Cấp cứu nạn nhân ngộ độc thực phẩm (ảnh minh hoạ).

Hàng năm Việt Nam có khoảng hơn 3 triệu trường hợp nhiễm độc từ thực phẩm, gây thiệt hại hơn 200 triệu USD. Đây là con số được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đưa ra trong một hội thảo về an toàn thực phẩm diễn ra vào hôm 24.10.

Tổ chức này cũng chỉ ra rằng, lương thực, thực phẩm chính là nguyên nhân đã gây ra khoảng 50% các trường hợp tử vong đối với con người trên thế giới hiện nay. Ngay cả với các nước phát triển, việc ngộ độc do lương thực, thực phẩm luôn là vấn đề bức xúc và hết sức gay cấn.

Quản lý vệ sinh thực phẩm quá lỏng lẻo

Theo khuyến cáo của WHO và FAO, các hoạt động kiểm soát ATTP phải đảm bảo từ “trang trại đến bàn ăn”, tức là phải đảm bảo từ khâu nuôi trồng, thu hoạch đến chế biến, lưu thông và tiêu dùng. Do đó, các hoạt động này phải do Chính phủ và chính quyền các cấp trực tiếp điều hành. Cơ quan quản lý chuyên ngành ATTP có nhiệm vụ giúp Chính phủ và cơ quan điều hành và điều phối các hoạt động ATTP trong toàn bộ chuỗi cung cấp thực phẩm cho xã hội.

Tại Việt Nam, hiện nay ở cấp trung ương mới chỉ có 2 cơ quan chuyên ngành là Cục An toàn vệ sinh thực phẩm (Bộ Y tế) và Cục Quản lý chất lượng an toàn vệ sinh và thú y thuỷ sản (Bộ Thuỷ sản cũ). Như vậy là Việt Nam chưa hề có tổ chức hệ thống thanh tra chuyên ngành VSATTP dẫn đến năng lực xét nghiệm các chỉ tiêu về hoá chất, kháng sinh, hocmon, độc tố còn rất nhiều vấn đề phải bàn cãi.

Thực trạng hiện nay cho thấy việc điều hành các hoạt động ATTP của chính quyền các cấp, các Bộ, cơ quan quản lý điều hành sản xuất, kinh doanh thực phẩm còn nhiều bất cập.

Hành lang pháp lý về quản lý ATTP cơ bản là đầy đủ, song biến các quy định này thực tế còn rất hạn chế. Theo thống kê của Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, cho đến nay mới chỉ có 22/64 tỉnh, thành phố làm tốt công tác triển khai, báo cáo và lập kế hoạch về VSATTP, 30 – 40% các phường, xã có kế hoạch và chỉ đạo các hoạt động ATTP tại địa phương của mình. Như vậy cho thấy, ngay ở tuyến cơ sở, không có sự chỉ đạo về ATTP thì chắc chắn không thể có thực phẩm an toàn từ trang trại được.

Các quy định về tiêu chuẩn điều kiện VSATTP cho các loại hình sản xuất, kinh doanh đã được Bộ Y tế và các Bộ, ngành ban hành khá đầy đủ, song không được thực hiện. Hàng loạt các vụ ngộ độc thực phẩm tại các bếp ăn trường học, các khu công nghiệp, chợ kinh doanh thực phẩm đã xảy ra...

Chính phủ phải chịu trách nhiệm chính

Trước những nảy sinh phức tạp của vấn đề ATTP, tháng 1.2007, Thủ tướng Chính phủ đã có họp hội nghị toàn quốc để bàn về bảo đảm thực phẩm an toàn cho người tiêu dùng. Theo đó, 11 cơ quan chức năng Nhà nước chịu trách nhiệm về từng khâu như sản xuất do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phụ trách, chế biến thuộc trách nhiệm của Bộ Công thương... và trên bàn ăn là Bộ Y tế...