DBTT nói về bão lũ thiên tai không nên quá điệu đàng. - Trong ảnh: Khi người dân khốn khổ vì nạn lụt như thế này, những bản tin DBTT điệu khiến nhiều người chạnh lòng. Ảnh: Văn Lưu

Nhưng nhìn lại bản tin DBTT trên các kênh truyền hình nước ta, từ đài trung ương đến các đài địa phương, từ đài thành phố lớn đến các đài tỉnh lẻ, bản tin DBTT đang có nhiều điều chưa hợp lý đến mức có lúc người xem truyền hình lấy làm nghi ngờ là phải chăng các nhà đài đã lái mục đích của bản tin DBTT sang hướng khác. Xin được chỉ ra đây những sự lệch lạc ấy:

DBTT kèm theo nhạc. Đây là điều phổ biến của tất cả các đài. Có khi nhạc nền còn to hơn cả lời đọc, trầm bổng réo rắt đến mức át mất cả tiếng của phát thanh viên, khiến người xem không nghe rõ nội dung dự báo, chí ít là bị phân tán sự chú ý lắng nghe lời dự báo.

DBTT kèm thời trang. Các MC của chương trình này, nhất là của đài VTV, thường là những người còn rất trẻ và rất đẹp, họ hình như chú ý một cách thái quá đến trang phục khi hiện hình, đến mức trở nên quá đỏm dáng trong một chương trình cần phải rất giản dị và chân phương. Ấy vậy mà chính nhà đài này từng rất tự hào, gọi các MC bản tin DBTT của mình là “những người đẹp thời tiết”. Đẹp và trẻ thì không có lỗi gì nhưng cần phải biết phô một cách đúng lúc và đúng chỗ.  

DBTT kèm “diễn”. Khi thể hiện bản tin DBTT, các MC diễn một cách quá đáng, điệu bộ, uốn lượn như là đang múa trên màn hình, điệu quá. Con gái thì có quyền điệu và điệu thì không ai trách nhưng điệu cũng phải có chỗ thôi. Nói về bão lũ, thiên tai mà cũng cố để điệu thì e rằng kém hiểu biết mất rồi.

DBTT kèm “nước non ngàn dặm”. Một ngày có 24 giờ, thiếu gì lúc để nhà đài, nhất là nhà HTV,  giới thiệu về lịch sử, về quê hương đất nước mà phải chen vào chỗ DBTT. Làm loãng mất vấn đề. Người xem trông chờ bản tin DBTT chỉ là để biết tình hình thời tiết thế nào, còn học về lịch sử và địa lý thì thiếu gì lúc, thiếu gì chỗ!

DBTT kèm quảng cáo. Có lẽ vì quá biết tầm quan trọng của bản tin DBTT với người xem là như thế nào, khiến bao nhiêu người đang trông đợi để nghe DBTT nên không ít đài đã tranh thủ lúc này chen vào các đúp quảng cáo. Giống như là một kiểu xem kèm vậy. Một sự trả giá dành cho khán giả chăng! Không ai cấm nhà đài quảng cáo để kiếm tiền, nhưng “uống nước cũng nên chừa cặn”. DBTT gắn với đời sống, thậm chí là gắn với sinh mạng của người dân, nên để cho chỗ này được “sạch” một chút!

DBTT kèm văn chương. Như trên đã nói, do tính chất cần thiết của bản tin DBTT nên lời lẽ của nó phải hết sức ngắn gọn, chi tiết và dễ hiểu. Vậy nhưng không ít MC của chương trình này không chỉ uốn lượn về hình thể mà còn sử dụng từ ngữ một cách tùy tiện, theo kiểu “không tập trung vào chuyên môn”, có lúc còn ngân nga, đưa cả thơ văn bóng bẩy vào trong lời lẽ dự báo. Có cô MC của VTV khi DBTT ngày mai rất đẹp, trời mát dịu, không mưa đã tán thêm rằng thời tiết này rất phù hợp cho các chuyến đi chơi xa, cho các cuộc píc níc gần. Nói vậy mà không ngại làm cho 80% nông dân cả nước đang dài cổ trông chờ một thời tiết đẹp để ra đồng cày cấy, dong thuyền đánh bắt tôm cá, lên rừng làm nương rẫy tủi thân sao!

Trong lúc đó thì tình hình đang ngược lại ở các kênh truyền hình danh tiếng nước ngoài. Các nhà đài nước ta hãy dành chút thời gian xem bản tin DBTT trên đài CNN của Mỹ, đài BBC của Anh, đài CCTV của Trung Quốc, DWTV của Đức, TV5 của Pháp… Ở đó, trên các kênh truyền hình mang tầm quốc tế ấy, các MC bản tin DBTT đều là những biên tập viên kỳ cựu, có tác phong chững chạc, trang phục nghiêm túc, thể hiện lời lẽ và điệu bộ chân phương, giản dị. DBTT của họ không kèm nhạc, không kèm quảng cáo, không  kèm cả “nước non ngàn dặm” và không hề có diễn. Chúng ta không vọng ngoại, nhưng phải “vọng” cái hay cái tốt. Mà những cái đó thì đang có sẵn trên các đài nước bạn. Học một chút để hay hơn, tốt hơn thì có lỗi gì đâu!

• Hà Tùng Sơn