 |
|
Tháo dỡ nhà quán xây dựng trái phép ở Cát Tiến (Phù Cát). Ảnh: Đình Lai |
Trong thời gian qua, một số địa phương trong tỉnh đã xảy ra tình trạng lấn chiếm đất đai, xây dựng nhà trái phép khá phổ biến. Hệ quả của nó không những nhà nước thất thu một nguồn ngân sách mà còn thể hiện sự yếu kém trong công tác quản lý nhà nước về đất đai, nhất là ở cấp cơ sở.
Để giải quyết vấn đề này, ngày 18.3.2008, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 15/2008/QĐ-UBND quy định về việc xử lý lấn, chiếm đất đai; đất đã được giao không đúng thẩm quyền; thu tiền không đúng quy định và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ) đối với các trường hợp đủ điều kiện tiếp tục SDĐ ở trên địa bàn tỉnh. Theo đó, các xã, thị trấn tiến hành kiểm tra, rà soát, thông báo công khai, lập danh sách các trường hợp vi phạm, đồng thời, xác định đúng thời điểm vi phạm để tiến hành xử lý: Hoặc cho tồn tại nhưng phải làm nghĩa vụ tài chính trước khi được cấp giấy chứng nhận QSDĐ; hoặc buộc phải tháo dỡ các công trình đã xây dựng để giao đất cho nhà nước quản lý. Các công việc này các địa phương phải hoàn thành trong năm 2009.
Cũng theo Quyết định 15, các địa phương phải thường xuyên kiểm tra tình hình SDĐ; nếu phát hiện có vi phạm phải tiến hành xử lý theo điều 182 Nghị định 181 của Thủ tướng Chính phủ; chủ tịch UBND các xã, thị trấn nào để xảy ra vi phạm mà không phát hiện, ngăn chặn, xử lý kịp thời, tùy theo tính chất, mức độ sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, qua một năm triển khai, thực hiện, trên địa bàn tỉnh nói chung, ở huyện Hoài Nhơn nói riêng đã, đang nảy sinh nhiều vướng mắc và bất hợp lý. Cụ thể là, một số trường hợp vi phạm được phép tồn tại nhưng nghĩa vụ tài chính mà người vi phạm phải làm lại thấp hơn các trường hợp đã được nhà nước giao đất nhưng người SDĐ sai mục đích; nhiều trường hợp, chính quyền địa phương không thể xác định được việc xây dựng nhà trái phép có phù hợp với quy hoạch không vì hiện nay còn rất nhiều xã, thị trấn chưa hoàn thành quy hoạch chi tiết SDĐ.
Đối với những trường hợp phải xác định thời điểm vi phạm để áp dụng mức thu làm nghĩa vụ tài chính thì phải có giấy xác nhận của khu dân cư và chính quyền địa phương. Nhưng thực tế, có trường hợp hai người xây dựng nhà trái phép cùng một thời điểm nhưng nghĩa vụ tài chính khác nhau do việc xác nhận thời điểm vi phạm không chính xác hoặc thiếu khách quan; nhiều trường hợp được phép tồn tại nhưng không thể xác lập hồ sơ để cấp giấy chứng nhận QSDĐ do người vi phạm không có khả năng tài chính.
Mặt khác, phần lớn các hộ SDĐ là xã viên HTX nông nghiệp vốn đã được nhà nước cân đối theo định mức nhân khẩu địa phương. Do vậy, việc tiếp tục công nhận QSDĐ cho những người lấn chiếm là thiếu công bằng và sẽ làm mất đi quỹ đất công ích của các địa phương.
Để tháo gỡ kịp thời những vướng mắc, khắc phục những bất hợp lý khi thực hiện Quyết định 15 của UBND tỉnh, nên chăng, UBND tỉnh điều chỉnh mức thu tiền SDĐ cho phù hợp, đảm bảo sự hài hòa giữa đối tượng có hành vi lấn chiếm đất đai và đối tượng SDĐ không đúng mục đích; bổ sung đối tượng được phép tồn tại, làm nghĩa vụ tài chính và được cấp QSDĐ trong trường hợp cất nhà trái phép sau 1.7.2004 nhưng phù hợp với quy hoạch và trong điều kiện bắt buộc là thực tế người vi phạm không có chỗ ở nào khác. Đối với những địa phương chưa có quy hoạch SDĐ chi tiết thì cần xử lý một cách uyển chuyển chứ không nên cứng nhắc; các hộ được hợp thức hóa, tồn tại nếu thực sự khó khăn về tài chính thì áp dụng Nghị định số 17/2006/NĐ-CP của Chính phủ để ghi nợ tiền SDĐ; những trường hợp đã được nhà nước cân đối theo định mức nhân khẩu địa phương nhưng lấn chiếm với diện tích lớn cần xem xét thu hồi một phần hoặc toàn bộ để đảm bảo sự công bằng; tăng quỹ đất công ích cho các địa phương.
Một điều không kém phần quan trọng là việc xác nhận thời điểm vi phạm của người SDĐ có ý nghĩa trong việc thực hiện nghĩa vụ tài chính (nhiều hay ít). Do vậy, chính quyền địa phương cấp cơ sở phải nâng cao trách nhiệm của mình trong việc này. Phải tiến hành chặt chẽ, tổ chức họp, lấy ý kiến khu dân cư trên tinh thần khách quan, dân chủ. Việc này nếu được thực hiện tốt không những sẽ khắc phục tình trạng thất thu ngân sách mà còn đảm bảo sự công bằng, không làm mất đoàn kết nội bộ trong nhân dân.
| 
