Khám bệnh cho bệnh nhân mắc sán lá gan lớn tại Viện SR- KST - CT Quy Nhơn. Ảnh: T.Hiền

Bệnh SLGL thường phát hiện ở động vật ăn cỏ (cừu, bò, trâu) nhưng lại xuất hiện ở người như một bệnh ký sinh trùng. Từ năm 2006, bình quân mỗi năm, Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng (SR-KST-CT) Quy Nhơn tiếp nhận và điều trị hàng ngàn trường hợp mắc bệnh SLGL đến từ các tỉnh khu vực miền Trung-Tây Nguyên. Đó là chưa kể số trường hợp được điều trị tại các cơ sở y tế các tỉnh. Hiện nay, tình hình nhiễm SLGL ở khu vực này vẫn là điểm nóng so với hai đầu đất nước. Trong 5 tháng đầu năm nay, Phòng khám chữa bệnh chuyên khoa của Viện SR-KST-CT Quy Nhơn đã tiếp nhận điều trị 371 trường hợp, trong đó nhiều nhất là Bình Định. 

Thời điểm bệnh SLGL tăng cao đột biến ở khu vực (2006-2007), vấn đề cung cấp thuốc đặc hiệu Egaten để điều trị bệnh vô cùng nan giải, mặc dù trên thế giới đã có sử dụng. Nhiều bệnh nhân mắc bệnh buộc phải dùng các thuốc không đặc hiệu, bệnh tiến triển kéo dài, thậm chí có trường hợp biến chứng dẫn đến tử vong.

Hiện nay, thuốc điều trị đặc hiệu SLGL Egaten không còn là vấn đề đáng lo ngại, nhưng trước sự bùng phát của bệnh, công tác giáo dục truyền thông phòng bệnh cho cộng đồng còn quá ít ỏi và nhận thức của người dân còn thấp; công tác chẩn đoán phát hiện và điều trị tại các tuyến vẫn còn gặp nhiều khó khăn, nhiều tuyến y tế cơ sở còn lúng túng trong việc chẩn đoán và điều trị.

Tiến sĩ Triệu Nguyên Trung, Viện trưởng Viện SR-KST-CT Quy Nhơn, cho biết: “Hiện nay, các nghiên cứu dịch tễ học của SLGL liên quan giữa động vật và người chưa được đề cập, việc xác định nguyên nhân nhiễm bệnh, thành phần loài, phân bố dịch tễ học SLGL trên phạm vi cả nước chưa được hoàn chỉnh. Đặc biệt các số liệu về nguồn nhiễm, mùa nhiễm bệnh, vật chủ trung gian thích hợp truyền bệnh, các yếu tố tự nhiên và xã hội ảnh hưởng đến bệnh cũng chưa được nghiên cứu. Vấn đề chẩn đoán, đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và giải phẫu bệnh lý cũng như mô hình truyền thông phòng chống bệnh còn đang bỏ ngỏ”. 

Các nhà chuyên môn cũng đặt ra nhiều câu hỏi tại sao bệnh SLGL lại gia tăng bộc phát trong vài năm gần đây, nhất là khu vực miền Trung-Tây Nguyên? Ngoài loài SLGL đã xác định là Fasciola gigantica liệu có mặt Fasciola hepatica hay không? Liệu xu hướng lai tự nhiên giữa hai loài này như một số nghiên cứu trong nước đã đề cập có liên quan gì đến sự bùng phát bệnh SLGL trong thời điểm hiện nay?

Tiến sĩ Triệu Nguyên Trung cho biết thêm: “Trước tình hình này, Viện cũng đã đề xuất với Ban chủ nhiệm chương trình trọng điểm cấp Nhà nước đề tài nghiên cứu đặc điểm dịch tễ học và biện pháp phòng chống bệnh SLGL ở Việt Nam với mong muốn tìm ra các căn cứ khoa học, cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn để đưa ra quy mô phòng chống có hiệu quả trên phạm vi cả nước”.

Với kế hoạch nói trên, hi vọng bệnh SLGL sẽ được kiểm soát một cách triệt để.

• Nhân Ý