Đây là cuộc đảo chính lần thứ 17 kể từ sau Thế chiến thứ 2. Thái Lan lại chứng minh rằng khi tình thế đòi phải đổi thay, họ biết cách đổi thay và trả giá ít nhất...
Ông Thaksin chấp nhận “giã từ vũ khí”
Dường như ông Thaksin đã thừa nhận cuộc đảo chính. Trong phát biểu đầu tiên tại London ngày 21-9, thông qua cố vấn chính trị Pansak Vinyaratn, ông Thaksin cho biết muốn “nghỉ ngơi” và kêu gọi “hòa giải dân tộc vì quốc vương và đất nước”.
Theo lời Pansak, ông Thaksin “hi vọng chính quyền mới sẽ nhanh chóng tiến hành tổng tuyển cử và tiếp tục duy trì các nguyên tắc dân chủ vì tương lai của người Thái”.
 |
|
Ông Thaksin đã thừa nhận cuộc đảo chính và kêu gọi “hòa giải dân tộc vì quốc vương và đất nước”.
|
Ông Pansak cho biết thêm là ông Thaksin đang “xem xét để làm các công việc từ thiện cho Thái Lan” và “giúp phát triển nền kinh tế”. Cho đến nay chưa rõ ông Thaksin đã rút hết số tiền 1,9 tỉ USD thu được từ vụ bán cổ phần cho Temasek chưa, nhưng theo qui định, Ngân hàng Thái Lan giới hạn số tiền được rút là 1 triệu USD/người/năm.
Ba ứng viên thủ tướng
Công việc thành lập chính phủ dân sự mới đã được Hội đồng cải cách hành chính (ARC) tích cực triển khai và cựu nghị sĩ Kraisak Chonhavan đã được lãnh đạo cuộc đảo chính mời làm ngoại trưởng trong chính phủ lâm thời mới.
Theo ông Phạm Quang Vinh, tham tán công sứ VN tại Thái Lan, dù hủy bỏ hiến pháp và giải tán các cơ chế độc lập nhưng ARC vẫn duy trì hai tổ chức độc lập là cơ quan Tổng kiểm toán và Ủy ban bầu cử. Về việc thành lập chính phủ mới, ông Vinh cho biết đã xuất hiện tin đồn có ba ứng viên cho vị trí thủ tướng là ông Suryudh, tùy viên Hội đồng cơ mật hoàng gia, ông chánh án Tòa án Hành chính Ackaratorn Chularat và ông thống đốc Ngân hàng trung ương Thái Lan Pridiyathorn Devakula.
Chủ tịch Hội đồng báo chí Thái Kavi Chongkittavorn nói rằng có vẻ như ông Devakula vẫn đang là ứng viên sáng giá nhất. Ông Kavi cũng bác bỏ khả năng một chính phủ lưu vong có thể thành lập vào thời điểm này.
Các khó khăn của ARC
Khó khăn lớn nhất của ARC hiện nay là tìm ra lý do chính đáng cho cuộc đảo chính sau những phản đối gay gắt từ phía Tổng thư ký LHQ Kofi Annan và nhiều quốc gia khác. Có lẽ ARC sẽ nhanh chóng tiến hành điều tra tài sản của ông Thaksin vì một vụ tham nhũng qui mô lớn hay lý do tương tự mới giúp họ có lý do chính đáng cho cuộc đảo chính.
Khó khăn tiếp theo của ARC là nhanh chóng chuyển giao quyền lực cho chính quyền dân sự. Nếu như họ nới lỏng quyền kiểm soát quá nhanh thì bộ phận ủng hộ ông Thaksin, vốn rất đông đảo, có thể nhanh chóng tìm cách quay lại bằng cách đánh du kích hoặc là huy động quần chúng. Trong khi đó, nếu họ sử dụng chính sách bàn tay sắt quá lâu thì sẽ đối mặt với áp lực ngày càng tăng của quốc tế và những người ủng hộ dân chủ trong nước.
Hôm qua, ARC cũng đưa ra các hạn chế đối với báo chí, yêu cầu các hãng truyền thông, phóng viên viết những vấn đề mang tính xây dựng để giúp đất nước sớm trở lại bình thường. Đến tối qua, hơn 300 đài phát thanh địa phương ở Chiang Mai, Chiang Rai, và Mae Hong Son đã bị cấm phát sóng. Ngoài ra, các đảng phái chính trị cũng bị cấm hoạt động, tụ họp hay thành lập mới.
Cho đến nay, giới học giả và báo chí Thái Lan không hài lòng việc hội đồng đảo chính bắt giam những người đối lập, đặc biệt các biện pháp như kiểm soát các kênh thông tin, cấm các chính đảng hoạt động trong thời gian không xác định và cấm tụ tập nơi công cộng. Các nhóm truyền thông đã tụ họp hôm qua để xem xét có tiến hành phản đối việc kiểm soát này không.
Trong một thông báo mới nhất trên truyền hình, ban lãnh đạo đảo chính ở Thái Lan đã tuyên bố chính thức nắm quyền lập pháp. Trong khi đó, thủ tướng bị phế truất Thaksin Shinawatra đã xác nhận rời khỏi chính trường.
Tuyên bố của phe đảo chính nói chính phủ quân sự lâm thời phải nắm quyền lập pháp "vì lợi ích của đất nước khi không có quốc hội và thượng viện".
Về phần mình, trong một tuyên bố đưa ra tại London, ông Thaksin cho biết ông sẽ “nghỉ ngơi” và kêu gọi quân đội Thái nhanh chóng thu xếp cho cuộc bầu cử mới. Ông cũng kêu gọi “tất cả các đảng phái tìm các biện pháp và phương thức để hòa giải và tiến tới hòa hợp dân tộc vì lợi ích của quốc vương và đất nước chúng ta”.
Nhà chính trị tỉ phú này cũng cho biết ông sẽ tập trung vào hoạt động phát triển và có thể làm công tác từ thiện.
Trong một diễn biến liên quan, Bộ trưởng văn phòng Thủ tướng Thái, ông Newin Chidchob, đã bị nhóm đảo chính bắt giữ. Như vậy hiện nay đã có 4 thành viên cao cấp trong chính quyền Thaksin bị bắt.
Trước đó, lãnh đạo đảo chính ở Thái Lan đã triệu tập ông Newin Chidchob và Bộ trưởng Tài nguyên Môi trường Yongyuth Tiyapairat đến để báo cáo Hội đồng cải cách chính trị ARC vào buổi chiều. Cả hai người được coi là đồng minh thân cận của Thủ tướng Thaksin này đã có mặt ở văn phòng của ARC vào trưa hôm nay.
Hai thành viên khác trong chính quyền Thaksin bị bắt giữ là phó thủ tướng Chitchai Wannasathit và cố vấn hàng đầu của ông Thaksin, Tổng thư ký nội các Prommin Lertsuridej.
Cấm hoạt động chính trị, kiểm soát truyền thông
 |
|
Binh lính đã ít xuất hiện trên đường phố thủ đô Bangkok nhưng xe tăng và các loại xe quân sự khác vẫn thường trực ở vùng ven đô đề phòng "bất trắc". |
Đêm hôm qua (21-9), hội đồng cầm quyền mới tại Thái Lan đã thông báo lệnh cấm tất cả các cuộc họp của các đảng phái chính trị cũng như cấm thành lập đảng mới. Thông báo này - đã được phát trên tất cả các kênh truyền hình Thái - nói hành động này nhằm duy trì trật tự và hòa bình. Lệnh cấm này là động thái mới nhất của phe đảo chính. Các động thái khác gồm giới hạn các cuộc tụ tập nơi công cộng và hạn chế giới truyền thông.
Liên minh nhân dân vì dân chủ (PAD) chống đối ông Thaksin hôm nay đã thông báo giải tán sau khi mục tiêu của họ là lật đổ chế độ Thaksin đã được hoàn thành.
Các lãnh đạo PAD đã tổ chức một cuộc họp báo lúc 11 giờ sáng nay tại trụ sở điều hành của mình để thông báo việc giải tán PAD. Tham dự cuộc họp báo có các lãnh đạo Sondhi Limthongkul, Somsak Kosaisuk, Somkiat Pongpaibool và Pipop Thongchai cũng như điều phối viên Suriyasai Katasila. Chamlong Srimuang, một lãnh đạo khác của PAD, đã không tham dự buổi họp.
Lãnh đạo hội đồng ARC vừa yêu cầu các quan chức các hãng truyền thông không được đăng tải phản ứng của dân chúng sau cuộc binh biến nữa. Tướng Sondhi dự định sẽ có cuộc gặp với lãnh đạo các hãng truyền thông vào 4 giờ chiều nay (giờ Bangkok).
Một số hãng truyền thông của Thái cho đến nay vẫn cho phép người xem gửi tin nhắn tới đài và rồi chiếu lại trên dòng cue ở phía dưới của màn hình. Cho đến giờ người ta vẫn chưa biết được liệu lệnh cấm này có áp dụng sang cả những báo giấy hay các trang tin trên mạng không?
Hội đồng quân sự từ hôm qua đã tuyên bố tiến hành kiểm soát chặt hơn đối với các kênh truyền thông và sẽ chặn các thông tin có thể gây phương hại cho hội đồng quân sự đang nắm quyền tại Thái Lan. Hội đồng cũng kêu gọi sự hợp tác của các hãng truyền thông, phóng viên, yêu cầu họ viết những câu chuyện mang tính xây dựng để giúp đất nước sớm trở lại bình thường.
Máy bay của ông Thaksin hạ cánh xuống Bangkok
Theo các nguồn tin quân sự, hôm 21-9, chiếc máy bay được ông Thaksin Shinawatra sử dụng trong chuyến công du nước ngoài trước khi xảy ra đảo chính đã hạ cánh xuống sân bay quân sự Don Muang ở thủ đô Bangkok lúc 12g30 sáng (giờ địa phương). Quân đội đảo chính đã lập tức bao vây chiếc máy bay.
Chiếc máy bay này chở khoảng 20 quan chức hạ viện - những người đã đi cùng ông Thaksin đến New York. Quân đảo chính đã mất khoảng nửa giờ để lục soát máy bay, sau đó hộ tống những người vừa trở về đến cơ quan xuất nhập cảnh. Tất cả sau đó đã được trả tự do sau khi hộ chiếu của họ được thông qua.
Nỗi lo kinh tế trì trệ
Người Thái Lan ngày hôm qua đã trở lại với cuộc sống thường nhật như không có chuyện gì xảy ra. Thế nhưng cảm giác không ổn định đang len lỏi trong sự bình thản cố hữu của người dân Thái.
Các công sở, trường học, siêu thị và khu mua sắm đã mở cửa trở lại. Học sinh lại đến trường và các bà nội trợ lại đi chợ, mua sắm, các tuyến xe buýt lại đông khách. Quân đội đã rút bớt xe tăng trên các đường phố chính xung quanh khu nhà chính phủ, nhưng lính tuần tra có trang bị vũ khí vẫn hiện diện ở các điểm chủ chốt trong thành phố.
Đa số người dân Thái bình thường vốn thờ ơ với các diễn biến chính trị tiếp tục cuộc sống của họ như thể cuộc đảo chính không mảy may tác động đến họ. Thế nhưng giới kinh doanh thì không nghĩ như vậy. Cộng đồng doanh nghiệp Thái Lan cho rằng sự đảo lộn chính trị sẽ trì kéo kinh tế Thái Lan trong thời gian tới.
Thị trường chứng khoán Thái Lan ngày hôm qua lập tức sụt gần 30 điểm ngay ở phiên mở cửa, nhưng hồi phục vào giữa ngày. Đến cuối ngày hôm qua, chỉ số SetIndex giảm khoảng 10 điểm.
Các nhà máy, cơ sở sản xuất đã mở cửa trở lại, nhưng hầu hết giới chủ đều chia sẻ tâm trạng lo lắng về những tác động của tình hình chính trị. Những câu hỏi đặt ra hiện nay là ai sẽ nắm chính phủ lâm thời, hiến pháp mới sẽ được cải cách như thế nào, và khi nào có tổng tuyển cử chính thức. Trên tất cả, giới kinh doanh lo ngại những diễn biến tới sẽ ảnh hưởng thế nào đến các chương trình đầu tư lớn của chính phủ, đầu tư nước ngoài cũng như du lịch và thương mại. Một số nhà phát triển địa ốc cho biết có thể họ sẽ phải tạm hoãn tung ra các dự án mới như dự định trong năm nay.
“Tôi rất lo lắng về tình hình kinh doanh - ông Kick Aungvitulsatit, chủ sở hữu một số nhà máy sản xuất và có cả công ty xuất nhập khẩu ở VN, cho biết - Mỗi lần có chính biến thì thế nào cũng có mất mát về kinh doanh. Kinh tế Thái Lan sẽ đi lùi khoảng hai hoặc ba năm. Phải chịu thôi, bởi vì nếu không làm thế thì họ (chính phủ Thaksin) chẳng chịu ra đi”.
Ông Apichart Sankary, chủ tịch Hiệp hội Du lịch Thái Lan, cho biết các hiệp hội du lịch lữ hành, khách sạn ở Thái Lan và Tổng cục Du lịch Thái Lan ngày hôm qua nhóm họp khẩn cấp để bàn cách đối phó với nguy cơ mất khách du lịch, nguồn thu ngoại tệ lớn nhất của nước này. Ông cho biết báo cáo ban đầu từ một số công ty du lịch lữ hành cho thấy khách du lịch từ nhiều nước đang hủy bỏ hàng loạt chuyến du lịch sang Thái Lan. “Một số nước như Úc, Trung Quốc đã hủy từ 80-90% tour đặt trước - ông Apichart nói qua điện thoại - Khách tour từ Nhật cũng đã hủy 10% rồi”.
“Đảo chính lụa”
Ông Thaksin Shinawatra bước chân vào vũ đài chính trị sau cuộc khủng hoảng tiền tệ châu Á 1997-1998. Ông có cách lãnh đạo chính trị quyết đoán. Ông thực hiện những chính sách dân tộc để bảo vệ doanh nghiệp Thái khỏi sự thôn tính của các công ty nước ngoài.
Ông cũng áp dụng các chính sách trong nước theo chủ nghĩa dân túy, giải quyết tình trạng nghèo đói của nông dân nghèo và hỗ trợ chăm sóc y tế giá rẻ.
Làm sao một thủ tướng được tái bầu chọn một cách dân chủ lại có thể bị phế truất chỉ một năm sau đó bằng một cuộc đảo chính êm thắm, mà có nhà bình luận đã gọi là “đảo chính lụa” (silken - coup). Ông Thaksin đã lạm dụng quyền lực dân chủ của mình bằng cách điều chỉnh hiến pháp để có thể chuyên quyền điều hành đất nước. Ông làm suy yếu tính độc lập của thượng viện và sử dụng đa số của mình trong quốc hội để đàn áp mọi sự chống đối.
 |
|
Người dân Thái tặng hoa cho binh sĩ. Sự hiện diện của quân đội tại thủ đô đã được hạn chế.
|
Ông Thaksin đã dùng tài sản của mình để kiểm soát, sở hữu truyền thông và dùng ảnh hưởng của mình để bổ nhiệm người thân tín vào các cơ quan. Ông đã xem thường có hệ thống các ủy ban độc lập được lập nên để giám sát chính phủ. Hành động của ông dẫn tới sự xói mòn dân chủ và dẫn tới sự phản đối của tầng lớp trung lưu thành thị.
Vào tháng giêng năm nay, ông Thaksin dính líu đến thương vụ bán công ty viễn thông của mình với giá cao mà không chịu thuế. Hành động của ông đã làm dấy lên làn sóng phản đối. Tầng lớp trung lưu thành thị xuống đường biểu tình.
Vào tháng tư, để dập tắt mọi lời chỉ trích, ông Thaksin kêu gọi tiến hành một cuộc bầu cử sớm. Ba đảng đối lập đã tẩy chay kết quả bỏ phiếu và dẫn đến cuộc khủng hoảng chính trị hiện nay. Dù Đảng Người Thái yêu người Thái (TRT) giành chiến thắng, nhưng Tòa án hiến pháp đã ra phán quyết kết quả bầu cử không hợp lệ vì số cử tri đi bỏ phiếu không đủ theo yêu cầu luật pháp.
Dưới sự lãnh đạo của ông, xã hội Thái Lan đã bị phân cực giữa những người dân nghèo ở nông thôn, chủ yếu ở phía bắc và đông bắc, với tầng lớp trung lưu thành thị ở Bangkok.
Cuộc đảo chính là kết quả xung đột giữa một bên là ông Thaksin với bên kia là quốc vương và quân đội. Thaksin đã bội ước những cam kết mà ông đưa ra với quốc vương là sẽ bước ra khỏi vũ đài chính trị và ông đã phớt lờ những tín hiệu không hài lòng của quốc vương. Ông Thaksin đã khiêu khích quân đội khi tố cáo họ đứng sau âm mưu đánh bom ám sát ông. Căng thẳng giữa ông Thaksin và tư lệnh Sondhi Boonyaratglin gia tăng sau những bất đồng trong xử lý tình trạng bạo loạn Hồi giáo ở miền nam Thái Lan.
Vậy thì tương lai sắp tới sẽ ra sao? Quân đội đã tiến hành nhiều cuộc thảo luận với lãnh đạo các trường đại học về tương lai của đất nước. Quân đội đã cam kết sẽ chỉ định một thủ tướng dân sự trong vòng hai tuần. Cuối cùng, quân đội đã hứa rằng sẽ tiến hành bầu cử trong tương lai, có thể là vào tháng 10-2007. Từ giờ đến đó quân đội sẽ gián tiếp kiểm soát quá trình sửa đổi hiến pháp và thi hành luật pháp nhằm đảm bảo hiệu quả cho việc kiểm tra và cân bằng quá trình hành pháp mới.
Ít có khả năng Thái Lan sẽ xảy ra thêm bất ổn chính trị lớn nếu quân đội giữ lời hứa. Tầng lớp trung lưu thành thị đã thể hiện sự ủng hộ của họ đối với cuộc đảo chính. Những người ủng hộ ông Thaksin ở khu vực nông thôn sẽ không bạo động để ủng hộ một nhân vật chính trị mất niềm tin của quốc vương.
Đổi thay ở đất Thái thanh bình
Một cuộc đảo chính có tư lệnh lục quân cầm đầu, có xe tăng bao vây dinh thủ tướng. Thế nhưng, mọi chuyện cũng chỉ dừng lại ở chừng mực thay đổi một thủ tướng bị kết tội tham nhũng và vi phạm các định chế dân chủ. Thêm một vài kênh truyền hình bị cắt trong vài giờ, vài chuyến bay không đến đúng lịch, khách du lịch giảm...
Tất nhiên, ở tận chiều sâu hẳn có sự lên xuống, thay đổi vị thế của các nhóm quyền lực. Ở đó, trước hết là những được mất của các nhóm lợi ích khác nhau, kéo theo mối quan ngại về sự lấn thế của cánh nhà binh và sự an toàn luật pháp.
Mọi chuyện còn đang ở buổi lâm thời. Tướng Sondhi còn đến hai tuần để kịp trả lại trạng thái bình yên theo kiểu Thái, trao quyền cho một chính phủ dân sự và tiến hành những cuộc bầu cử vào năm sau. Diễn biến thế nào thì cuối cùng vương quốc Thái Lan, xứ sở của đạo Phật, cũng đã vượt qua một cuộc khủng hoảng chính trị dằng dai bằng một cuộc đảo chính nhẹ nhàng, không tiếng súng và không đổ máu.
Thái Lan lại chứng minh rằng khi tình thế đòi phải đổi thay, họ biết cách đổi thay và trả giá ít nhất cho những thay đổi để tạo dựng cuộc sống trong hòa bình và gìn giữ hình ảnh một đất nước thanh bình.
. Theo TTO
|
Số phận nội các của ông Thaksin
- Phó thủ tướng Somkid Jatusripitak đã trở về Thái Lan sau khi đi sang Singapore và Paris. Chưa tuyên bố về tương lai chính trị của mình.
- Bộ trưởng Tài nguyên môi trường Yongyuth Tiyapairat đã bị bắt khi ra trình diện ARC. Trước đó ông trốn ra nước ngoài.
- Bộ trưởng Văn phòng Thủ tướng Newin Chidchob bị bắt trưa 20-9 khi ra trình diện ARC. Trước đó ông trốn sang London.
- Phó thủ tướng Chidchai Vanasatidya hiện đang bị quản thúc tại “nơi an toàn”.
- Bộ trưởng Nông nghiệp Sudarat Keyuraphan, phó chủ tịch Đảng Thai Rak Thai, đang ở Paris.
- Bộ trưởng Lao động Somsak Thepsuthin đang ở tỉnh Sukhothai, bắc Thái Lan.
- Tổng thư ký thủ tướng Prommin Lertsuridej đã bị quân đội bắt giữ. | | 
