Măng cụt còn có tên là Sơn Trúc Tử, Giáng Châu, tên khoa học là Garcinia mangostana L. Măng cụt là một loại cây to, có thể cao tới 20m, lá dày, dai, màu lục sẫm, hình thuôn dài 15 - 20cm, rộng 7 - 10cm; quả hình cầu, vỏ ngoài màu nâu lục sẫm tím, vỏ cứng phía dưới có lá dài, phía đỉnh có đầy nhụy. Trong quả măng cụt có từ 6 - 12 hạt, quanh hạt có áo cơm hạt màu trắng đục, mềm, cơm hạt khi ăn có hương vị thơm, ngon, chua chua ngọt ngọt.
Thành phần hóa học: Áo của hạt có vị thơm, ngọt, chua ít. Khi măng cụt chín có màu trắng trong sau vài ngày ngả màu vàng, ít thơm hơn, có vị hơi chát.
Thịt quả măng cụt chiếm 1/3 quả, có 79,2% nước, protein 0,5%, cacbonhydrat 19,8%, chất xơ 0,3%, canxi 11mg%, photpho 17mg%, sắt 0,9mg%, Vita C 66mg%, Vita A 14 đơn vị quốc tế/100g (Prose A 2, 1992), đường 16,42% (Sucrose glucose frucrose). Vỏ quả măng cụt chứa 7 - 14% tanin (Cateshin). Hạt chứa 3% dầu béo.
Vỏ quả măng cụt có tác dụng làm săn, có tác dụng ức chế sự sinh trưởng của Entamoeba hystolica. Trong lâm sàng đã dùng cao lỏng quả vỏ măng cụt có 10% tanin, hỗn dịch cao này với berberin 1% có tác dụng trong điều trị ỉa chảy rất tốt ở trẻ em. Ngoài ra, vỏ măng cụt còn có tác dụng chống viêm, kháng khuẩn và chặn miễn dịch.
Theo kinh nghiệm ở các nước, ngoài điều trị các bệnh nói trên, măng cụt còn có tác dụng điều trị bệnh vàng da. Thường dùng 10 vỏ măng cụt cho vào ấm đất hoặc nồi đồng (không dùng nồi sắt, nồi tôn) cho nước ngập, đun sôi 15 - 20 phút, để nguội, ngày uống 3 - 4 bát men ăn cơm.
Bài thuốc măng cụt:
* Tiêu chảy: Vỏ măng cụt khô 24g, hạt mức, hạt thì là (có nơi nhân dân gọi hạt bồng sàn) mỗi thứ 2g. Ngày 1 thang, sắc uống 2 lần/ngày.
* Chữa lỵ: Vỏ quả măng cụt 6g, rau sam, rau má, cỏ nhọ nồi, cỏ sữa, cỏ mua, mỗi thứ 8g, trà bắc (loại ngon, không nên dùng loại có pha, tẩm hương hoa khác) 6g, cam thảo, vỏ quýt mỗi thứ 4g, gừng 3 lát. Mỗi ngày 1 thang sắc uống trong ngày.
Vỏ quả măng cụt nướng thơm 8g, rau má 10g, dền tía, khổ sâm, gương sen, củ rối sao đen, vỏ lựu, mỗi vị 8g, hạt cau già 6g, cam thảo, vỏ quýt nướng, mỗi vị 4g, sắc uống hoặc tán bột uống, mỗi ngày 1 thang.
| 
