Trong 2 cuộc kháng chiến cứu nước, có hàng vạn thanh niên từ khắp mọi miền tổ quốc có mặt trong đội hình chiến đấu của Sư đoàn Đắc Tô và họ đã không tiếc tuổi xuân, anh dũng chiến đấu, hy sinh trên mảnh đất Tây Nguyên anh hùng bất khuất.
Ngày nay, chiến tranh đã lùi xa, nhưng trong lòng những cán bộ, chiến sĩ của sư đoàn vẫn luôn một nỗi lòng day dứt trước vong linh các liệt sĩ vì chưa tìm thấy và đưa hết các anh về nghĩa trang. Từ ngày trở lại mảnh đất Tây Nguyên đến nay dù công việc bề bộn, nhưng Đoàn Đắc Tô luôn quan tâm công tác tìm kiếm qui tập mộ liệt sĩ. Hàng trăm cán bộ, chiến sĩ ở các đơn vị được quán triệt sâu sắc về nhiệm vụ quy tập mộ liệt sĩ và được trang bị phương tiện tốt nhất để đưa hết hài cốt liệt sĩ về các nghĩa trang.
Công việc lần tìm nơi chôn cất đồng đội thật vô cùng khó khăn. Từ chiến dịch Plei Me năm 1965 đến chiến dịch Đắc Tô-Tân Cảnh; chiến dịch Tây Nguyên và Đại thắng mùa xuân năm 1975 những chiến sĩ đã ngã xuống và được chôn cất vội vã khắp nơi. Qua thời gian, bom đạn, thời tiết khắc nghiệt đã làm thay đổi địa hình, địa vật rất nhiều, hơn nữa ở những trận địa năm xưa vẫn còn sót lại nhiều bom mìn, thậm chí nhiều nơi nguồn nước còn bị nhiễm chất độc do chiến tranh để lại. Tất cả đòi hỏi những người quy tập mộ không chỉ tinh thần chịu đựng gian khổ mà còn mang ý nghĩa thiêng liêng đối với người đã khuất: tình đồng đội, đồng chí...
Bất chấp nguy hiểm và gian khổ, lần theo các chặng đường chiến dịch, những trận đánh, những chiến sĩ các đội quy tập của Đoàn Đắc Tô vai ba lô leo đèo lội suối, vượt rừng đến từng địa điểm xác định, đào xới không kể ngày tháng để tìm kỳ được hài cốt đồng đội của mình! Nhiều chiến sĩ sức khỏe giảm sút nhưng không chần chừ bước chân đi tìm đồng đội. Có hài cốt của đồng đội sau khi khai quật tìm thấy anh em phải gùi trên lưng hàng tuần mới mang được về nghĩa trang. Đại úy Dương Thiều Quang, chính trị viên đại đội 20 (Đoàn Plei Me) đã nêu tấm gương sáng hết lòng vì đồng đội đã khuất. Gần 15 năm quân ngũ anh đã có trên 10 năm anh làm nhiệm vụ thiêng liêng đi tìm hài cốt đồng đội đưa về nghĩa trang. Nhiều chiến sĩ đã trưởng thành từ công tác quy tụ mộ liệt sĩ như: Binh nhất Nguyễn Thành nghiệp, Trung sĩ Phạm Minh Cường, Hạ sĩ Abình, Rơ Chăm Tuy, AVum... Các anh đã có nhiều thành tích xuất sắc trong công tác quy tập mộ liệt sĩ và được tặng nhiều bằng khen và giấy khen.
Đến nay các đội công tác tìm kiếm quy tập mộ liệt sĩ của Đoàn Đắc Tô vẫn không ngừng bước chân để đưa đồng đội của mình trở về an nghỉ ấm cúng với một trái tim nặng tình của người lính Cụ Hồ. Các đội công tác tìm kiếm mộ liệt sĩ đi đến đâu cũng dựa vào dân để tìm hiểu tin tức và được được chính quyền địa phương, bà con các dân tộc Tây Nguyên hết lòng giúp đỡ. Thôn làng nào khi các anh đến cũng sẵn sàng cử người tham gia tìm kiếm, có những gia đình tự tay cất bốc hài cốt liệt sĩ mà gia đình chôn giấu trước kia đem đến giao lại cho đội quy tụ bằng tình cảm chân thành xúc động.
Chỉ tính riêng 5 năm qua từ (2002- 2007) cán bộ, chiến sĩ Đoàn Đắc Tô đã tìm kiếm và qui tập được 114 hài cốt đồng đội đưa về các nghĩa trang Liệt sĩ trong tỉnh Kon Tum và nghĩa trang Liệt sĩ các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên... Song cũng tại vùng đất Tây Nguyên một thời sục sôi lửa đạn này hiện vẫn còn những hài cốt đồng đội còn nằm lại đâu đó. Do đó, cán bộ, chiến sĩ đoàn Đắc Tô quyết tâm không ngừng bước chân đi tìm đồng đội...
(Phòng Chính trị, Đoàn Đắc Tô) | 
