Gần đây, tình trạng khai thác cát tràn lan trên sông Hà Thanh (đoạn thuộc địa bàn xã Canh Vinh, huyện Vân Canh) đã gây tình trạng sạt lở bờ sông khá nghiêm trọng, nhiều diện tích đất vườn, nhà cửa của người dân địa phương có nguy cơ bị “hà bá” nhấn chìm. Trong khi đó, công tác quản lý khai thác cát của ngành chức năng và chính quyền địa phương còn nhiều bất cập, gây lo lắng cho người dân.
 |
|
Phương tiện cơ giới đang khai thác cát trên sông Hà Thanh thuộc địa bàn xã Canh Vinh (Vân Canh).
|
Từ nhiều năm nay, tình trạng khai thác cát trên sông Hà Thanh thuộc địa bàn xã Canh Vinh đã gây tình trạng sạt lở nghiêm trọng ở hai bên bờ sông, ảnh hưởng đến nhiều diện tích đất vườn, nhà cửa của người dân địa phương.
Nỗi lo sạt lở bờ sông
Ông Phạm Cảnh Hậu, người dân sinh sống ở xóm 2, thôn Hiệp Vinh 2 (xã Canh Vinh), bức xúc: “Cách đây chừng 10 năm, khoảng cách từ bờ sông đến vườn nhà tôi gần 20m. Nhưng trong 3 năm trở lại đây, do việc khai thác cát tràn lan không theo quy hoạch đã làm cho dòng sông biến dạng, thay đổi dòng chảy, gây xói lở nghiêm trọng. Hiện tình trạng sạt lở bờ sông đã ăn sâu vào đất vườn nhà tôi hơn 5m, khiến nhiều diện tích đất đai, cây cối bị đổ ập xuống lòng sông. Tôi và bà con nơi đây đã nhiều lần kiến nghị lên chính quyền địa phương, nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết”.
Bên cạnh nỗi lo về nhiều diện tích đất vườn, cây cối, hoa màu dọc bờ sông có nguy cơ đổ sụp xuống lòng sông, hàng chục hộ dân ở thôn Hiệp Vinh 2 còn có nỗi lo về nguy cơ cạn kiệt nguồn nước ngầm, thiếu nước sinh hoạt vào mùa khô do ảnh hưởng của nạn khai thác cát. Ông Lê Văn Dục, người dân thôn Hiệp Vinh 2, cho biết: “Hiện nay, nhiều giếng nước của bà con địa phương đã bắt đầu khô kiệt. Nhiều người phải đi bộ hàng trăm mét để lấy nước sinh hoạt hàng ngày. Riêng đối với gia đình tôi, do việc khai thác cát bừa bãi trên sông, qua mỗi mùa mưa lũ, nước ngoài sông xâm thực vào vườn nhà hơn 4 m, cứ đà này, nếu không có biện pháp ngăn chặn việc khai thác cát, không lâu nữa toàn bộ diện tích đất vườn nhà tôi sẽ bị đổ ụp xuống sông”.
Không chỉ dừng lại những hệ lụy nói trên, việc dòng sông Hà Thanh bị khai thác cát quá mức đã làm thay đổi dòng chảy qua mỗi mùa mưa lũ, đe dọa trực tiếp đến tuyến tỉnh lộ 638. Theo khảo sát của chúng tôi, hiện một số đoạn của tuyến tỉnh lộ 638 từ thôn Hiệp Vinh 2 đến thôn Tân Vinh 2 (xã Canh Vinh) bị nạn sạt lở đe dọa, khoảng cảnh từ dòng sông đến nền đường chỉ cách 2-3m. Chỉ trong một vài mùa mưa lũ nữa, tình trạng sạt lở bờ sông sẽ tiến vào sát mép tuyến tỉnh lộ 638.
Một điều đáng lo ngại nữa là trong quá trình vận chuyển cát đi tiêu thụ, do không che chắn cẩn thận, chở quá tải…, nhiều xe ben thường xuyên làm rơi vãi cát, chảy nước lênh láng xuống mặt đường tỉnh lộ 638 thuộc địa phận các xã Canh Vinh (Vân Canh), xã Phước Thành, Phước An và thị trấn Diêu Trì (Tuy Phước), khiến cho mặt đường bê tông bị bong tróc, làm cho tuyến đường nhanh chóng xuống cấp. Ngoài ra, chuyện xe chở cát phóng nhanh, vượt ẩu, chạy bạt mạng trên đường cũng khiến người tham gia giao thông và những người dân sống ở hai bên đường cảm thấy bất an…
 |
|
Nạn khai thác cát trong thời gian qua đã làm cho hai bên bờ sông Hà Thanh sạt lở nặng.
|
Lỏng lẻo trong quản lý khai thác cát
Theo UBND xã Canh Vinh, trên chiều dài đoạn sông chưa đầy 5 km đã có tới 6 đơn vị hoạt động khai thác cát, bao gồm: Công ty TNHH và Dịch vụ thương mại Duy Hiệp, Công ty TNHH Danh Thành Đạt, Công ty TNHH Tân Thịnh, Công ty TNHH và Xây dựng Khôi, DNTN Thiện Phú và DNTN Phương Nam. Trong đó, có 4/6 đơn vị khai thác cát tại đây giấy phép khai thác đã hết hạn từ 6 tháng đến 1 năm. Thế nhưng, qua kiểm tra, các Công ty: Duy Hiệp, Khôi, Danh Thành Đạt vẫn hoạt động khai thác cát bình thường; chỉ có DNTN Thiện Phú là đã di dời các phương tiện cơ giới ra khỏi mỏ cát, chấm dứt hoạt động. Theo quy định, nếu giấy phép khai thác cát đã hết hạn thì phải tạm dừng việc khai thác và đợi đến khi được ngành chức năng cấp phép trở lại mới được tiếp tục hoạt động. Thế nhưng, nhiều doanh nghiệp tuy giấy phép đã hết hạn nhưng họ vẫn ngang nhiên tiếp tục khai thác cát.
Ông Nguyễn Hà Tư, cán bộ phụ trách Địa chính - Xây dựng xã Canh Vinh, cho biết: Để chấn chỉnh tình trạng khai thác cát bừa bãi trên sông Hà Thanh, vừa qua, UBND huyện Vân Canh đã thành lập đoàn công tác kiểm tra liên ngành gồm: Phòng Tài nguyên - Môi trường, Phòng Kinh tế - Hạ tầng, Phòng NN-PTNT, Chi cục Thuế, Cảnh sát môi trường tiến hành kiểm tra việc khai thác cát của các đơn vị, doanh nghiệp trên sông Hà Thanh. Qua đó, đã yêu cầu các đơn vị, doanh nghiệp có giấy phép khai thác cát hết hạn phải tạm ngừng khai thác và làm thủ tục gia hạn hay cấp phép mới để tiếp tục hoạt động. Thế nhưng, các đơn vị này vẫn hoạt động bình thường, trong khi thủ tục cấp phép khai thác mới chưa được UBND tỉnh phê duyệt!
Những hệ lụy từ việc khai thác cát bừa bãi trên sông Hà Thanh thời gian qua là rất rõ ràng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến dòng chảy, làm sạt lở bờ sông, xâm thực đến các khu vực dân cư, trôi nhà, trôi vườn tược, hoa màu, cây cối… của người dân địa phương. Điều đáng quan tâm là việc quản lý hoạt động của các mỏ khai thác cát trên sông Hà Thanh hiện nay còn lỏng lẻo, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp khai thác cát một cách vô tội vạ. Để chấn chỉnh tình trạng này, các ngành chức năng của tỉnh cần vào cuộc, có biện pháp kiểm tra và xử lý dứt điểm các đơn vị, doanh nghiệp khai thác cát trái phép trên sông Hà Thanh.
| 
