Chợ Tiên Phước tràn ngập lòn bon.

Ngôi làng cổ Lộc Yên mấy ngày gần đây nhộn nhịp hẳn lên. Khi tiếng gà gáy canh đầu vừa dứt, mọi người đã lục đục dậy chuẩn bị mọi thứ để đi bán lòn bon. Tôi giật mình tỉnh giấc bởi tiếng gọi của cô Bốn - một người cùng xóm đã theo nghề buôn bán lòn bon hàng chục năm nay. Nhìn đồng hồ mới hơn 3 giờ sáng, thấy tôi còn nấn ná, cố Bốn giục: “Lòn bon năm nay nhiều, tranh thủ đi sớm cho dễ bán”.

Nhìn cô Bốn ngồi xếp lòn bon vào giỏ đã được hái và cắt tỉa chiều qua, tôi mới biết không phải lòn bon nào cũng như nhau. Những chùm sai quả, được xếp riêng, bán với giá cao. Còn những chùm ngắn, quả nhỏ, được phân ra làm “hàng xô”, loại này giá rẻ hơn. Quả rời có giá bán thấp nhất. Xếp hàng đâu vào đó xong, cô Bốn giao cho tôi chở một giỏ sắt đựng chừng 30kg lòn bon với lời dặn: có chạy  xuống chợ trước cũng đừng cho ai “đụng hàng”. Cô sợ tôi không biết bán bị người ta lật qua, lật lại thì lòn bon hỏng hết.

Ngoài trời tối như mực, đoạn đường từ nhà đến chợ Tiên Phước hơn 10km với lắm ổ gà, tôi thấp thỏm lo cho giỏ hàng đang chao qua đảo lại phía sau. Tưởng chừng đi sớm như thế này  chợ chưa có mấy người, nhưng không ngờ chợ lòn bon những ngày này còn đông hơn chợ tết. Từ ngoài cổng vào đến khu vực buôn bán đã chật cứng người. Lách mãi tôi cũng đưa được xe lòn bon vào bên trong chợ. Lúc này khoảng 4 giờ 30 sáng, các lái buôn đến khá sớm nhưng chẳng ai chịu mua. Tôi hỏi một chị đứng bên cạnh: “Sao họ không mua đi còn chờ gì nữa?”. Chị nhìn tôi hỏi lại: “Ủa! em mới bán lòn bon lần đầu à. Người ta chưa mua đâu, họ còn chờ xem lượng người bán như thế nào đã. Nếu chợ nhiều thì người ta mua rẻ, còn ngược lại họ nâng giá lên”.

Trời bắt đầu sáng dần, chợ Tiên Phước lúc này tràn ngập lòn bon. Tiếng qua tiếng lại giữa người mua và người bán bắt đầu. 

Nông dân tranh thủ bán lòn bon sớm hy vọng sẽ được giá cao.

Tôi và cô Bốn chờ hơn một tiếng đồng hồ, cuối cùng ba giỏ lòn bon cũng bán hết. Thấy cô Bốn lấy được tiền mà không bị bớt xén, tôi thở phào nhẹ nhõm. Lúc nãy đến giờ tôi đã chứng kiến cảnh một số người sau khi thỏa thuận giá bán xong, đến khi thanh toán tiền thì họ bị bớt. Biết được nhược điểm của những chùm lòn bon là loại dễ rời, các tay lái buôn sau khi đổ hàng ra tìm cách chê này nọ để hạ giá. Trong khi đó người bán bất đắc dĩ phải bán, vì nhặt vào lại thì lòn bon đã hư hết, mang đi bán chỗ khác, giá thấp hơn nên họ đành chấp nhận.

Năm nay nông dân Tiên Phước được mùa lòn bon. Chợ Tiên Phước là đầu mối chính tiêu thụ loại nông sản này. Tư thương khắp nơi tập trung về đây. Với số lượng lớn lòn bon thu hoạch được trong năm nay thì xem ra độ chênh giữa cung và cầu không quá lớn. Nhưng cái khó là lòn bon Tiên Phước hiện chưa có thương hiệu trên thị trường, hiện tượng chèn ép giá của tư thương đối với nhà vườn thường xuyên xảy ra. Nếu như đầu mùa khi số lượng còn ít, mỗi ký lòn bon có giá từ 15 -  20 nghìn đồng thì hiện nay chỉ còn 5 - 10 nghìn đồng/kg và đang có xu hướng giảm khi những ngày này trời lên tục mưa lớn. Hiện nay, số lượng lòn bon thu hoạch là rất lớn nên chuyện “được mùa mất giá” rất dễ thấy ở một nơi được xem là đầu mối của trái lòn bon như chợ Tiên Phước.

Nói đến cây trái của Quảng Nam thì không thể không nói đến trái lòn bon. Trái lòn bon là một trong những đặc sản nổi tiếng của xứ Quảng, bởi không có vùng đất nào ở nước ta lại có nhiều cây lòn bon và ngon ngọt như trái lòn bon ở Quảng Nam. Thuở xưa, triều Nguyễn đã từng đặt ra chức Quản, chuyên việc trông nom, chăm sóc và quản lý rừng lòn bon, hàng năm tới mùa, hái quả gửi về kinh đô Phú Xuân để dâng vua và các quan thưởng thức.

. Theo quang nam online