Nông dân tham quan mô hình sản xuất lúa lai tại xã Phước Quang (huyện Tuy Phước).

Từ năm 1998, ngành Nông nghiệp tỉnh đã sản xuất khảo nghiệm một số diện tích lúa lai, với các giống Bồi tạp sơn thanh, Bắc ưu, Nhị ưu, Trang nông… Kết quả, năng suất đạt 65-70 tạ/ha/vụ, có mô hình đạt 75 tạ/ha/vụ. Những năm sau đó, các mô hình sản xuất lúa lai tiếp tục được triển khai ở nhiều vùng sinh thái khác nhau với các loại giống lúa Nhị ưu 838, N. ưu 69, Nghi hương 2308… năng suất đạt 80-90 tạ/ha/vụ… Qua các mô hình khuyến nông và thực tế sản xuất, hầu hết nông dân trong tỉnh đều thấy rõ hiệu quả, nắm bắt được quy trình kỹ thuật và ngày càng tin tưởng đưa giống lúa lai vào sản xuất.

Theo đánh giá của bà con nông dân, lúa lai có ưu điểm hơn lúa thuần là cứng cây, khó đổ ngã, kháng sâu bệnh tốt hơn, nên giảm chi phí thuốc phòng trừ sâu bệnh. Trên cùng một đơn vị diện tích, năng suất lúa lai cao hơn từ 1,5-2 lần so với lúa thường, hiệu quả kinh tế cao hơn rõ rệt. Các chỉ tiêu về chất lượng gạo của lúa thuần và lúa lai gần như tương đương. Về mức độ đầu tư, tính phức tạp về quy trình kỹ thuật sản xuất lúa thuần và lúa lai không khác nhau nhiều.

Hiện nay, nông dân trong tỉnh đã sử dụng giống lúa lai sản xuất trên chân đất chuyển đổi 3 vụ lúa/năm sang 2 vụ/năm, gồm các giống lúa lai: Nhị ưu 838, Nghi hương 2308, N. ưu 69, BTE 1, Bio 404, PAC 807 cùng một số giống mới khác, mang lại hiệu quả cao; diện tích lúa lai ngày càng tăng, góp phần tăng năng suất, sản lượng lúa và tăng hiệu quả kinh tế cho nông dân. Vụ Đông Xuân 2011-2012, tỉnh ta có kế hoạch sản xuất 3.000 ha lúa lai, nhưng nông dân các địa phương đã đăng ký sản xuất trên 5.000 ha, cho thấy hiệu quả kinh tế của lúa lai đã hấp dẫn nông dân.

Thực tế cho thấy, đưa lúa lai vào canh tác trên chân đất chuyển đổi, không chỉ tăng thu nhập cho nông dân mà còn hạn chế thiệt hại do thiên tai, lũ lụt gây ra, đồng thời còn làm tăng khả năng phục hồi độ màu mỡ của đất. Do đó, nhiều địa phương đã mở rộng diện tích lúa lai, dẫn đến nhu cầu sử dụng giống ngày càng tăng. Tuy nhiên, do tỉnh ta chưa chủ động được nguồn giống tại chỗ, nên nông dân phải mua giống với giá cao, dẫn đến chi phí đầu vào tăng, ảnh hưởng đến thu nhập.

Việc tạo nguồn lúa giống tại chỗ để cung ứng cho nông dân sản xuất nhằm hạn chế chi phí đầu vào, tăng hiệu quả sản xuất là rất cần thiết. Ông Nguyễn Văn Lâm, Giám đốc Trung tâm Giống cây trồng Bình Định, cho biết: Trước đây, tỉnh ta cũng đã xây dựng một số điểm sản xuất hạt giống lúa lai F1 với nhiều giống khác nhau và đã cho kết quả khả quan. Hiện Trung tâm đã xây dựng đề án sản xuất lúa lai giai đoạn 2011-2015, trong đó có sản xuất giống lúa lai F1 để tạo nguồn giống tại chỗ phục vụ sản xuất; thực hiện tại các xã Tây An, Tây Vinh (Tây Sơn); Nhơn Lộc, Nhơn Mỹ (An Nhơn) với diện tích tăng dần. Sản lượng giống lúa lai F1 sản xuất đến 2015 sẽ là 4.620 tấn. Thực hiện đề án nói trên, chắc chắn tỉnh ta sẽ chủ động được nguồn giống lúa lai phục vụ cho sản xuất.

• PHẠM TIẾN SỸ