Hoạt động “tín dụng đen” không chỉ xuất hiện trong mối quan hệ vay mượn theo hình thức “tín chấp” giữa 2 cá nhân, mà còn được áp dụng tại các tiệm cầm đồ (TCĐ) thông qua hình thức vay thế chấp tài sản. Tình trạng vi phạm pháp luật này đã tồn tại từ lâu nhưng chưa được cơ quan chức năng xử lý rốt ráo.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, sau khi các ngân hàng thương mại siết chặt việc cho vay, không ít người đã tìm đến các TCĐ để vay tiền. Hầu hết, các TCĐ đều cho vay dưới hình thức thế chấp tài sản, như: xe máy, ôtô, vàng… Tuy nhiên, lãi suất vay tại các TCĐ không thua gì lãi suất vay theo hình thức “tín chấp” của hoạt động “tín dụng đen”.
Điều 476 Bộ luật Dân sự quy định, khi vay nợ, hai bên thỏa thuận với nhau mức lãi suất và thời hạn vay nhưng không được vượt quá 150% lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố đối với loại cho vay tương ứng. Như vậy, so với lãi suất cho vay cơ bản hiện nay do Ngân hàng Nhà nước quy định là 14%/năm, thì mức cho vay tối đa theo quan hệ dân sự được quy định theo pháp luật cao nhất là 21%/năm, có nghĩa là 1,75%/tháng. Quy định là vậy, nhưng lãi suất tại các TCĐ áp dụng đối với khách hàng cao hơn rất nhiều, từ 6 đến 9%/tháng. Thông thường, lãi suất các TCĐ áp dụng đối với khách hàng không tính tỉ lệ phần trăm theo tháng, mà tính theo ngày với lãi suất từ 2.000 đến 3.000 đồng/ngày đối với 1 triệu đồng. Đơn cử, khách hàng vay 10 triệu đồng, thì lãi suất từ 20.000 đến 30.000 đồng/ngày và khoảng 600 ngàn đến 900 ngàn đồng/tháng, tương ứng với lãi suất từ 6 đến 9%/tháng. Như vậy, lãi suất mà các TCĐ đang áp dụng đối với khách hàng vay cao hơn từ khoảng gấp 4 - 5 lần so với quy định của pháp luật.
Mặc dù biết lãi suất các TCĐ áp dụng cao hơn so với quy định, nhưng hầu hết khách hàng đến với TCĐ đều nằm trong tình trạng “cực chẳng đã” và vay tiền trong thời gian ngắn nên chấp nhận.
Theo một cán bộ Công an TP Quy Nhơn, các lực lượng chức năng biết việc TCĐ trên địa bàn TP Quy Nhơn áp dụng mức lãi suất cho vay đối với khách hàng cao hơn nhiều so với quy định của pháp luật. Tuy nhiên, do lãi suất này không thể hiện trên giấy tờ mà chỉ là sự thỏa thuận ngầm giữa hai bên, nên không đủ chứng cứ để xử lý các TCĐ vi phạm về lãi suất cho vay.
Khác với hoạt động “tín dụng đen” theo hình thức “tín chấp” mà nhiều người đang thực hiện, hoạt động của TCĐ được Nhà nước cấp phép và quản lý chặt. Tuy nhiên, việc các TCĐ dùng chiêu thức “lách luật” để áp dụng lãi suất “cắt cổ” đối với khách hàng là không thể chấp nhận được. Đề nghị các cơ quan chức năng có biện pháp để xử lý tình trạng vi phạm pháp luật như đã nói trên.
| 
