Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng thủy văn Bình Định, mùa mưa lũ năm nay ở tỉnh ta có khả năng diễn biến phức tạp, khó lường, có thể gây thiệt hại đến đời sống và sản xuất của nhân dân. Trước tình hình này, UBND tỉnh đã chỉ đạo các địa phương, các ngành chức năng tích cực triển khai các phương án phòng-chống lụt, bão và tìm kiếm, cứu nạn (PCLB-TKCN) nhằm giảm thiểu đến mức thấp nhất những thiệt hại do mưa lũ gây ra…

Tràn xả lũ hồ Thạch Khê (Hoài Ân) vừa được đầu tư nâng cấp, bảo đảm vượt lũ an toàn trong mùa mưa lũ năm 2008.

* Diễn biến thời tiết bất thường

Trong những năm gần đây, diễn biến thời tiết ở nước ta nói chung và tỉnh ta nói riêng rất bất thường, gây khó khăn cho công tác chủ động phòng tránh, giảm nhẹ thiên tai. Trong năm 2007, liên tiếp 5 cơn lũ lớn xảy ra đã gây thiệt hại nghiêm trọng đến tính mạng và tài sản của người dân, ảnh hưởng lớn đến sản xuất nông nghiệp và nuôi trồng, đánh bắt thủy sản.

Trong năm 2008 này đã có nhiều cơn bão và lũ lụt xảy ra làm thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản ở các tỉnh phía Bắc. Theo dự báo của các Trung tâm Khí tượng thủy văn trong và ngoài nước, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu toàn cầu, tình hình thiên tai, bão lụt tiếp tục diễn biến bất thường. Vì vậy, công tác PCLB-TKCN cần được đặc biệt quan tâm để bảo vệ tính mạng, tài sản và thành quả lao động của nhà nước, tập thể, các tổ chức kinh tế và của toàn dân, giảm nhẹ đến mức thấp nhất các thiệt hại do thiên tai gây ra.

Đáng lo nhất trong công tác PCLB-TKCN của tỉnh ta trước mùa mưa lũ năm nay là có nhiều công trình thủy lợi, giao thông đang có dấu hiệu xuống cấp nghiêm trọng. Đáng lưu ý là toàn tỉnh có 154 hồ chứa nước với tổng dung tích chứa 431,7 triệu m3. Trong đó, 40 hồ chứa được xây dựng trong giai đoạn từ năm 1975 - 1985 hiện do các xã, HTXNN quản lý, đang bị xuống cấp, cần được tu sửa nhưng thiếu nguồn kinh phí. Theo ước tính, để tu sửa, nâng cấp những hồ chứa nước này phải cần khoản kinh phí hàng trăm tỉ đồng. Tuy nhiên, số tiền trên hiện vượt quá khả năng đầu tư của các địa phương, cần có sự hỗ trợ, giúp sức của Trung ương và tỉnh.

Bên cạnh đó, hệ thống đê sông, đê biển hiện đang có dấu hiệu sạt lở nghiêm trọng nhưng nguồn kinh phí để sửa chữa cũng rất khó khăn. Ông Nguyễn Đình Chi, Chi cục trưởng Chi cục PCLB-Quản lý đê điều tỉnh, cho biết: “Toàn tỉnh có 4 con sông lớn là sông Côn, Lại Giang, Hà Thanh và La Tinh với tổng chiều dài 396 km; do cấu tạo địa hình từ tây sang đông có độ dốc khá lớn, thường xuyên chịu áp lực dòng chảy mạnh trong mùa mưa bão nên tình trạng sạt lở đê sông thường xuyên xảy ra. Và hàng năm, cứ sau mỗi mùa mưa lũ hàng chục kilômét đê điều, bờ sông tiếp tục bị vỡ và sạt lở. Để xây dựng, tu bổ nâng cấp và kiên cố hóa hệ thống đê điều, chống sạt lở bờ sông, tỉnh ta đang từng bước tổ chức quy hoạch tiêu úng thoát lũ đối với các dòng sông và quy hoạch các tuyến đê để làm cơ sở phê duyệt dự án đầu tư”.

Theo báo cáo thống kê của các địa phương, trên địa bàn tỉnh hiện có 14.687 hộ dân với 58.734 nhân khẩu thuộc 268 thôn, 87 xã, phường nằm trong vùng thiên tai nguy hiểm cần được di dời trong mùa mưa bão. Trong đó có 14 xã thuộc 5 huyện nằm trong các khu vực đồi núi dốc dễ phát sinh lũ quét, 6 vùng bờ biển bị sạt lở nghiêm trọng. Những vùng thường xuyên sạt lở là khu vực đê sông thuộc xã Ân Hảo (Hoài Ân), đê sông xã An Trung (An Lão), cửa biển An Dũ (Hoài Nhơn), cửa biển Hà Ra, vùng ven biển xã Mỹ An, Mỹ Đức (Phù Mỹ)… Hàng trăm hộ dân sinh sống tại các khu vực này thường xuyên bị bão, lũ đe dọa, nhưng chưa được di dời đến nơi an toàn.

Ngoài ra, hiện toàn tỉnh có 8.000 tàu đánh cá, trong đó có gần 4.000 tàu đánh bắt xa bờ, nhưng đa số là tàu gỗ nhỏ đã qua sử dụng nhiều năm, máy móc thiết bị thiếu và lạc hậu, khả năng hoạt động và chịu đựng sóng gió yếu. Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng, các bến bãi neo đậu tàu thuyền hiện chưa được đầu tư đúng mức, phương tiện TKCN còn nhiều hạn chế… Đây thực sự là mối lo ngại thường trực mỗi khi mùa mưa bão đến.

* Chủ động phòng-chống bão, lũ

Để thực hiện tốt công tác PCLB-TKCN theo phương châm “Chủ động phòng, tránh; đối phó kịp thời, khắc phục hậu quả khẩn trương và có hiệu quả”, vừa qua, UBND tỉnh đã tổ chức tổng kết công tác PCLB-TKCN năm 2007, triển khai nhiệm vụ năm 2008. Tại hội nghị này, Ban chỉ huy PCLB-TKCN tỉnh cũng đã yêu cầu lãnh đạo các ngành, các địa phương tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc Chiến lược Quốc gia phòng chống và giảm nhẹ thiên tai đến năm 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định số 172/2007/QĐ-TTg ngày 16.11.2007. Trước mắt, để chủ động triển khai kế hoạch PCLB-TKCN năm 2008, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Thiện đã yêu cầu lãnh đạo các Sở, ngành, chính quyền địa phương theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết, kịp thời thông báo cho nhân dân biết để chủ động đối phó. Các địa phương chuẩn bị đầy đủ các phương tiện, điều kiện để PCLB-TKCN theo phương châm 4 tại chỗ.

UBND tỉnh cũng đã chỉ đạo các ngành chức năng và các địa phương tập trung củng cố, nâng cấp các công trình PCLB, trong đó, ưu tiên hệ thống đê điều và các hồ chứa nước. Đối với các công trình thủy lợi trong kế hoạch tu sửa, nâng cấp trong năm 2008 phải đảm bảo vượt lũ an toàn. Những công trình chưa có kế hoạch sửa chữa, cần thực hiện ngay các biện pháp gia cố tạm thời để đảm bảo an toàn vượt lũ chính vụ.

Bên cạnh đó, các địa phương trong tỉnh khẩn trương hoàn thành các dự án di dân tái định cư vùng sạt lở nguy hiểm và vùng thường xuyên bị ngập sâu trong mùa mưa lũ. Lập phương án, kế hoạch di dân cho các khu dân cư ven biển, hải đảo, vùng lũ quét, vùng thấp trũng. Tăng cường công tác quản lý tàu thuyền trên sông, trên biển, củng cố, tăng cường năng lực thông tin cảnh báo, kêu gọi tàu thuyền vào nơi trú ẩn khi có bão, áp thấp nhiệt đới xảy ra. Tháo dỡ các vật cản, nạo vét luồng lạch, bến bãi, khu neo đậu tàu thuyền, tạo điều kiện thuận lợi cho tàu thuyền ra vào tránh, trú bão an toàn. Đồng thời thực hiện tốt các chính sách xã hội, công tác cứu trợ thiên tai và khắc phục hậu quả bão lụt, ổn định đời sống nhân dân sau khi mưa bão xảy ra…

• Nguyễn Hân