Một buổi tư vấn về sức khỏe sinh sản.

Dậy thì là một thời kỳ có những biến đổi lớn về thể chất, tâm sinh lý, và đặc biệt là hoạt động chức năng của hệ thống sinh sản...

Mốc đánh dấu

Dậy thì là toàn bộ những thay đổi xảy ra ở người con gái khi bắt đầu có kinh. Còn ở con trai là khi tinh hoàn sản sinh tinh trùng. Đây là một thời kỳ có những biến đổi lớn về thể chất, tâm sinh lý và đặc biệt là hoạt động chức năng của hệ thống sinh sản.

Ở trẻ trai, mốc đánh dấu tuổi dậy thì bắt đầu đó là thể tích tinh hoàn tăng trên 4 ml. Còn mốc đánh dấu thời điểm dậy thì hoàn toàn, đó là lần xuất tinh đầu tiên. Tuổi dậy thì hoàn toàn của nam thường vào khoảng 15-16 tuổi (trẻ em trong nước). Trong tuổi dậy thì, ở trẻ nam có những biến đổi cơ bản về các mặt. Dưới tác dụng của hóc-môn sinh dục nam (testossteron) phối hợp với các hóc-môn tăng trưởng khác, cơ thể phát triển nhanh, nhất là khối lượng cơ tăng nhanh. Tuyến sinh dục hoạt động mạnh, tinh hoàn bài tiết testosteron và sản sinh tinh trùng. Dưới tác dụng của testosteron, cơ thể lớn nhanh, dương vật to ra, mọc lông, túi tinh và tuyến tiền liệt phát triển, cơ nở nang, da thô dày, giọng nói trầm và nhu cầu tình dục bắt đầu nảy nở.

Còn ở trẻ gái, hai buồng trứng bắt đầu hoạt động thể hiện bằng hoạt động sinh giao tử và bài tiết hóc-môn sinh dục nữ progesteron, dẫn đến những thay đổi về thể chất, tâm lý, sự trưởng thành và hoàn thiện về chức năng sinh dục. Trong thời kỳ này, cơ thể các em gái phát triển nhanh về chiều cao và cân nặng để trở nên cân đối, mềm mại, thân hình có những đường cong thuôn dần do lớp mỡ dưới da phát triển, đặc biệt ở một số vùng như, ngực, mông. Cũng trong thời  kỳ này hệ thống lông mu, lông nách phát triển, giọng nói trở nên trong trẻo hơn. Tâm lý cũng có những biểu hiện thay đổi so với thời niên thiếu như, có cảm giác xấu hổ khi đứng gần hoặc giao tiếp với bạn khác giới cùng lứa tuổi, hay tư lự, mơ mộng. Một dấu hiệu đặc biệt quan trọng đánh dấu thiếu nữ đã dậy thì, đó là xuất hiện kinh nguyệt hằng tháng, tuổi dậy thì của trẻ gái trong nước thường là 13-14 tuổi.

Những điều cần biết

Tuổi dậy thì không phải là một thời điểm mà là một khoảng thời gian kéo dài độ 3-4 năm. Dậy thì sớm và muộn đều không tốt, phần lớn có liên quan đến rối loạn nội tiết, đều ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao, cân nặng, sức khỏe, trí tuệ và khả năng sinh con sau  này.

Trong thời kỳ dậy thì, trong cơ thể diễn ra những điều kỳ diệu bí ẩn, các biến đổi về tâm sinh lý đã tạo ra một con người hoàn toàn mới lạ và quá trình ấy là một thử thách với các em. Nếu bố mẹ không quan tâm, xử sự đúng cách và khéo léo thì một chuỗi các sự kiện phiền hà sẽ xảy ra trong suốt thời kỳ dậy thì của trẻ và đôi khi hậu quả khôn lường.

Tuổi dậy thì là tuổi rất nhạy cảm, chỉ cần một ánh mắt, dáng đi, giọng nói của người bạn khác giới đã làm cho trái tim cô gái hay chàng trai đập mạnh và xao xuyến, rồi hình ảnh "ban đầu" ấy cứ đeo bám không rời. Tình yêu ở tuổi dậy thì là một tình yêu lãng mạn, yêu bằng cảm tính, không biết đúng sai. Bởi vậy cha mẹ phải hết sức quan tâm theo dõi và hướng dẫn con cái, nhưng không nên can thiệp quá sâu vào đời sống tình cảm riêng tư của con cái, mà chỉ định hướng để chúng vượt qua những "khủng hoảng" của tuổi dậy thì.

Điều cần đặc biệt quan tâm là ở tuổi dậy thì các em gái hoàn toàn có khả năng sinh con. Tuy nhiên, vì chức năng của các cơ quan thuộc hệ thống sinh sản chưa phát triển hoàn thiện nên chưa đủ khả năng mang thai, nuôi con và nhất là dạy con. Vì vậy, cha mẹ cần tư vấn cho con mình ở tuổi dậy thì (nhất là con gái) cách quan hệ với bạn khác giới, các phòng tránh thai, cách phòng chống các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục.

. Theo TNO