Trong hàng ngàn sai sót về hộ tịch mà người dân tìm đến cơ quan có thẩm quyền xin cải chính có không ít trường hợp lỗi do chính khổ chủ gây ra. Đó là kết quả của sự tùy tiện, tự ý thay đổi những dữ kiện hộ tịch đã được xác lập trong bản chính khai sinh, nó khởi sự cho bao rắc rối về sau.
 |
|
Sở Tư pháp phát hành hàng ngàn tờ gấp quy định về hộ tịch.
|
* Đặt tên theo ý thích
Sinh trưởng trong một gia đình nông dân nghèo ở Phù Cát, Nguyễn Thị Gái được cha mẹ đặt cho cái tên "cúng cơm" giản dị mộc mạc như hạt lúa củ khoai, như cuộc sống vốn thuần phác sau lũy tre làng. Học giỏi văn lại có tâm hồn lãng mạn, ngay từ thời đi học, được tiếp xúc với bạn bè cùng lứa, cô bé sớm ý thức được sự lạc lõng với cái tên gọi của mình giữa rừng những tên như Phượng, Hồng, Lan, Huệ. Thậm chí có những lúc cái tên "Gái" của mình trở thành chủ đề hấp dẫn cho đám bạn trai trêu chọc nghẹn đến rớm nước mắt… Thế là, cô "Gái" quyết định tìm cho mình một cái tên khác nghe thật lạ, thật mỹ miều, và hơi kêu một tí. Cái tên Nguyễn Thị Gái mất dần trong các loại giấy tờ tùy thân như Chứng minh thư, thẻ học sinh, rồi dần thay tên trong cuốn sổ điểm danh, trong học bạ học tập, và… khi học lên lớp cao hơn các bạn cũng dần quên gọi cái tên "Gái". Oái ăm thay, cái tên "Gái" lại bỗng "quan trọng lạ thường" khiến thân chủ điêu đứng vào lúc cô đang hối hả ôn thi tốt nghiệp phổ thông trung học. Hồ sơ của cô Gái không được chấp nhận do có sự khác biệt giữa tên trong giấy khai sinh và học bạ, chứng minh nhân dân, còn trong hộ khẩu thì tẩy xóa tên Nguyễn Thị Gái để thay thành Nguyễn Thị Hồng Huệ. Hoảng hốt, cô lên cơ quan có thẩm quyền xin cải chính, nhưng khi người cán bộ hộ tịch hỏi tên gì, cô gái chỉ biết cúi đầu im lặng. "Vì sao học bạ và các giấy tờ khác cháu có tên Hồng Huệ khác với tên Gái trong giấy khai sinh gốc ?. Bởi cháu thấy thích tên Huệ hơn tên Gái!". Không chỉ sai tên mà chữ lót, năm sinh trong học bạ của cô cũng khác hẳn nội dung giấy khai sinh gốc. Khi được đề nghị giải thích, cha của cô Gái ngượng ngùng: Ngày xưa sợ cháu học rớt nên cho cháu đi học sớm hơn một năm, không ngờ cháu học giỏi không lưu ban nên… đôn tuổi cho cháu!
* Tự đổi họ cho con
Ở tận miền biển huyện Phù Mỹ rất ít người biết việc ông Ngô Văn Thanh cho con gái rượu của mình làm con nuôi ông Nguyễn Văn Muộn. Do sinh con nuôi khó nên vợ chồng ông Thanh vừa sinh cháu chưa được ba ngày liền đem nhờ ông Muộn (dượng của cháu) nuôi và đặt tên lấy họ khác là Nguyễn Thị Thắm. Việc đổi họ cho con gái chẳng đem ra UBND xã để làm thủ tục cho nhận con nuôi và trên thực tế, cháu Thắm vẫn chung sống bình thường cùng ông Thanh (nhà gần nhau) và đăng ký thường trú tại đây. Được hỏi tại sao, ông Thanh giải thích: Con gái tôi khó nuôi, đau ốm quặt quẹo luôn nên chúng tôi làm lễ thay họ và cho dượng của cháu nuôi mới khỏe mạnh được! Thế là từ khi vào lớp 1, cháu Thắm mang họ của dượng là Nguyễn mặc dầu thực chất cháu là con của ông Ngô Văn Thanh. Từ ấy, cái họ Nguyễn gắn chặt với cháu Thắm suốt những năm tháng học phổ thông. Khi có giấy báo vào đại học, Thắm đến công an làm thủ tục cắt hộ khẩu chuyển vào trường mới nhớ ra mình có họ Ngô, lúc này mới chạy đôn chạy đáo hết cơ quan này với cơ quan khác để đề nghị cải sửa cái họ giữa lúc bạn bè đang nô nức vào trường…
* Trả lại tên, họ cho em
Do cố ý hoặc vô tình, nhiều người đã tự đặt mình vào những tình huống éo le và có nhiều tên, tuổi, họ khác nhau. Bao rắc rối, phiền toái đã xảy ra và chính họ chịu thiệt thòi đầu tiên. Học bạ được đổi tên đẹp "đá" với giấy khai sinh gốc làm nảy sinh bao nhiêu thủ tục, vì cái tên Gái mà bây giờ "khổ chủ" mới thấy hối hận vì sự bồng bột thơ ngây của mình. Còn ông Ngô Văn Thanh thì vò đầu bứt tai: "Biết vậy, tôi cương quyết đổi họ cho cháu từ khi mới đi học"!
Ông Hoàng Đồng - Giám đốc Sở Tư Pháp: Hộ tịch là những sự kiện cơ bản xác định tình trạng nhân thân của một người từ khi sinh ra đến khi chết, bao gồm: khai sinh, khai tử, đăng ký kết hôn, giao-nhận con nuôi… là căn cứ pháp lý đầu tiên để phát sinh các quan hệ nhân thân khác. Do vậy, về phía công dân phải ý thức tầm quan trọng của các loại giấy tờ hộ tịch và tuân thủ nghiêm túc các quy định pháp luật về hộ tịch, không vì mục đích này hay mục đích khác mà tự ý cải sửa các dự kiện trong giấy khai sinh. Về phía cán bộ tư pháp phải hướng dẫn tận tình, chu đáo cho công dân. |
Từ năm 2003, Bình Định triển khai thực hiện Đề án "Năm tập trung đăng ký khai sinh và kết hôn", qua khảo sát toàn tỉnh có trên 500 trường hợp các giấy tờ nhân thân của một con người có mâu thuẫn với nhau, có cả trường hợp em mượn tên, mượn tuổi của anh, của chị để đi học. Trong tất cả trường hợp trên được giải quyết theo quy định mở, song, trong bất kỳ trường hợp nào, giấy khai sinh phải xem là giấy tờ hộ tịch gốc của công dân làm cơ sở điều chỉnh về nội dung hộ tịch với các loại giấy tờ khác. Kết quả, bước đầu cơ bản giải quyết sự tồn đọng mang tính lịch sử để lại, nhưng rồi đến nay, tình trạng trên vẫn còn mà nguyên nhân chủ yếu là người dân chưa nhận thức về tầm quan trọng của các loại giấy tờ hộ tịch. Một thuận lợi cho việc giải quyết vấn đề này là từ ngày 1-4-2006 (Nghị định 158/2005/NĐ-CP ngày 27-12-2005 về đăng ký quản lý hộ tịch), thẩm quyền cải chính hộ tịch được chuyển về cấp huyện và cấp xã. Hy vọng rằng với những quy định mới, người dân đừng để biến thành "khổ chủ" trong hành trình tìm chính họ, tìm tên, năm sinh thật của mình.
| 
