Trụ sở UBND phường Trường An xưa kia là nhà của giáo sư Võ Liêm Sơn (ảnh: Netcodo)

Cụ Võ Liêm Sơn sinh năm 1888, ông nội và thân phụ đều là nhà khoa bảng của huyện Can Lộc tỉnh Hà Tĩnh. Những năm học ở Quốc học Huế, cụ Võ là người bạn thân của Bác Hồ. Sau khi đậu Thành chung trường Quốc học Huế năm 1912, cụ thi đỗ cử nhân Hán học tại trường Quy Nhơn, Bình Định. Cụ nhận làm quan huyện (một huyện ở tỉnh Quảng Nam), nhưng vì bênh vực dân nghèo cự nhau với Pháp, chính quyền đã chuyển cụ qua ngành học quan. Nhưng rồi cũng chẳng được bao lâu và chuyển đi nhiều địa phương.

Năm 1919, cụ từ mọi chức vụ, xin về Huế dạy học và được bổ nhiệm giáo sư dạy Việt văn và Hán văn. Chính ở trường Quốc học, cụ đã gặp hai học trò thông minh và Trần Phú và Hà Huy Tập, cùng nhiều học trò yêu nước khác.

Ngoài kiến thức sâu rộng, cụ đã giáo dục lòng yêu nước cho học trò và khuyến khích họ học giỏi để sau này có cơ hội giúp nước.

Nghe theo lời dạy của thầy, các học trò thân yêu là Trần Phú, Hà Huy Tập sau khi đỗ đạt đã về thành phố Vinh làm nghề dạy học. Và tại đây - nơi có nhiều nhà máy, xí nghiệp, các thầy giáo trẻ đã hoạt động cách mạng và trở thành các Tổng bí thư đầu tiên của Đảng: đầu tiên là Trần Phú và kế tiếp là Hà Huy Tập.

Khi Cách mạng Tháng Tám thành công, Bác Hồ đã có thư mời cụ Võ Liêm Sơn ra giúp nước và cụ đã giữ chức Chủ tịch Hội Liên Việt Liên khu IV.

Năm 1949, cụ Võ Liêm Sơn ra Việt Bắc gặp Bác Hồ nhân dự Hội nghị toàn quốc Mặt trận Liên Việt. Sau bao năm xa cách nay gặp nhau, Bác và cụ Võ hết sức vui mừng và có thơ tặng nhau.

Trên đường trở về Khu IV, cụ Võ Liêm Sơn ốm nặng và đã qua đời. Bác Hồ được tin hết sức thương cảm và gửi điện cho Khu IV tổ chức việc tang trọng thể.

Cụ Võ Liêm Sơn là nhà Hán học, lại thông thạo chữ Pháp. Cụ còn là nhà văn, nhà thơ với tác phẩm "Cô Lâu mộng", đặc biệt là thi phẩm "Ngắm non sông", những cảm tác khi đứng trước con sông Lô oai hùng mà bộ đội ta vừa đại thắng quân Pháp, bắn chìm tàu chiến của giặc trên con sông Lô này.

• Bảo Huy (st)