: Do mùa mưa năm nay mưa quá ít nên hầu hết các hồ chứa bị khô kiệt, nông dân thiếu nước làm đất gieo sạ vụ ĐX. Trong số 7.300 ha diện tích lúa gieo sạ vụ ĐX của huyện, chỉ có 4.100 ha đảm bảo nước tưới, còn lại 3.200 ha bị thiếu nước ngay từ đầu vụ. Huyện đang tập trung vận động nông dân chỉ nên gieo sạ tại những vùng đảm bảo nguồn nước tưới, những chỗ không có nguồn nước tập trung chuyển đổi sang các loại cây trồng cạn để tránh bị thiệt hại do hạn hán gây ra. UBND huyện đã chủ động xuất kinh phí từ nguồn cấp bù thủy lợi phí và kinh phí dự phòng hỗ trợ bà con đào giếng, nạo vét kênh mương và mua xăng dầu để chống hạn.
Tại Phù Mỹ, tình trạng thiếu nước tưới cũng đã làm cho 3.990 ha/6.490 ha lúa vụ ĐX có khả năng phải chuyển đổi sang cây trồng cạn. UBND huyện đã chỉ đạo các địa phương tập trung vận động nông dân chuyển đổi sang sản xuất các loại cây trồng cạn như: bắp, đậu phụng, mè, rau màu các loại để tiết kiệm nước tưới. Ông Hà Ngọc Tân, Phó Chủ tịch UBND huyện Phù Mỹ, cho biết: “Chưa bao giờ tình trạng hạn hán gay gắt ngay từ đầu vụ sản xuất ĐX như năm nay. Nhiều diện tích lúa hưởng nước từ hồ Hội Sơn (Phù Cát) qua hệ thống thủy lợi La Tinh, nhưng hồ này chỉ tích được 8,3 triệu/44,5 triệu m3. Hiện nay, huyện đang tích cực triển khai nhiều biện pháp chống hạn như: đặt máy bơm tát, khoan nước ngầm, nạo vét kênh mương nội đồng…
Huyện Hoài Ân có 22 hồ chứa nước lớn nhỏ, tổng dung tích trên 40 triệu m3 nhưng mới chỉ tích được 30%. Riêng hồ Vạn Hội có dung tích 14,5 triệu m3 nhưng chỉ tích được 4 triệu m3. Do vậy, nhiều diện tích lúa bị thiếu nước tưới ngay từ đầu vụ. Để chủ động sản xuất vụ ĐX mang lại hiệu quả trong điều kiện thiếu nước tưới, huyện đang tập trung vận động nông dân chuyển gần 1.500 ha/4.200 ha lúa ĐX sang trồng các loại cây trồng cạn khác.
Quyết liệt chỉ đạo chuyển đổi cây trồng
Trước tình hình hạn hán khắc nghiệt, ngành Nông nghiệp tỉnh đã chủ động điều chỉnh lịch thời vụ gieo sạ lúa chân 3 vụ và 2 vụ sớm hơn dự kiến 5 ngày, song hiện nay tiến độ gieo sạ khá chậm vì một số vùng bị thiếu nước. Đến thời điểm này, toàn tỉnh mới chỉ gieo sạ được 27.125 ha/47.500 ha; trong đó, chân lúa 3 vụ gieo sạ được 20.190 ha, chân 2 vụ được 6.725 ha. Một số địa phương như Phù Cát, Phù Mỹ, Hoài Ân…, do không có nguồn nước tưới đảm bảo nên ngành đã yêu cầu địa phương quyết liệt tuyên truyền, vận động nông dân chuyển diện tích lúa sang trồng các loại cây trồng cạn ngắn ngày.
Bên cạnh đó, trên cơ sở thông báo vùng tưới cụ thể của Công ty TNHH Khai thác công trình thủy lợi tỉnh và nguồn nước do địa phương quản lý, các địa phương chỉ bố trí sản xuất lúa trên những diện tích đảm bảo nguồn nước tưới chủ động. Đặc biệt, những vùng nguồn nước khó khăn cần tập trung chỉ đạo chuyển đổi sản xuất cây trồng cạn hoặc sử dụng các giống lúa thuần, lúa lai ngắn ngày. Kiên quyết không để nông dân tự phát gieo sạ lúa tràn lan ở những diện tích không đảm bảo nước tưới.
Mới đây, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Thị Thu Hà đã đi kiểm tra và chỉ đạo công tác chống hạn tại các huyện Phù Mỹ, Phù Cát, và chỉ đạo ngành Nông nghiệp khẩn trương triển khai ngay các biện pháp chống hạn, nỗ lực đảm bảo cung cấp nguồn nước sinh hoạt cho người và nước uống cho gia súc. Cân đối nguồn nước hợp lý để cung cấp cho các vùng nuôi trồng thủy sản ở các huyện Tuy Phước, Phù Cát, Phù Mỹ, Hoài Nhơn và TP Quy Nhơn. Chính quyền các địa phương và các HTXNN xuất kinh phí từ nguồn hỗ trợ thủy lợi phí của Trung ương và nguồn vốn dự phòng địa phương để hỗ trợ người dân chống hạn và hỗ trợ giống cây trồng để nông dân chuyển đổi cây trồng có hiệu quả.
Chính quyền các địa phương phải nắm chắc diện tích sản xuất bị thiếu nước tưới để có phương án chuyển đổi sang trồng các loại hoa màu, cây trồng cạn. Sở NN-PTNT chỉ đạo Trung tâm Nước sạch - vệ sinh môi trường chuẩn bị các phương án khoan, đào giếng ngầm tại chỗ và bố trí phương tiện vận chuyển nước sạch đến các vùng thiếu nước để cấp nước sinh hoạt cho người và gia súc trong thời gian sớm nhất.
|
Ông Phan Trọng Hổ, Giám đốc Sở NN-PTNT: Căn cứ nguồn nước hiện có tại các hồ chứa và trên hệ thống sông suối trên địa bàn tỉnh, khả năng diện tích lúa bị hạn trên địa bàn toàn tỉnh là 5.945 ha. Trong đó, diện tích do Công ty TNHH Khai thác công trình thủy lợi tỉnh quản lý bị thiếu nước 1.252 ha, gồm 1.200 ha khu tưới thuộc hồ chứa nước Hội Sơn (Phù Cát) và 52 ha khu tưới Hà Nhe (Vĩnh Thạnh). Diện tích thiếu nước tại các công trình thủy lợi do địa phương quản lý 2.145 ha. Tuy nhiên, nếu trong vụ ĐX tiếp tục không có mưa, diện tích lúa bị hạn có thể tăng lên 12.000 ha. Trong đó, hạn hán nghiêm trọng sẽ xảy ra tại các huyện như: Phù Cát, Phù Mỹ, Tây Sơn, Hoài Ân, An Lão, Vĩnh Thạnh… |
| 
