Tổng thống Bush vừa ký thông qua một dự luật mới. Luật này đặt ra những tiêu chuẩn thẩm vấn và truy tố các nghi can khủng bố là người nước ngoài bị Mỹ giam giữ. Luật Các ủy ban quân sự nói trên nhằm bảo đảm quyền con người cho các nghi can này song vẫn hạn chế quyền phản đối việc họ bị giam giữ cũng như xóa bỏ một số quyền mà họ thường được đảm bảo theo luật Mỹ.

Luật được  ban hành sau khi một tòa án tối cao ra phán quyết hồi tháng 6-2006 rằng các phiên tòa quân sự được lập ra để truy tố các tù nhân bị giam giữ ở Vịnh Guantanamo đã vi phạm luật của Mỹ và quốc tế.

Tại một buổi lễ tại Washington, ông Bush cho biết hiếm có dịp một vị tổng thống ký một đạo luật mà ông biết sẽ cứu mạng người Mỹ. Ông Bush đã coi Luật Các ủy ban quân sự là một trong những công cụ pháp lý quan trọng nhất trong cuộc chiến chống khủng bố.

Tổng thống Bush nói thêm rằng chương trình thẩm vấn những nghi can khủng bố của Cơ quan tình báo trung ương (CIA) không hiệu quả và luật mới sẽ tăng cường cho chương trình đó. Luật sẽ cho phép CIA tiếp tục thẩm vấn những kẻ khủng bố. Luật tuân thủ tinh thần và những cam kết quốc tế của Mỹ.

Luật cũng đặt ra một hệ thống các tòa án đặc biệt để xét xử các bị cáo một cách công bằng. ''Các ủy ban quân sự này sẽ mở những phiên tòa công bằng. Trong những phiên tòa đó, bị cáo được cho là vô tội, có quyền tiếp cận với luật sự và có thể nghe mọi bằng chứng chống lại họ. Các ủy ban quân sự là hợp pháp, công bằng và cần thiết'', ông Bush nói'.

Được cả hai viện của quốc hội thông qua hồi tháng 9 sau những tranh cãi căng thẳng, luật cấm sử dụng các biện pháp tra tấn, cưỡng hiếp và thí nghiệm sinh học đối với các nghi can bị giam giữ.

Tuy nhiên, luật trao quyền cho Tổng thống quyết định các kỹ thuật khác mà chuyên gia thẩm vấn có thể sử dụng. Đây là điều khoản nhằm cho phép tổng thống ủy quyền sử dụng các biện pháp thẩm vấn mạnh tay mà nếu không có lẽ được coi là bất hợp pháp bởi các tòa án quốc tế. Ông Bush nói rằng những biện pháp như vậy đã giúp CIA có được những thông tin quan trọng từ những nghi can khủng bố và đã cứu mạng người Mỹ.

Luật cũng cấm những người không phải là công dân Mỹ khiếu nại tại tòa án liên bang về việc Mỹ có quyền giam giữ họ hay không. Các nhóm quyền tự do công dân cho biết luật không đảm các bảo quyền của người bị giam giữ và vẫn chưa rõ các kỹ thuật thẩm vấn nào có thể được sử dụng.

Các nhà hoạt động vì quyền tự do công dân và Đảng dân chủ đã công khai chỉ trích luật này là vi phạm các giá trị Mỹ. Liên minh quyền tự do công nhân Mỹ nói rằng đây là ''một trong những luật về quyền tự do công dân tồi tệ nhất được ban hành trong lịch sử Mỹ''.

Còn thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Russ Feingold cho biết: ''Chúng ta sẽ nhìn lại ngày này như một vết nhơ trong lịch sử đất nước chúng ta. Luật cho phép chính phủ bắt giữ các cá nhân trên đất Mỹ và tống giam họ vô thời hạn. Họ không có cơ hội phản đối việc họ bị giam giữ tại tòa án. Luật mới cũng cho phép kết án một cá nhân dựa trên lời khai ép buộc và thậm chí cho phép kết án tử hình theo những quy tắc này'', thượng nghị sĩ Feingold nói.

Luật áp dụng cho những người bị quân đội Mỹ truy tố. Bộ Quốc phòng Mỹ đã buộc tội 10 người bị giam giữ và đang chuẩn bị buộc tội thêm khoảng 65 người nữa. Theo chính quyền Bush, có khoảng 450 người bị giam giữ tại nhà tù Guantanamo.

Một trong số những tù nhân mà Mỹ hy vọng xét xử là Khalid Sheikh Mohammed, kẻ bị tình nghi đạo diễn các cuộc tấn công khủng bố 11/9. Dự kiến các phiên tòa chính thức sẽ bắt đầu vào mùa hè 2007.

. Theo BBC, AP, CNN