Nếu không cải thiện tình hình, Việt Nam đứng trước nguy cơ bị xóa các thành tựu phát triển vì HIV/AIDS.

Các nhà lãnh đạo phải đi tiên phong trong chống HIV/AIDS ở từng địa phương, đơn vị, từng lĩnh vực để đảm bảo thành tựu xóa đối giảm nghèo, phát triển kinh tế không bị xóa bởi HIV/AIDS, Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng nhấn mạnh tại hội thảo về vai trò của lãnh đạo đối với công tác phòng chống HIV/AIDS.

Chiều 3.12, gần 100 đại biểu từ các cơ quan Đảng, Nhà nước, Quốc hội, các Bộ ngành, trung ương và lãnh đạo các tỉnh thành ba miền đã cùng các chuyên gia quốc tế của UNAIDS, SIDA thảo luận về công tác phòng chống HIV/AIDS của Việt Nam. 

60 hộ gia đình, 1 hộ có người nhiễm HIV

Với Luật phòng chống HIV/AIDS được thế giới đánh giá có nhiều nội dung tiên tiến nhất, với những cam kết mạnh mẽ từ lãnh đạo thể hiện qua hơn 80 văn bản pháp luật, Việt Nam đã khống chế được tỷ lệ lây nhiễm dưới 0,27% dân số. 

Tuy nhiên, tình hình dịch đang có những dấu hiệu đáng lo ngại: số người nhiễm HIV tiếp tục gia tăng và gấp 2 lần trong khoảng thời gian 200 - 2006. Trung bình, cứ 60 hộ gia đình có 1 hộ có người nhiễm HIV.

Trong giai đoạn 2006 - 2010, dự báo mỗi năm sẽ tăng khoảng 30-40 nghìn ca nhiễm mới. Các chuyên gia nước ngoài dự báo, đến năm 2010, số người nhiễm HIV ở Việt Nam sẽ vào khoảng 300-500 nghìn người, tương đương với mức dự báo tình hình Việt Nam năm 2000 được đưa ra vào năm 1994. 

Tỷ lệ nhiễm HIV ngày càng có xu hướng trẻ hóa. Hiện nay, cứ 200 người trong độ tuổi 15-49 thì có 1 người nhiễm HIV. Số người trong độ tuổi này chiếm tới 53% tổng số ca nhiễm. 

Việt Nam có thể bị xóa thành tựu phát triển vì HIV/AIDS

Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Tô Huy Rứa đánh giá "HIV/AIDS vẫn đang chứa đựng nguy cơ bùng phát thành đại dịch. Lúc đó, nó sẽ xóa đi mọi thành quả của công cuộc xóa đói giảm nghèo, kìm hãm phát triển kinh tế xã hội, đe dọa giống nòi".

TS. Phạm Mạnh Hùng, Phó trưởng ban Tuyên giáo Trung ương phân tích trường hợp điển hình An Giang. Tỉnh này có gần 59 nghìn hộ nghèo. Theo báo cáo, mỗi năm tỉnh giảm được 1% hộ nghèo, tương đương 590 hộ. Tuy nhiên, mỗi năm, tỉnh này có 1500 trường hợp nhiễm HIV mới. Mỗi gia đình có người nhiễm HIV mới chỉ có thể nghèo đi chứ không thể giàu hơn. Điều này đồng nghĩa với việc An Giang mỗi năm tăng 1500 hộ gia đình nghèo mới. 

Bài toán về HIV/AIDS với phát triển, với giảm nghèo cần được đặt lên bàn, cân nhắc và tính toán kỹ lưỡng, ông Hùng nhấn mạnh.

Theo ông Hùng, đầu tư của Việt Nam cho phòng, chống HIV/AIDS còn chưa tương xứng, chưa tạo được bứt phá. Thái Lan với dân số ít hơn nhiều so với Việt Nam nhưng mỗi năm nước này đầu tư 100 triệu USD, trong khi đó Việt Nam chỉ đầu tư dưới 10 triệu USD/năm. Trung bình, mỗi người dân có khoảng 1000 đồng để phòng chống HIV/AIDS. 

Việc sử dụng vốn ở các tỉnh thiếu sự điều phối, có những tỉnh 17 dự án như Cần Thơ nhưng có tới 14 tỉnh không hề có dự án quốc tế phòng chống HIV/AIDS như Bắc Kạn, Lai Châu, Gia Lai, Kon Tum, Đắc Nông... 

Năm 2003, đi khảo sát 47 tỉnh, thì có tới 17 tỉnh thậm chí không đầu tư thêm ngân sách mà còn cắt xét ngân sách nhà nước giao. 

"Đầu tư cho phòng chống HIV/AIDS vẫn còn phụ thuộc quá nhiều vào tài trợ nước ngoài, chiếm 80%. Việt Nam cần phải chuẩn bị cho thời điểm khi hỗ trợ nước ngoài giảm mà vẫn kiểm soát được dịch", ông Eamonn Murphy, Giám đốc quốc gia UNAIDS nói. 

"Các bạn cần đầu tư nhiều hơn vào năng lực con người. Là người nhận tài trợ, Việt Nam cần thể hiện quyền sở hữu, tư vấn để các nhà tài trợ biết các bạn cần gì, muốn các nhà tài trợ làm gì cho Việt Nam". 

Lãnh đạo: tiên phong đi đầu phòng chống HIV/AIDS

"Việt Nam đã có nhiều nỗ lực nhưng con đường đi con dài. Và bài học duy nhất cần phát huy mạnh mẽ chính là tính tiên phong", ông Murphy nói.

"Người Việt Nam có câu, nếu anh chạy lên hàng đầu, anh dễ "ăn đạn". Ở Australia, Thái Lan, rất ít khi các lãnh đạo xuất hiện trong các chương trình phòng chống HIV/AIDS. Ở Việt Nam, lãnh đạo luôn đứng hàng đầu, phất cao ngọn cờ và có thể "ăn đạn" nữa".

"Câu chuyện HIV/AIDS không phải của riêng ngành y tế và không thể ỷ lại, khoán trắng cho ngành y tế", các đại biểu thống nhất.

Trưởng ban Tuyên giáo TƯ cho rằng, các nhà lãnh đạo các Bộ, ban, ngành, mặt trận tổ quốc, các đoàn thể nhân dân, lãnh đạo các tỉnh, thành phố trong cả nước phải chuyển cam kết của Đảng và Nhà nước thành hành động cụ thể. 

Lãnh đạo cần thực hiện 5 chuyển đổi hành vi: Một là dành một số thời gian nhất định cho công tác chỉ đạo các hoạt động phòng chống HIV/AIDS ngay tại ngành mình, cấp mình, địa phương mình hoặc địa phương mình. Không thể coi HIV chưa đến nhà mình thì là việc của xã hội.

Hai là tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đánh giá tình hình, có giải pháp cụ thể nhằm huy động nguồn lực xã hội và cộng đồng cho công tác này.

Ba là, thống nhất và tạo đồng thuận trong lãnh đạo, đẩy mạnh áp dụng các biện pháp can thiệp giảm tác hại trong dự phòng lây nhiễm.

Bốn là, chỉ đạo việc lồng ghép các chỉ tiêu, hoạt động phòng chống HIV/AIDS với các chương trình phát triển kinh tế xã hội.

Năm là các lãnh đạo thu xếp thời gian tiếp xúc, gặp gỡ, nắm tâm tư, nguyện vọng chính đáng của người có HIV để định hướng cho họ. Câu chuyện lãnh đạo Campuchia đã được lấy làm tấm gương về chống kỳ thị người có HIV khi ông tuyển người lái xe của mình chính là người có HIV.

"Các nhà lãnh đạo phải đi tiên phong trong chống HIV/AIDS ở từng địa phương, đơn vị, từng lĩnh vực", Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng nhấn mạnh.

. Theo VNN