Máy bơm cát neo đậu trên một nhánh sông thuộc địa bàn xã Phước Hòa.

Sau đó, tình hình tạm lắng. Nhưng từ đầu tháng 3.2011 đến nay, hoạt động khai thác cát trái phép lại rộ lên. Sáng 20.3.2011, chúng tôi có mặt tại tràn Bảo An (thuộc thôn Kim Đông), nơi sông Gò Bồi chảy qua. Phía Bắc tràn xuôi về phía Đông có 3 máy bơm cát đặt nổi trên sông, với các ống xả vươn dài nằm cách bờ khoảng 10-15 m. Cách cầu Gò Bồi khoảng 200 m cũng có 1 máy bơm cát đang hoạt động, bơm cát nâng vườn cho các hộ dân sống bên sông.

Một người dân thôn Kim Đông cho biết: Việc khai thác cát trái phép diễn ra công khai trên địa bàn thôn đã nhiều năm, nhưng chính quyền địa phương chưa có biện pháp ngăn chặn một cách hữu hiệu, chỉ nhắc nhở là chính, nên vô tình đã tạo điều kiện cho họ khai thác cát vô tội vạ.

Trao đổi với ông Nguyễn Văn Nhâm, Chủ tịch UBND xã, ông Nhâm cho biết: UBND xã đã lập đoàn công tác tiến hành xử lý, nhưng nói thật là rất khó. Khi đến nơi, các đối tượng kéo máy đi mất, để lại dây ống, mình có tịch thu thì họ sắm lại. Gần đây, các máy hút cát chuyển sang hoạt động ban đêm, khoảng 3-6 giờ sáng. Xe tải chờ sẵn trên bờ, máy bơm hút cát từ lòng sông lên đầy thùng xe, rồi vận chuyển đi. Thấy bóng dáng đoàn công tác, họ nổ ghe, kéo máy bơm chạy mất. Hơn nữa, theo điều 11, khoản 5, Nghị định số 77 về xử phạt vi phạm hành chính của Chính phủ, mức phạt từ 10 triệu đến 20 triệu đồng vi phạm trong khai thác, mua bán, vận chuyển tài nguyên khoáng sản, kể cả khai thác vật liệu xây dựng thông thường, do UBND huyện ra Quyết định; xã chỉ lập biên bản đề nghị. UBND xã đã báo cáo với ngành chức năng của huyện đề nghị giúp đỡ, giữ cả xe vận chuyển cát trái phép, có vậy mới mong ngăn chặn được nạn khai thác cát trái phép trên sông.

Lợi nhuận từ việc khai thác cát trái phép khá cao. 1 xe tải trọng 7-8 m3, máy bơm cát bơm chừng 30 phút là đầy thùng xe, thu hơn 100.000 đồng/xe, bơm nâng nền vườn nhà hơn 15.000 đồng/m3. Một hộ sắm máy hút cát khoảng 8 triệu đồng, chỉ hoạt động trong một tuần là đủ thu hồi vốn. Bởi thế, nên các đối tượng tuy biết khai thác cát trái phép là vi phạm Luật Khoáng sản, nhưng vẫn cố tình làm.

Tình trạng khai thác cát trái phép trên các sông ở xã Phước Hòa đang gây hệ quả xấu về môi trường, kinh tế, ảnh hưởng nghiêm trọng đến công trình đê điều ở một xã thường xuyên đối mặt với thiên tai, lũ lụt. Người dân địa phương đề nghị ngành chức năng, chính quyền xã Phước Hòa và huyện Tuy Phước cần xử lý kiên quyết, kịp thời và hiệu quả, chấm dứt việc khai thác cát trái phép đã tồn tại từ nhiều năm nay.

• Xuân Thức