 |
|
Vụ kiện có nguy cơ làm dấy lên vòng xoáy bảo hộ mậu dịch mới trên toàn cầu |
Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) hôm 23.6 đã cùng nộp đơn lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) kiện Trung Quốc về việc quốc gia châu Á đã áp đặt hạn ngạch xuất khẩu nguyên vật liệu thô. Vụ kiện tụng này là bằng chứng mới nhất của cuộc chiến thương mại làm suy yếu thêm nền kinh tế toàn cầu vốn chưa vượt qua nổi cơn trọng bệnh suy thoái.
Mỹ và EU trước đó đã thất bại trong việc thuyết phục quốc gia đang đói tài nguyên là Trung Quốc giảm quan thuế xuất khẩu và tăng hạn ngạch đối với với các loại nguyên vật liệu như bauxite, than cốc, mangan thường được dùng trong sản xuất thép, vi mạch, máy bay và nhiều loại sản phẩm công nghiệp khác. Điều này trái ngược với cam kết của Trung Quốc khi gia nhập WTO vào năm 2001 là xóa bỏ nhiều loại thuế và phí xuất khẩu.
Đại diện thương mại Mỹ Ron Kirk nói trong một cuộc họp báo tại Washington rằng hành động hạn chế xuất khẩu nguyên liệu thô của Trung Quốc là thiên vị cho các doanh nghiệp Trung Quốc, làm ảnh hưởng tới các dòng tiền thương mại trị giá hàng tỉ USD.
Cao ủy thương mại châu Âu Baroness Ashton phát biểu: “Trung Quốc đã trợ cấp một cách không công bằng cho các doanh nghiệp trong nước, bóp méo bức sự cạnh tranh (lành mạnh) và làm tăng giá cả trên toàn cầu khiến cho các công ty của EU càng lâm vào khó khăn”.
Sau khi nộp đơn kiện, bước đầu tiên mà Mỹ và EU sẽ làm là hội đàm với Trung Quốc tại WTO. Nếu những cuộc hội đàm này thất bại thì bước tiếp theo là 60 ngày sau, bên nguyên sẽ yêu cầu một ủy ban gồm các chuyên gia của WTO mở phiên tòa xét xử làm rõ các cáo buộc Trung Quốc vi phạm qui tắc thương mại quốc tế.
Động thái nộp đơn kiện cũng diễn ra giữa lúc Mỹ và Trung Quốc đang ra sức tìm cách bảo vệ các doanh nghiệp trong nước trong thời kỳ kinh tế suy thoái. Mỹ đã ban hành điều luật “Mua hàng Mỹ” gây nhiều tranh cãi. Trung Quốc trả đũa bằng các biện pháp “Mua hàng Trung Quốc”. Trung Quốc cũng ban hành nhiều qui định về việc mua bán máy tính cá nhân khiến Mỹ liên tục đưa ra nhiều lời chỉ trích trên bàn ngoại giao.
Quyết định nộp đơn kiện Trung Quốc lên WTO của Mỹ là một phần trong chính sách thương mại cứng rắn hơn của chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama. Nó càng đẩy cho quan hệ thương mại song phương Mỹ-Trung lên một mức căng thẳng mới trong lúc Washington vẫn ra sức kêu gọi Bắc Kinh tiếp tục mua các khoản nợ của Mỹ.
Jagdish Bhagwati, giáo sư của trường đại học Columbia (Mỹ), và một đồng nghiệp khác tại Hội đồng quan hệ nước ngoài của Mỹ nhận định Mỹ ít có khả năng thắng vì những ràng buộc trên và vì chính bản thân Mỹ cũng “không có một đôi bàn tay sạch sẽ”. Dù vậy, việc viện đến WTO lúc này là một lựa chọn chiến lược đúng đắn.
Chad Bown, giáo sư thỉnh giảng tại trường đại học Brandeis và một đồng nghiệp khác đến từ Viện Brookings nói: “Rõ ràng là tình hình căng thẳng leo thang của vụ kiện chống Trung Quốc chỉ khiến cho tâm lý bảo hộ mậu dịch tăng theo. Trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế toàn cầu hiện nay, vụ kiện càng làm cho người ta lo ngại về một vòng xoáy bảo hộ mậu dịch mới”.
Canada cho biết đang theo dõi sát diễn tiến của vụ kiện và không loại trừ khả năng tham gia với Mỹ và EU.
| 
