 |
|
Lãnh đạo Khối Quebecois Gilles Duceppe vận động tranh cử tại thành phố Montreal năm 2004. |
Quebec sẽ độc lập dường như đó là điều không thể tránh khỏi nhất là khi Quốc hội Canada công nhận Quebec là một quốc gia nằm trong Canada thống nhất (27-11). Cơ hội của cộng đồng người Canada nói tiếng Pháp ở Quebec về một nước Quebec toàn vẹn và đúng nghĩa đang nhiều hơn bao giờ hết.
Một "nước Pháp thu nhỏ”
Đặc trưng của văn hóa Pháp in đậm trên mảnh đất do những người nói tiếng Anh quản lý khiến nhiều người đã nhận xét như vậy khi nói về Quebec.
Ảnh hưởng của văn hóa Pháp và Công giáo đã làm cho Quebec trở thành tỉnh mang sắc thái đặc biệt nhất của Canada nói riêng và của cả khu vực Bắc Mỹ. Quebec là nơi tập trung của người Canada gốc Pháp đông nhất cả nước, chiếm 86% tổng dân số. Tiếng Pháp được nhiều người sử dụng như tiếng mẹ đẻ tại tỉnh này và không có gì là khó hiểu khi người Quebec coi sự tồn tại của văn hóa Pháp tại một quốc gia nói tiếng Anh là một dấu hiệu độc đáo và nỗ lực bảo tồn nó.
Người dân ở Quebec thường tự xưng rằng mình là "người Canada nói tiếng Pháp" và luôn tìm cách tăng cường khả năng kiểm soát đời sống kinh tế của tỉnh này. Bởi lẽ điều kiện khí hậu, đất đai trù phú đã mang lại cho Quebec một nền kinh tế khá phát triển. Ngoài ra, người Quebec còn nỗ lực xây dựng cho mình chỗ đứng riêng trong hệ thống chính trị chung của cả nước.
Hiện Khối Quebecois, một tổ chức chính trị của Quebec đã giành được 38/301 ghế trong Quốc hội Canada. Cương lĩnh duy nhất của đảng là đòi quyền lợi và quyền tự trị độc lập cho Quebec. Một đặc cách chính trị riêng được chính phủ trao cho tỉnh này là chỉ có các ứng viên của Khối Quebecois được phép ra tranh cử tại Quebec, không có ứng viên ngoài tỉnh nào được tranh cử ở đây. Vì thế, các ứng viên của Khối Quebecois cũng không tranh cử ở những địa phương khác.
Tuy nhiên, Khối Quebecois vẫn được hưởng tất cả các quyền hạn giành cho các chính đảng liên bang khác như: quyền tham dự tranh luận trước cử tri, quảng cáo và đặc biệt nhất là nhận tài trợ của Hội đồng bầu cử độc lập Canada để tranh cử.
Tại sao Quebec mong muốn độc lập?
Việc Quebec tồn tại với những khác biệt về văn hóa, kinh tế và đặc biệt là tranh giành ảnh hưởng chính trị đã làm nảy sinh một số mâu thuẫn trong nội bộ Canada.
 |
|
Những người theo chủ nghĩa liên bang tập trung xem kết quả của cuộc trưng cầu dân ý năm 1995 tại thành phố Montreal, Canada. |
Độc lập nhưng vẫn chịu sự quản lý chính trị của chính phủ Canada, như thế Quebec sẽ vẫn chỉ dừng lại là một cộng đồng văn hóa Pháp ở Canada. Việc thừa nhận “Quốc gia Quebec” chỉ mang tính chất tượng trưng vì nó chỉ thừa nhận nền văn hóa riêng biệt của Quebec. Và đặc biệt, việc công nhận không dẫn đến sự điều chỉnh hiến pháp hay bất cứ bộ luật nào. Là một quốc gia nhưng Quebec chỉ được phép quyết định trên phương diện kinh tế, hoàn toàn lệ thuộc về chính trị.
Nếu là một quốc gia đầy đủ, Quebec sẽ vận hành theo quy chế như mọi quốc gia khác, thâm nhập vào đời sống kinh tế và chính trị thế giới. Quebec sẽ có hiến pháp riêng, chính quyền và luật lệ riêng phù hợp với đặc điểm, phong tục tập quán của mình. Trên phương diện quốc tế, Quebec cũng có thể tham dự các sự kiện lớn toàn cầu hoặc tham gia tranh cử vào các cơ quan của quốc tế. Điều kiện giao lưu dễ hơn sẽ giúp Quebec phát huy được những thế mạnh riêng trong các lĩnh vực kinh tế, văn hóa và xã hội. Hiểu cách khác Quebec sẽ ngang bằng với chính Canada.
Sẽ có cộng hòa Quebec?
Nhiều năm qua, Canada đã cố né tránh việc đưa vấn đề Quebec độc lập ra tranh cãi vì lo sợ nó sẽ dẫn đến một cuộc khủng hoảng về hiến pháp. Nhiều chuyên gia cho rằng, việc Quốc hội Canada chuẩn y đề nghị cho phép Quebec độc lập của Thủ tướng Harper là bước đi sai lầm. Vì lẽ, các lực lượng ly khai ở Quebec sẽ tiếp tục đòi thêm nhiều quyền lợi để xứng tầm của một quốc gia, thậm chí là một quốc gia tách rời hẳn Canada và sẽ gây ra nhiều khó khăn cho Chính phủ Canada.
Gần đây, Khối Quebecois đã tuyên bố hợp tác với đảng Parti Quebecois - cũng chủ trương tách khỏi liên bang - để thực hiện mục tiêu vì một nước Quebec nhiều quyền hơn nữa. Cả hai đang hy vọng một cuộc trưng cầu dân ý mới sẽ được tổ chức trong năm 2008 và Quebec sẽ tách khỏi Liên bang Canada.
Quebec có diện tích gần 1,5 triệu km2, tức rộng gần gấp 3 lần nước Pháp hay 7 lần nước Anh, là tỉnh lớn nhất của Canada. Hiện Quebec có hơn 7,5 triệu dân, đứng thứ 2 cả nước sau tỉnh Ontorio - nơi có đông người Canada nói tiếng Anh sinh sống. Riêng dân số thuộc 2 tỉnh này đã chiếm trên 62% tổng dân số Canada. |
Khả năng Quebec giành thắng lợi tại cuộc trưng cầu dân ý lần này (nếu có) là rất cao. Hiện Quebec có khoảng 400 ngàn người nhập cư (trung bình 40 ngàn người/năm). Trước sự “tấn công ồ ạt” của những người nhập cư, dân bản xứ giờ chỉ còn 2% tại Quebec. Trong khi đó, số lượng những người nhập cư không có đủ điều kiện tham gia cuộc trưng cầu dân ý năm 1995 sẽ được tham gia vào lần trưng cầu lần này. Những người này sẽ bỏ phiếu ủng hộ Quebec độc lập vì họ muốn trở thành công dân của một đất nước độc lập, không phải là thân phận của người nhập cư như hiện nay.
Quebec còn nhận được sự ủng hộ lớn từ những công dân trẻ đến tuổi trưởng thành (khoảng 75 ngàn người/năm). Lớp trẻ cũng rất mong muốn Quebec độc lập.
Bên cạnh đó, sẽ chẳng có lý do gì để cộng đồng người Pháp tại các tỉnh khác tại Canada, cũng như người dân Pháp bản xứ lại không mong muốn và không ủng hộ Quebec độc lập. Một khi Quebec có thể chế chính trị riêng sẽ có điều kiện phát huy tất cả những bản sắc dân tộc riêng của người Pháp.
| 
