BaoBinhDinh - Cơ hội đi cùng thách thức

Mặc dù chịu tác động nặng nề từ khủng hoảng kinh tế thế giới, nhưng năm 2012, kim ngạch xuất khẩu của ngành may mặc (MM) tỉnh ta đã đạt mức tăng trưởng rất ấn tượng, gấp 4,3 lần so với năm 2011. Hiện nay, ngành MM của tỉnh đang đứng trước nhiều cơ hội phát triển, song thách thức cũng không nhỏ.

Những năm qua, ngành MM tỉnh ta phát triển mạnh mẽ, với sự ra đời của nhiều dự án MM mới và từng bước khẳng định được vị thế trong ngành công nghiệp tỉnh nhà. Theo Sở Công Thương, hiện toàn tỉnh có 15 doanh nghiệp (DN) MM, với tổng công suất trên 26 triệu sản phẩm/năm, tăng 9 triệu sản phẩm/năm; giải quyết việc làm cho gần 10.000 lao động, tăng 3.000 lao động; thu nhập bình quân trên 2,5 triệu đồng/người/tháng, tăng 500.000 đồng/người/tháng so với thời điểm cuối năm 2011.

Đặc biệt, từ đầu năm đến nay, do ảnh hưởng của khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu, các nước nhập khẩu hàng dệt may Việt Nam đều cắt giảm sản lượng, như thị trường Mỹ giảm 4,4%, EU giảm 3,8%, nhưng giá trị kim ngạch xuất khẩu của các DNMM trên địa bàn tỉnh vẫn đạt gần 28 triệu USD, tăng gấp 4,3 lần so với năm 2011. Kết quả này đến từ sự năng động của các DNMM trên địa bàn tỉnh, với nỗ lực vươn ra các thị trường mới, như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ, Nga...; cùng với việc giảm giá thành sản phẩm, nâng cao chất lượng, hiệu quả sản xuất bằng cách tổ chức tốt sản xuất và ổn định nhân lực...

Ông Trần Đức Tiến, Phó Giám đốc Sở Công Thương, cho biết: “Thời gian qua, các DNMM Bình Định đã tập trung đầu tư cải tiến công nghệ, phương thức quản lý, tổ chức sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm… để tăng tính cạnh tranh trên thị trường. Về nguồn nhân lực, các DN đã chủ động đào tạo lao động đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ phát triển mới, với mục tiêu “tinh” chứ không theo “đa”. Tương ứng với mỗi công việc, mỗi loại hàng hóa, DN đã sắp xếp, bố trí công việc một cách khoa học, thậm chí đào tạo lại để nâng cao tay nghề cho công nhân. Khi công nhân đã thích hợp với công việc thì thu nhập sẽ tăng lên và DN cũng tiết kiệm được nhiều chi phí.

Ông Lê Quang Lương, Giám đốc Nhà máy May Phù Mỹ, cho biết: “Hiện Nhà máy may Phù Mỹ có 900 công nhân, tăng 200 công nhân so với cuối năm 2011. Hầu hết công nhân của nhà máy đều được đào tạo chuyên môn phù hợp với từng công đoạn sản xuất. Nhờ đó, năng suất, chất lượng sản phẩm tăng lên, tỉ lệ hàng không đạt giảm đáng kể, nên thu nhập của người lao động được nâng cao. Hiện nay, thu nhập bình quân của người lao động ở Nhà máy May Phù Mỹ là 3,1 triệu đồng/người/tháng, tăng 500.000 đồng/người/tháng so với cuối năm 2011. Với mức thu nhập này, người lao động đã gắn bó nhiều hơn với nhà máy”.

Theo nhận định của các chuyên gia kinh tế, Bình Định có nhiều cơ hội để phát triển mạnh ngành MM, khi đã khắc phục được những hạn chế về công nghệ, nhân lực, thị trường… và phát huy lợi thế về nhân công. Hiện nay, tỉnh ta đang đặt kỳ vọng sẽ phát triển ngành MM một cách mạnh mẽ trong những năm tới, góp phần tăng giá trị sản xuất công nghiệp, kim ngạch xuất khẩu và giải quyết việc làm cho lao động địa phương. Do vậy, ngành MM hiện đang thuộc diện ưu tiên trong chính sách thu hút đầu tư của tỉnh, với mục tiêu đến năm 2015 sẽ phát triển gấp đôi so với hiện nay.

Tuy nhiên, theo dự báo, năm 2013 kinh tế thế giới bắt đầu phục hồi nhưng chưa ổn định, vì thế DNMM trên địa bàn tỉnh cần phải tiếp tục bảo vệ lợi thế cạnh tranh của mình, chủ động đón cơ hội phát triển. Bên cạnh đó, hiện nhiều nước nhập khẩu sản phẩm MM của Việt Nam đã dựng lên hàng rào kỹ thuật với nhiều điều kiện khắt khe, chặt chẽ hơn.

Bình Ðịnh có nhiều cơ hội để phát triển mạnh ngành MM, khi đã khắc phục được những hạn chế về công nghệ, nhân lực, thị trường… và phát huy lợi thế về nhân công

Ngoài yếu tố khách quan, ngành MM của tỉnh cũng còn gặp nhiều khó khăn, trong đó hạn chế lớn nhất vẫn là “may gia công” do không chủ động được nguyên phụ liệu. Các DN tham gia vào các khâu ý tưởng và thiết kế sản phẩm chưa nhiều. Năng lực tài chính, thiết kế mẫu và việc xây dựng thương hiệu còn hạn chế, nên khó tiếp nhận được các đơn hàng có giá trị gia tăng cao. Ông Trần Đức Tiến cho biết: “Trong giai đoạn mới, ngành MM không chỉ cạnh tranh về giá cả mà còn cạnh tranh mạnh mẽ về chất lượng, mẫu mã sản phẩm. Do vậy, các DNMM trên địa bàn tỉnh cần phải sớm xây dựng nguồn nhân lực đáp ứng được những yêu cầu này. Phải có những chuyên gia tính toán được ngay trong thời gian ngắn, với mẫu mã như vậy thì cần những nguyên phụ liệu gì, thời gian thực hiện bao lâu và đưa ra giá hợp lý thì mới có thể giành được những hợp đồng có giá trị cao. Do vậy, khâu quan trọng nhất đối với ngành MM của tỉnh trong thời gian tới là tạo được nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng được các yêu cầu về thiết kế, tạo mẫu”.

Ngoài ra, trong tình hình hiện nay, các DN cần chủ động phân tích và dự báo diễn biến tình hình giá cả, thị trường để lựa chọn khách hàng phù hợp, quyết định thời điểm ký hợp đồng và giao hàng để đạt hiệu quả cao. Các DN cũng cần nhanh chóng chuyển dịch sản xuất từ đơn hàng có giá trị thấp, trung bình sang đơn hàng có giá trị cao và phải giảm dần sự phụ thuộc vào các đơn hàng gia công, tập trung nâng cao tỉ lệ làm hàng xuất khẩu theo phương thức FOB (mua nguyên liệu, bán thành phẩm), ODM (tự thiết kế, sản xuất và bán sản phẩm cho khách hàng).