Hệ thống mới sẽ phát hiện những tiểu hành tinh đi vào Trái đất như 2012 DA14 (Nguồn: AFP)

Cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ (NASA), các trường đại học và những nhóm tư nhân ở Mỹ đang hợp tác xây dựng các hệ thống cảnh báo tiểu hành tinh có thể phát hiện những vật thể ngoài vũ trụ như thiên thạch đã rơi xuống nước Nga tuần trước gây chấn động thế giới.

Nhưng NASA khẳng định những sự cố như xảy ra ở dãy núi Ural, khiến nhiều nhà cửa hư hại và hơn 1.000 người bị thương, là rất hiếm.

“Chúng tôi cho rằng sự kiện như vậy xảy ra một lần trong mỗi 100 năm tính trung bình”, Paul Chodas thuộc Văn phòng chương trình các vật thể gần trái đất (NEO) của NASA ở Phòng thí nghiệm phản lực tại Pasadena, California, nói.

NASA ước tính trước khi vào bầu khí quyển trái đất trên vùng trời Nga, mảnh thiên thạch có đường kính 17 mét và nặng 10 tấn. Những mảnh vỡ từ thiên thạch này gây ra một vụ nổ tương đương với 500.000 tấn thuốc nổ TNT.

Cùng ngày hôm đó, một tiểu hành tinh đường kính 45 mét có ký hiệu 2012 DA14 đã bay qua trái đất mà không gây ra nguy hại gì. Tuy nhiên, nếu như tiểu hành tinh này rơi xuống mặt đất, nó có thể san phẳng cả một thành phố lớn.

Mười năm trước, NASA đã không thể định vị được 2012 DA14, theo lời Lindsey Johnson, giám đốc NEO. Nhưng ông cho rằng NASA đã đạt được nhiều tiến bộ trong việc tìm hiểu cách định vị các tiểu hành tinh. Johnson nói có rất nhiều vật thể bay xung quanh trái đất, có thể lên tới nửa triệu, và chúng rất khó theo dõi vì kích thước quá nhỏ.

Theo một chương trình mục tiêu do quốc hội Mỹ vạch ra năm 1998, NASA đã phát hiện và lên danh sách được 95% các tiểu hành tinh với đường kính từ một km trở lên có khả năng gây ra những vụ va chạm với sức tàn phá kinh hoàng cho trái đất.

NEO hiện đang phát hiện và theo dõi các tiểu hành tinh tiến gần tới trái đất cũng như các sao chổi bằng những kính viễn vọng trên mặt đất và trong quỹ đạo. Các nhà khoa học ước tính kích thước và đường đi của các tiểu hành tinh này để đánh giá mức độ gây ra nguy hiểm của chúng.

Hệ thống kính viễn vọng Arecibo đặt tại Puerto Rico, có đường kính tới 305 mét, có thể quan sát hết sức chi tiết một phần ba bầu trời ban đêm và xác định các tiểu hành tinh kích thước lớn.

Tất cả các quan sát tiểu hành tinh bằng kính thiên văn ở tại bất kỳ đâu trên thế giới, ngay cả của những người nghiệp dư, phải được chuyển về Trung tâm theo dõi các hành tinh nhỏ, do NASA bảo trợ tài chính và được điều hành bởi Đài quan sát vật lý thiên văn Smithsonian. Thông tin sau đó được chuyển cho Hiệp hội thiên văn quốc tế có trụ sở tại Paris.

Nhưng trong điều kiện ngân sách eo hẹp hiện nay, NASA đang cố gắng phát triển các hệ thống khác còn có thể phát hiện những vật thể nhỏ hơn trong vũ trụ. Hiện NASA đang bỏ tiền cho một dự án trị giá 5 triệu USD ở Đại học Hawaii, dự án Atlas, hay Hệ thống quan sát và cảnh báo tiểu hành tinh.

Các nhà nghiên cứu nói Atlas sẽ theo dõi toàn bộ bầu trời đêm mỗi buổi tối và có thể phát hiện ra các vật thể có đường kính 45 mét một tuần trước khi nó va chạm với trái đất. Với những vật thể có đường kính 150 mét, hệ thống, dự kiến sẽ đi vào hoạt động cuối năm 2015, có thể báo trước ba tuần.

Tuy nhiên, những nỗ lực của NASA có thể là chưa đủ với các cựu phi hành gia và những nhà khoa học năm ngoái vừa khởi động một dự án huy động tiền, xây dựng và vận hành kính thiên văn tư nhân đầu tiên theo dõi các tiểu hành tinh để bảo vệ loài người.

Quỹ B612 hiện đang cố gắng huy động 450 triệu USD để xây dựng và vận hành một kính thiên văn với tên gọi Sentinel được đặt ở khoảng cách 273 triệu km từ trái đất có thể theo dõi hầu hết các vật thể không thể nhìn thấy hiện nay.

. Theo Vietnam+