Những năm qua, tình trạng khai thác đá trái phép tại núi Hòn Chà thuộc địa bàn 2 phường Trần Quang Diệu và Bùi Thị Xuân (Quy Nhơn) diễn ra gần như công khai, làm khánh kiệt nguồn tài nguyên và hủy hoại môi trường sống của nhiều người dân trong khu vực. Thời gian qua, các cơ quan chức năng cũng đã thực hiện nhiều giải pháp nhằm đẩy lùi tình trạng khai thác đá trái phép tại đây, nhưng những giải pháp này dường như vẫn chưa khả thi.

Công nhân một doanh nghiệp đang khai thác đá trái phép tại núi Hòn Chà.

Nhức nhối nạn khai thác trái phép

Thời gian gần đây, tình trạng khai thác đá trái phép tại núi Hòn Chà diễn ra khá nhộn nhịp, nhất là khu vực phía Đông núi, thuộc địa bàn phường Trần Quang Diệu. Dưới chân núi, những tảng đá to đùng nằm lăn lóc khắp nơi. Dọc sườn núi, người khai thác đá trái phép còn che cả lán trại để chẻ đá, tập kết thiết bị. Trên đường vào núi, dọc tuyến có khá nhiều tấm bảng ghi cấm khai thác đá, nhưng vẫn dập dìu xe ben ra vào vận chuyển đá đã khai thác trái phép. Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện chỉ có 1 doanh nghiệp có giấy phép khai thác đá còn thời hạn hoạt động; tuy nhiên, thực tế tại khu vực này có khá nhiều doanh nghiệp tự do khai thác đá trái phép…

Ông Trần Văn Thắng, ở KV 6, phường Trần Quang Diệu, bức xúc:

“Trên đường đi từ KCN Phú Tài đến chân núi Hòn Chà, biển báo cấm khai thác đá, đất, cát cắm dày đặc. Vậy mà, hàng ngày vẫn có hàng chục chuyến xe chở đá, sỏi khai thác trái phép chạy vô tư như chốn không người. Tình trạng khai thác đá trái phép ồ ạt đã khiến nguồn nước bị ô nhiễm. Hàng ngày, chúng tôi còn

bị tra tấn bởi bụi bặm, tiếng ồn; thường xuyên chứng kiến cảnh các doanh nghiệp chửi bới, đánh nhau vì giành giật mỏ đá”.

Ông Nguyễn Văn Bằng, Chủ tịch UBND phường Bùi Thị Xuân, cho biết: “Nhiều doanh nghiệp khai thác đá trái phép mà triển khai rầm rộ y như đã được cấp phép vậy. Khi phát hiện vụ việc trên, chính quyền địa phương báo cáo tình hình lên cấp trên, các cơ quan chức năng. Nhưng khi đoàn kiểm tra đến nơi thì họ đã tẩu tán hết các thiết bị khai thác đá, nhân công cũng đã rút êm. Vài ngày sau thấy im ắng, họ lại đưa thiết bị, nhân công đến khai thác tiếp. Nhiều năm qua, hoạt động khai thác đá tại đây đã gây sa bồi nhiều ha ruộng, khiến nông dân không canh tác được; còn dòng chảy của sông, suối trên địa bàn đều bị bồi lấp”.

Cần xử lý nghiêm

Tình trạng khai thác đá trái phép tại núi Hòn Chà diễn ra đã hơn 10 năm và gần như công khai, gây mất an ninh trật tự địa phương, làm cho núi đá xói lở nghiêm trọng, ảnh hưởng đến môi trường sống của người dân trong khu vực. Trước thực trạng trên, ngày 16.4.2002, UBND tỉnh đã ban hành chỉ thị về việc cấm khai thác đá tại núi Hòn Chà. Sau khi quyết định được ban hành, các cơ quan chức năng cũng đã liên tục ra quân chấn chỉnh. Tuy nhiên, khi lực lượng chức năng rầm rộ ra quân, việc khai thác đá tạm lắng xuống, nhưng hết đợt cao điểm lại tiếp tục tái diễn.

Ông Lê Minh Luận, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên - Môi trường, thừa nhận: “Nhiều năm qua, chúng tôi thường xuyên thành lập đoàn đi kiểm tra, nhưng thật khó xử lý được tình trạng khai thác đá trái phép. Mỗi lần thành lập đoàn đi kiểm tra, thì y như rằng các đối tượng khai thác đá trái phép nắm đã được thông tin nên nhanh chóng đưa thiết bị, nhân công rút êm. Khi đoàn kiểm tra về, thì lại nhận được thông báo tình trạng khai thác đá trái phép tiếp diễn”.

Theo ông Mai Thanh Thắng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, sở dĩ tình trạng khai thác đá trái phép tại khu vực núi Hòn Chà diễn ra công khai từ nhiều năm qua và ngày càng phức tạp là do vai trò quản lý từ các cấp chính quyền đến các cơ quan chức năng rất mờ nhạt. Trong thời gian tới, cần phải xử lý nghiêm các doanh nghiệp khai thác đá trái phép để lập lại trật tự, kỷ cương, bảo vệ nguồn tài nguyên khoáng sản của Nhà nước.

UBND tỉnh vừa có Thông báo kết luận về tình hình khai thác đá tại núi Hòn Chà. Theo đó, để quản lý tốt tài nguyên khoáng sản tại khu vực này, UBND tỉnh yêu cầu các ngành, các địa phương cần nghiêm túc thực hiện việc nghiêm cấm khai thác đá đối với khu vực phía Đông núi Hòn Chà; phía Tây núi Hòn Chà cho phép các doanh nghiệp được cấp phép hoàn thành các thủ tục để khai thác và chỉ được khai thác khi đã có đầy đủ các thủ tục theo quy định. Về lâu dài, UBND tỉnh giao Giám đốc Sở TN-MT phối hợp với Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh và các cơ quan liên quan, đánh giá thực trạng công tác quản lý tài nguyên khoáng sản tại núi Hòn Chà và đề xuất giải pháp quản lý khả thi, có hiệu quả.

• Anh Tú