Vườn tượng danh nhân ở Trường ĐH Quy Nhơn.

Tượng nhà yêu nước Nguyễn Thái Học trong trường THPT mang tên ông, được xây từ năm học 1999-2000. Đây là tượng bằng đá granite duy nhất ở Quy Nhơn, do nhà điêu khắc Nguyễn Mạnh Quân thực hiện. Ông Lê Đình Phùng, Hiệu trưởng nhà trường, cho biết, nhà trường phải mất nửa năm xin phép, tìm người thực hiện rồi tiến hành, mới hoàn thành bức tượng độc đáo này. Tượng đặt giữa vườn hoa, phía sau có bảng tóm tắt tiểu sử của Nguyễn Thái Học. Ông Phùng nói: “Việc xây tượng danh nhân Nguyễn Thái Học đặt trong khuôn viên nhà trường không những góp phần tạo cảnh quan cho trường, mà còn tác động trực tiếp đến ý thức của học sinh, nhắc nhở các em luôn nhớ ơn người chí sĩ yêu nước. Đây là một hình thức giáo dục hiệu quả, trực quan và dễ đi vào lòng người”.

* Làm gì để tượng thêm ý nghĩa?

Năm 2007, Trường Đại học Quy Nhơn tiến hành xây dựng vườn tượng danh nhân. Đây là công trình thanh niên chào mừng 30 năm Ngày thành lập trường do Đoàn trường đứng ra thực hiện, kinh phí từ nguồn đóng góp của đoàn viên. Mỗi khoa chọn một danh nhân tiêu biểu trong ngành đào tạo của mình để dựng tượng như Đào Duy Anh (khoa Lịch sử), Chu Văn An (khoa Giáo dục Tiểu học), Isacc Newton (khoa Vật lý - Kỹ thuật Công nghiệp)… Đến thời điểm này, đã có 15 tượng hoàn thành trong công viên trước Trung tâm Thông tin Tư liệu của trường. Đây là một công trình mang nhiều ý nghĩa, nhưng khi thực hiện, đã bỏ qua khâu quan trọng là xin phép ngành chức năng, cụ thể là Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch. Rõ ràng, nếu được cấp phép, công trình sẽ được các nhà chuyên môn giúp đỡ, góp ý thêm trong các khâu tiến hành. Khi đó, hiệu quả nghệ thuật của vườn tượng sẽ được nâng lên.

Không có sự đồng ý của cơ quan chức năng, nhiều trường học đã thực hiện những tượng danh nhân yếu về kỹ thuật lẫn mỹ thuật. Đó là trường hợp hai trường THPT Tăng Bạt Hổ và Phan Bội Châu (Hoài Nhơn). Chân dung bán thân nhà yêu nước Tăng Bạt Hổ mà ngôi trường mang tên ông thực hiện, với hình ảnh một người mặc áo dài truyền thống, nhưng đầu tóc lại… rẽ ngôi theo kiểu Tây. Tượng yếu kém về cả bố cục, hình khối. Trong khi đó, tượng chí sĩ Phan Bội Châu là tượng toàn thân, mặc áo dài, đội khăn đóng nhưng mang giày, vẻ mặt đầy lo âu, buồn phiền. Xét về phương diện giải phẫu học, thì đó là một khuôn mặt ông già đặt trên một cơ thể.. trẻ con. Hiện nay, hai bức tượng trên đã được dỡ bỏ.

Tượng nhà yêu nước Nguyễn Thái Học ở Trường THPT mang tên ông.

Sau khi “Quy chế của Bộ Văn hóa - Thông tin về việc Quy hoạch tượng đài, tranh hoành tráng” ra đời (5.2000), Sở Văn hóa - Thông tin (nay là Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch) đã có công văn gửi đến các trường học trong tỉnh, hướng dẫn cụ thể các bước thủ tục cần thiết để xây dựng tượng danh nhân trong trường học. Tuy nhiên, vì nhiều lý do khác nhau, như có trường mới thành lập, thay đổi cơ chế hoạt động, đội ngũ quản lý… nên không quan tâm đúng mức đến công văn này. Thời gian tới, nhiều trường học ở tỉnh ta cũng có dự định sẽ xây tượng danh nhân mà trường mang tên. Các trường này cần chủ động tìm hiểu chính sách, liên hệ với ngành chức năng để thực hiện đúng các thủ tục. Mới đây, Trường Đại học Quang Trung cũng đã liên hệ để được hướng dẫn xây tượng Hoàng đế Quang Trung trong khuôn viên trường theo đúng quy định.

Ông Nguyễn Chơn Hiền, chuyên viên Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, cho biết: “Chúng tôi sẵn sàng tạo điều kiện thuận lợi cho các trường có nguyện vọng được xây tượng trong trường; đồng thời, sẽ cử người có chuyên môn tư vấn, giúp đỡ các trường trong quá trình dựng tượng”.

• Nguyễn Trang