Tình hình bán đảo Triều Tiên nóng lên từng ngày sau khi CHDCND Triều Tiên tiến hành vụ thử hạt nhân lần thứ hai vào ngày 25.5. Liên tiếp sau đó là các vụ phóng tên lửa ngày 25-26.5. Sáng sớm nay (27.5), Triều Tiên lại tuyên bố chính thức khởi động lại tổ hợp hạt nhân Yongbyong đúng như lời nước này đe dọa cách đây 1 tháng. Trong khi đó, Hàn Quốc vẫn chưa thoát khỏi cú sốc trước sự kiện cựu Tổng thống Roh Moo Hyun tự sát.
Hành động của CHDCND Triều Tiên đã làm dấy lên một làn sóng phản đối mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế.
Vậy lý nào khiến Bình Nhưỡng quyết định tiến hành thử hạt nhân vào thời điểm này, sớm hơn so với dự báo của các chuyên gia phân tích?
Đã có nhiều ý kiến lý giải được đưa ra.
1. Một mũi tên bắn trúng 2 con chim
Lý giải thứ nhất là Bình Nhưỡng muốn dùng một mũi tên bắn hai con chim, tức là vừa muốn cảnh báo cho Mỹ và các nước đồng minh của Mỹ thấy rằng CHDCND Triều Tiên không dễ dàng khuất phục trước bất kỳ ai vừa để tăng thêm thanh thế cho Chủ tịch nước Kim Jong-il.
Không phải ngẫu nhiên mà CHDCND Triều Tiên lại chọn ngày 25.5 để thử hạt nhân vì đó là ngày quốc lễ của Mỹ tưởng niệm quân nhân Mỹ tử trận (Memorial Day). Kiểu ngầm ý thách thức này không phải là diễn ra lần đầu. Năm 2006, Bình Nhưỡng đã thử tên lửa tầm xa Taepodong-2 cũng đúng vào Ngày Độc lập của Mỹ.
Ngoài việc chứng tỏ mình trước Mỹ và các đồng minh của Mỹ, CHDCND Triều Tiên có thể còn cảm thấy cần phải thúc đẩy hơn nữa tinh thần tự hào dân tộc và lòng tin của người dân trong nước vào khả năng lãnh đạo của Chủ tịch nước Kim Jong-il trong bối cảnh kinh tế nước này còn phụ thuộc vào nguồn viện trợ từ bên ngoài. Vụ thử hạt nhân thứ nhất của nước này cách đây gần 3 năm chỉ được coi là thành công một phần.
2. Tạo cớ đàm phán mà không bị mất thể diện
CHDCND Triều Tiên có thể đã cho rằng chính quyền của Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ không nhượng bộ Bình Nhưỡng, đặc biệt là sau khi ông Obama lên án mạnh mẽ vụ phóng tên lửa của Bình Nhưỡng hồi ngày 5.4 vừa qua. Mỹ, Hàn Quốc và Nhật Bản khi đó nghi ngờ CHDCND Triều Tiên thử tên lửa đạn đạo bất chấp Bình Nhưỡng khẳng định đó là một vụ phóng vệ tinh dân sự. Đối với Bình Nhưỡng, đó có lẽ là dấu hiệu cho thấy Washington không sẵn sàng đàm phán trực tiếp với Bình Nhưỡng trong khi đây là điều mà Bình Nhưỡng tìm kiếm bấy lâu nay.
Thực chất, kể từ khi cuộc nội chiến trên bán đảo Triều Tiên kết thúc (1950-1953), hai miền Triều Tiên chỉ ký một thỏa ước ngừng bắn. CHDCND Triều Tiên lâu nay khẳng định cần phải thay thế thỏa ước ngừng bắn này bằng một hiệp ước hòa bình làm nền tảng cho việc bình thường hóa quan hệ với Hàn Quốc. Tuy nhiên, Washington thậm chí đã từ chối bàn về cơ may cho hiệp ước hòa bình này.
Không ai muốn nhượng bộ vì điều này đồng nghĩa với việc bị mất thể diện. Thế giằng co “không chiến cũng chẳng hòa” sẽ tiếp tục kéo dài mãi trừ phi có một giải pháp được đưa ra.
CHDCND Triều Tiên đã có những bước đi liều lĩnh mà cộng đồng quốc tế ban đầu đều muốn ngăn không cho nó xảy ra. Chẳng có tiềm lực về kinh tế, Bình Nhưỡng xem chương trình hạt nhân là “bảo bối” đàm phán tối thượng để buộc Mỹ và các đồng minh trong khu vực nhượng bộ.
Trong tình hình căng thẳng hiện nay, Washington có thể sẽ đồng ý đàm phán song phương với Bình Nhưỡng, đặc biệt là khi đàm phán 6 bên không tiến triển.
Về phía Mỹ, chính quyền Obama hiện mới chỉ thành lập một nhóm ngoại giao và có thể khởi xướng liên lạc với CHDCND Triều Tiên khi và chỉ khi tìm ra được một cái cớ chính đáng. Một lần nữa, cái cớ này cũng là để giữ thể diện.
Chính quyền Obama có động thái chuyển động ngoại giao đầu tiên sớm chừng nào thì Bình Nhưỡng sẽ ít có những hành động đe dọa chừng ấy.
| 
