* Tùy bút của Nguyễn Phúc Liêm
Tôi sinh ra và lớn lên ở một vùng sông nước. Con tôm, cái cá đã biến thành cơm gạo nuôi tôi lớn khôn. Mở mắt chào đời hình ảnh đầu tiên là mẹ. Khi lên mười, chập chững vào đời, đôi mắt nai ngơ ngác kia đã in đậm hình bóng cánh buồm trên sông ngay trước mặt nhà. Cánh buồm là ấn tượng ban đầu không phai mờ, đã đi vào ký ức và cả hiện thực đời tôi. Cánh buồm quê tôi không nâu như ở vịnh Hạ Long mà trắng bạc thanh thoát. Cánh buồm đọng nắng, căng phồng đầy sinh lực. Buồm như con thần mã hay cánh nàng tiên đầy huyền bí đã đưa tuổi thơ tôi vào vùng trời mơ ước xa lạ. Một ấn tượng đẹp rạng rỡ hùng vĩ như thiên thần hiện trên sóng nước bằng phép thuật của đất trời.
Những buổi chiều vàng, gió ngọt ngào, mát rờn, len vào từng thớ thịt, chân tơ kẽ tóc. Từ phương đông, gió nồm theo sóng đuổi theo cánh buồm. Cánh buồm miền Trung hình tam giác, sáng trắng, đỉnh cố vươn lên nền trời xanh, nổi bật trên màu lục thẫm của bờ tre vách đá. Cánh buồm như theo mây trời gió cuốn, còn kéo theo sau bọt bèo trắng xóa như dải lụa bạch. Tiếng xào xạc của gió, tiếng ì ào của sóng hòa vào nhau tạo thành thanh âm vùng sông nước.
Ngày hè thong thả, anh em tôi lại ngồi đếm cánh buồm qua nhà. Những cánh bạc như đuổi nhau trên sông, hết chiếc này đến chiếc khác. Thuyền nhỏ một cánh, thuyền lớn vài ba cánh, cứ căng vồng lên như ngực lực sĩ cố vận công lực cùng thách thức đua nhau xem ai về bến trước! Cánh buồm báo hiệu những ngày an lành, mùa tôm cá bội thu. Nó còn là biểu hiện của trí tuệ của ngư dân. Cánh buồm đã biến sức gió thành sức người, một phát minh, áp dụng khoa học về động lực. Ngược dòng thời gian, nó là hình ảnh của văn minh la bàn và đại dương. Buồm đã đưa con người vượt biển cả, khám phá bao miền đất lạ! Ferdinan Magelan đã làm nên điều kỳ diệu ấy.
Trên dòng sông nhỏ quê tôi, thuyền theo nước nguồn xuôi về đông và cánh buồm lại nương sức gió đi ngược về tây. Dù lên hay xuống, người vùng sông nước vẫn luôn tin tưởng, tay ghì chặt lái mắt nhìn về phía dưới như ôm niềm hy vọng.
Những ngày mưa gió, cánh buồm thưa vắng trên dòng sông, quê tôi lại mang nỗi buồn chờ đợi. Thảng hoặc vài cánh buồm nhỏ thật xa, nhạt nhòa phía cuối trời như tâm trạng Thúy Kiều:
Buồn trong cửa bể chiều hôm
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa...
(Truyện Kiều - Nguyễn Du)
Với Nguyễn Bính, trong tình yêu, cánh buồm là hình ảnh của người tình đi xa khó quên:
Hôm nay dưới bến xuôi đò
Thương nhau qua cửa tò mò nhìn nhau
Anh đi đâu, anh về đâu?
Cánh buồm nâu, cánh buồm nâu, cánh buồm...
Những ngày kháng chiến, cánh buồm đã góp phần không nhỏ trong chuyên chở lương thực, vũ khí phục vụ chiến trường. Cánh buồm lẩn trong màn sương khói sóng đã cùng con người chia sẻ, né tránh, hứng chịu mưa bom bão đạn! Ngày nay, qua bao đổi thay, dòng sông quê tôi như bé lại, cạn dần sau bao lần lũ lụt. Cánh buồm đã ra đi khiến quê tôi buồn thầm lặng! Giờ đây, chân vịt bằng kim loại đã thay dần cánh buồm nhưng không thể thay thế những ấn tượng đẹp về cánh buồm trong ký ức của người dân vùng sông nước quê tôi.
| 
