Xe tải ngang nhiên chở cát dưới lòng sông. Ảnh: Minh Thảo

Thấy tôi đang lom khom chụp hình mấy chiếc xe đang “ăn” cát phía trên cầu đường sắt, ông N.K.B - một người dân ở thôn Tân Xuân, xã Cát Hanh (Phù Cát) - liền nói: “Báo, đài đã nói rồi nhưng có ăn thua gì đâu chú ơi! Nó cứ hốt như thường ai làm gì nó? Hơn hai tháng nay, ngày nào cũng hàng chục con người với đủ các loại dụng cụ: Cuốc, xẻng, máy hút, máy cạp… ăn dầm nằm dề dưới lòng sông. Dân làm căng thì chính quyền giải quyết, nhưng giải quyết chưa được bao lâu thì đâu lại vào đó”.

Mấy năm trước, những kẻ khai thác cát trái phép thường “rút ruột” đoạn sông bên dưới cầu đường sắt. Thế nhưng, năm nay, dường như đoạn sông này không còn là “miền đất hứa” nên họ đã chuyển hẳn lên phía trên cho… kín đáo. Theo quan sát của chúng tôi, chỉ trên một đoạn sông ngắn, ngoài những người hốt cát thủ công, còn có đến 4 máy hút cát hoạt động ngày đêm và 1 máy cạp (múc), ban ngày “hoãn binh”, đứng nép mình trong bụi cây bên phía bờ Bắc (phía Phù Mỹ), đến đêm mới mò ra “ăn” cát. Không còn cảnh nhộn nhịp, đông đúc như trước, nhưng theo phản ánh của những người dân nơi đây, hàng ngày, vẫn có đến hàng trăm xe cát bị “bốc hơi”.

Nạn khai thác cát trái phép trên dòng sông này xảy ra từ năm 2000, gây sạt lở bờ sông, khô mạch nước ngầm, làm thay đổi dòng chảy và những hố sâu còn lại sau khi hốt cát là cái bẫy tử thần từng gây ra nhiều cái chết thương tâm cho trẻ em trong vùng. Cuối năm 2006, sau khi kiểm tra, Sở Tài nguyên – Môi trường đã phát hiện và lập biên bản đình chỉ nhiều tổ chức, cá nhân khai thác cát trái phép tại sông La Tinh; yêu cầu UBND các xã chấm dứt hợp đồng khoán khai thác cát; UBND các huyện chỉ đạo kiểm điểm trách nhiệm, xử lý các cá nhân liên quan trong việc hợp đồng giao khoán cho các tổ chức, cá nhân khai thác cát trái phép.

Thế nhưng, không hiểu sao, từ sau thời điểm đó, tình trạng khai thác cát ở đây vẫn xảy ra? Người dân phản đối, chính quyền “ra tay”, nhưng xem ra không đủ mạnh nên đâu lại vào đó. Hai tháng nay, dòng sông tiếp tục bị “băm vằm”, người dân “la hoài cũng ớn” nên đành… buông xuôi, thế nên chính quyền địa phương cũng… không biết(?!). Và cứ thế dòng sông vô tư bị “rút ruột”.

Dẫu biết đây là vùng giáp ranh giữa hai huyện, nên việc giải quyết gặp một số khó khăn nhất định. Tuy nhiên, không thể vô cảm trước những thiệt hại mà người dân đang phải gánh chịu vì vấn nạn đó không phải là không có biện pháp giải quyết, nếu có sự phối hợp đồng bộ, quyết liệt của chính quyền hai huyện Phù Cát và Phù Mỹ.

Đến bao giờ người dân hai bên bờ sông La Tinh mới hết ca thán về câu “chuyện cũ rích” gần mười năm nay của họ? Bao giờ dòng sông này mới không còn là hung thần mỗi khi mưa đến lũ về? Và bao giờ trẻ con nơi đây lại mới được bình yên chăn trâu, cắt cỏ trên dòng sông quê hương?

• Minh Thảo