|
Mẹ làm dâu khi tuổi chưa tròn đôi mươi. Thương mẹ dịu hiền, bà chỉ dạy cách ăn ở, làm lụng, bếp núc. Bà dặn mẹ phải luôn biết “giữ lửa trong nhà”. Mẹ chưa hiểu hết lời bà nhưng cứ làm theo.
Lửa bà dạy mẹ giữ là lửa bếp. Bà bảo: “Bếp có nồng thì nhà mới ấm”. Mẹ theo lời, thay bà trông bếp, giữ lửa. Thời mẹ đèn dầu. Mẹ luôn mang bên mình chiếc quẹt. Từ quẹt diêm, đến quẹt đá, rồi quẹt ga… mẹ đều rành. Mẹ lo củi bếp như lo cơm mắm. Mẹ tranh thủ nhặt nhạnh củi nhỏ, củi lớn từ hàng tre, bờ rào đến rừng, rẫy. Củi nhỏ để nhen, đun nấu; củi to, rễ, gộc, mẹ dùng giữ lửa cho bếp khi không đun nấu. Bếp mẹ luôn ấm nồng, sạch tươm. Cơm mẹ luôn ngọt lành. Con mẹ nhanh khôn lớn.
Lửa bà dạy mẹ giữ còn là lửa khói hương. Bà bảo rằng: “Người có tổ tông, phải biết nhớ ơn nguồn cội!”. Mẹ thay bà lo việc đèn, nhang khi ông, cha đi vắng. Bàn thờ tổ tiên nhà ông bà luôn thơm hương, ấm cúng. Ông, bà yên lòng rồi lần lượt nhắm mắt xuôi tay. Những ngày ông, bà mới qua đời, mẹ là người giữ lửa mộ suốt nhiều ngày đêm. Đi qua tuổi xuân, qua nhiều cái Tết, mẹ vui khi các con nên người. Ngày Tết, mẹ không đi đâu xa, quanh quẩn gần nhà, trông coi lửa, khói.
Tôi đưa em về làm dâu vào ngày cận Tết. Lời đầu tiên mẹ dặn: “Phải luôn biết giữ lửa trong nhà, nhất là những ngày đầu năm!”. Mẹ dạy em cách làm bánh, mứt; mua sắm hương, hoa, trà, quả ngày Tết. Mẹ bảo: “Bếp ga dùng để chiên, xào. Bếp củi vẫn chính”. Em nghe theo, thay mẹ giữ lửa chu đáo.
Nhà thêm em, niềm vui luôn đầy ắp. Thỉnh thoảng, tôi mời bạn đến chơi nhà dùng cơm. Bạn luôn tấm tắc: “Cơm lành canh ngọt”. Bếp lửa do em quán xuyến luôn được mẹ hài lòng. Mẹ yếu dần, ngọn lửa trong nhà chuyển qua em cầm giữ. Dù nắng, mưa, khuya, sớm, vẫn tay em giữ lửa vẹn nguyên. Các con theo em mà ngoan hiền, hiếu thảo, chăm học, quen đi- về đúng giờ, thưa trình lễ phép. Tôi cũng theo ngọn lửa mà biết khéo léo từ chối những cuộc hẹn hò, không la cà quán sá.
Ba mẹ qua đời. Em trải qua mấy mươi mùa giữ lửa vẫn mặn mà, ngọt ngào, đằm thắm. Vẫn ánh mắt đắm đuối lúc bên chồng; chớp chớp, rươm rướm khi chồng về sau chuyến đi xa…
Mùa hè lại đến. Hai con học xa đã về. Nhà rộn thêm tiếng nói, cười. Bữa cơm bên bếp lửa rực hồng lại nghe em kể chuyện bà và chỉ dạy các con giữ lửa.
| 
