Nông dân vùng cao An Lão thu hoạch lúa. Ảnh: Văn Lưu

Huyện An Lão hiện có 2.043 hộ với 8.962 nhân khẩu là đồng bào dân tộc H’re và Bana sinh sống tại 39 thôn, làng thuộc 8 xã, chiếm hơn 1/3 dân số trong huyện. Đồng bào dân tộc H’re, Bana ở An Lão có bản sắc văn hóa đa dạng, phong phú; có truyền thống yêu nước, đoàn kết đấu tranh chống giặc ngoại xâm, bảo vệ bản làng quê hương. Nhiều già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng là những điển hình tiêu biểu trong phong trào cách mạng qua các thời kỳ. Ngày nay các cụ vẫn là tấm gương sáng trong mỗi bản làng, được dân làng suy tôn, kính trọng. Tiếng nói, việc làm của già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng người dân tộc thiểu số giữ một vai trò hết sức quan trọng, tác động mạnh mẽ đến mọi tầng lớp nhân dân trong việc thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Trong những năm qua, được Đảng và Nhà nước quan tâm thực hiện nhiều chính sách ưu đãi đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nên bộ mặt nông thôn miền núi An Lão ngày càng khởi sắc, đời sống đồng bào H’re, Bana không ngừng được cải thiện nâng cao. Huyện An Lão đã thực hiện tốt việc phổ cập giáo dục tiểu học và xóa mù chữ. Hệ thống trường phổ thông trung học nội trú và bán trú được xây dựng; trung tâm cụm xã và dịch vụ thương mại được đầu tư phát triển, 95% số hộ dân được xem truyền hình, nghe phát thanh; 7/9 xã có điện lưới quốc gia; 95% số hộ dân được sử dụng nước sạch sinh hoạt; đường bê tông từng bước được trải dài đến tận xã, thôn; hệ thống y tế được nâng cấp cả về trang thiết bị và chất lượng điều trị; an ninh trật tự được giữ vững... Kết quả trên không chỉ là sự nỗ lực của các cấp ủy đảng, chính quyền, hội - đoàn thể địa phương mà còn có sự đóng góp công sức quan trọng của các già làng, trưởng bản, người có uy tín trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Nhận xét về vai trò của các già làng, trưởng bản trong đời sống đồng bào dân tộc thiểu số. Ông Đinh Văn Beo - Bí thư Huyện ủy An Lão - cho biết: “Tuy mức độ uy tín có khác nhau, nhưng các già làng, trưởng bản ở An Lão đều có quan điểm chung là tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, nhiệt tình trong công việc được giao, gương mẫu thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là các phong trào, các cuộc vận động lớn ở địa phương, trong đó có cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” đã mang lại hiệu quả tích cực”. Trong xây dựng kinh tế gia đình, người có uy tín luôn là người đi đầu trong việc học hỏi kinh nghiệm ăn nên, làm ra; biết cách tổ chức sản xuất theo phương pháp khoa học mang lại hiệu quả kinh tế cao. Họ không những biết làm giàu cho bản thân, gia đình mình mà còn giúp đỡ, hướng dẫn nhiều người trong thôn, làng biết cách làm ăn để thoát khỏi đói nghèo. Nhiều năm qua, theo hướng dẫn của các già làng, trưởng bản, các thôn làng ở An Lão đã đưa vào hương ước thực hiện tốt cuộc vận động “3 không” (không có Fulrô, Đề Ga xâm nhập hoạt động; không có tôn giáo phát triển trái phép; không để các tập tục lạc hậu phục hồi, tái diễn)...

Đặc biệt, những người có uy tín trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở An Lão còn tích cực tham gia giải quyết thành công nhiều vụ việc tranh chấp, mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân. Điển hình là vụ tái nghi kỵ cầm đồ thuốc độc xảy ra vào ngày 16-3-2006 tại thôn 4, xã An Dũng. Do nghi kỵ bà Đinh Thị Doa có “cầm đồ thuốc độc” nên một số thanh niên trong thôn đã tập trung đánh bà Doa trọng thương. Các cụ Đinh Văn Ghiêu và cụ Đinh Văn Theng phát hiện can ngăn kịp thời và giải quyết ổn thỏa, không để xảy ra án mạng. Một trường hợp khác, vào ngày 7-3-2007 có 4 thanh niên dân tộc H’re ở huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi đến xã An Trung, huyện An Lão dụ dỗ, lôi kéo một số người dân địa phương theo đạo Tin lành hệ phái “Ân bình hạnh phúc” do bọn chúng thành lập trái phép. Phát hiện sự việc, cụ Đinh Văn Krô và cụ Đinh Văn Bê đã họp dân phân tích những việc làm sai trái của kẻ xấu nhằm chia rẽ đoàn kết trong nội bộ nhân dân, đồng thời báo cáo chính quyền kiên quyết đưa bọn chúng ra khỏi địa phương. Ngoài ra còn có khá nhiều các già làng, trưởng bản ở các xã An Vinh, An Nghĩa, An Toàn, An Hưng... đã tích cực tham gia cùng với chính quyền địa phương giải quyết thành công nhiều vụ mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân, tham gia giáo dục, rèn luyện thanh thiếu niên chậm tiến, người lầm lỡ; ngăn chặn sự xâm nhập của các thế lực thù địch nhằm chống phá, lật đổ chế độ ta. Đặc biệt, người có uy tín trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở An Lão hàng năm đã cung cấp cho các cơ quan chức năng hàng trăm thông tin có giá trị nhằm đảm bảo an ninh chính trị, giữ vững trật tự an toàn xã hội ở địa phương.

Từ hoạt động thực tiễn trong đời sống, các cấp lãnh đạo Đảng, chính quyền ở An Lão đã rút ra được nhiều bài học kinh nghiệm trong sự phối hợp với các già làng, trưởng bản, người có uy tín trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số: Nơi nào, địa phương nào làm tốt công tác phối hợp với già làng, trưởng bản để tổ chức các hoạt động phong trào quần chúng thì nơi đó sẽ nhanh chóng giành được nhiều thắng lợi. Vị trí, vai trò của các già làng, trưởng bản, người có uy tín ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số trong công cuộc đấu tranh chống ngoại xâm, thống nhất đất nước và ngày nay trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội vẫn còn giữ nguyên giá trị.

• Hoàng Nam Quốc