Giữa lòng Hòn Kẽm.

Không biết từ bao lâu rồi, câu ca trên đã đọng sâu trong tâm thức người xứ Quảng mỗi bận xa quê. Những câu ca cứ ngát nỗi nhớ: "Thương cha, nhớ mẹ thời về/ Nhược bằng thương cảnh nhớ quê thời dừng". Hòn Kẽm có phong cảnh thực lạ, thực trữ tình. Nơi đây có con sông lững lờ chảy qua làng cau một thời Trung Phước, ôm vào lòng làng nhỏ Đại Bường với bốn mùa cây trái sum sê.

Dọc đường tới Hòn Kẽm là những ngôi làng nhỏ mang tên dân dã như Tí, Sé, Dùi, Chiêng. Vượt dãy núi Cà tang, dòng sông càng thêm lặng lờ trôi giữa hai bờ đá dựng đứng, hằn những vết thời gian sậm nắng gió. Sương sớm ở vách núi quyện cùng hơi nước bốc lên từ mặt sông tạo nên màn sương lãng đãng che khuất ánh bình minh ló dạng. Cảnh vật thấp thoáng như bức tranh thủy mặc tao nhã.

Đến đây vào buổi sớm, du khách sẽ thấy dòng sông lượn uốn mình bên bờ đá  và dấu tích gò Đống, Cỗ Ngựa được nước tung bờm trắng xóa vỗ về. Nhìn những dòng chữ Chăm ẩn hiện trên những phiến đá, người nhiều mơ mộng dễ liên tưởng đang được dấn mình đến những kho báu xa xưa khuất nẻo sơn cước. Dọc bờ sông, thấp thoáng phái sau các đụn cát vàng sượm là những biền dâu xanh mướt mát. Đến bến Trà Linh, nơi "phù sa bên lở bên bồi/ người xuôi về biển, kẻ trôi lên nguồn" lại thấy rộn ràng nhịp sống ồn ã dội lên thay cảnh tĩnh lặng dọc đường.

Chiều ở Hòn Kẽm trời mau tối. Nhưng đến đây vào những đêm trăng sẽ rất thi vị. Trong se lạnh mù sương, ta như bé nhỏ hẳn đi và lọt thỏm giữa thiên nhiên bạt ngàn. Ngồi bên đống lửa bập bùng, nhìn phía xa le lói ánh đèn nơi xóm nhỏ, thi hứng dễ nổi lên. Và chợt nhớ ban ngày, ngồi trên canô, ngó sang những chiếc đò dọc ngang, râm ran tiếng gõ bủa cá và nghe những câu hát với những ý thơ của người bản địa đã một thời xuôi ngược mưu sinh: "Kể từ Vạn Tí cho tới đá Ngang/ Nhụ Sơn, Thạch Bích hai hàng hẳn hiên/ Ngó lên đá dựng, lại thấy khe nghiêng hai hàng/ Ngó lên nước mắt trong bụng bàng hoàng thêm lo/ Vũng Tăm, Cổ Ngựa, Gió Lò/ Gành Ben, thác Sóng thấy bến đò Trà Linh/ Buông một lời căn dặn với nữ trinh/ Ai có xa mược họ, hai đứa mình đừng xa...".

Một chuyến du ngoạn Hòn Kẽm - nơi vùng đất miền Trung - sẽ mang lại cho du khách những cảm xúc thanh thản biết nhường nào.

. Theo Lao Động