Mặc dù từ năm 2002, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã dự báo sẽ gặp khó khăn trong cung cấp điện đáp ứng sự phát triển của nền kinh tế và đã trình Chính phủ chỉ đạo tập trung thực hiện một loạt giải pháp cấp bách như đầu tư lưới để mua điện của Trung Quốc, xây dựng các nhà máy điện: Uông Bí mở rộng, Hải Phòng, Quảng Ninh, Mông Dương, Na Dương, Cao Ngạn, Cẩm Phả, Cà Mau, Nhơn Trạch... Song, mùa khô năm nay, nỗi lo thiếu điện vẫn còn đó.

Với dự kiến tăng trưởng của nền kinh tế 9% trong năm 2008, tốc độ tăng trưởng phụ tải được dự báo là 15,8% (năm 2007 là 13,9%), ở mức 80 tỷ kWh, trong đó mùa khô (5 tháng đầu năm) có thể đạt 31,8 tỷ kWh, công suất đỉnh của hệ thống có thể đạt 13,353 MW vào tháng 11.2008.

Theo Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia (Ao), một số tổ máy lớn không khai thác được từ năm 2007 như Phú Mỹ 3 (360MW) của Cty BOT Phú Mỹ 3, Phú Mỹ 2.2 (360MW) của Cty Năng lượng Mê Kông; chu trình đơn Nhà máy Điện Cà Mau 1 (500MW) của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam đang được tách khỏi vận hành để lắp đặt đuôi hơi, Hệ thống điện Việt Nam đang trong tình trạng căng thẳng về cân bằng cung cầu.

Với phương án cung cấp điện do Ao lập cho mùa khô năm 2008, trong đó đã tính đến các nguồn điện mới như Uông Bí mở rộng, Tuyên Quang, Đại Ninh, Quảng Trị và Cao Ngạn, hệ thống được bổ sung khoảng 3,19 tỷ kWh. Dự kiến, thủy điện khai thác là 7,1 tỷ kWh, sản lượng còn lại sẽ đáp ứng từ các nguồn nhiệt điện than, khí, mua của Trung Quốc, dầu FO và DO.

Theo phương án cơ sở do Ao đặt ra, nếu Nhà máy Nhiệt điện Cà Mau 1 vào vận hành từ  tháng 1  đến tháng 5.2008, về cơ bản, hệ thống sẽ đáp ứng được nhu cầu cung cấp điện, vì sản lượng của Cà Mau 1 chính là sản lượng dự phòng. Nếu khai thác nhiều thủy điện trong những tháng đầu năm có thể dẫn đến các hồ không còn nước để phát điện trước khi lũ về. Hệ thống sẽ thiếu điện nghiêm trọng trong suốt thời gian trước lũ, đặc biệt đối với hệ thống điện miền Bắc-trong mùa khô năm nay dự kiến chỉ có tổ máy số 1 và 2 Tuyên Quang được đưa vào vận hành trong tháng 2 và tháng 5.2008. Do đó, hệ thống luôn phải nhận lượng rất lớn điện năng từ phía Nam qua đường dây 500kV, xấp xỉ 1,446 tỷ kWh trên tổng nhu cầu hệ thống điện miền Bắc là 11,467 tỷ kWh vào mùa khô, để duy trì mực nước hồ Hòa Bình trên mức 80m. Do đó, để bảo đảm điện, tối ưu là giữ nước các hồ thủy điện, cụ thể hồ Thác Bà ở mức nước 48m (cao hơn mức nước chết 2m), hồ Hòa Bình 85m (cao hơn mực nước chết 5m) vào cuối mùa khô.

Theo Ao, trong 5 tháng mùa khô, khả năng phát tối đa của nhiệt điện, mua điện Trung Quốc, thủy điện (dự kiến) có tổng sản lượng phát được là 31,5 tỷ kWh. Như vậy, trong trường hợp Cà Mau 1  không vào vận hành, hệ thống sẽ thiếu khoảng 260 triệu kWh. Chưa kể một số yếu tố bất định sẽ dẫn đến sự thiếu hụt sản lượng như: tốc độ tăng trưởng phụ tải cao hơn dự kiến; xác suất sự cố các tổ máy nhiệt điện (than, khí, dầu FO và DO), khoảng 5% ứng với 1,05 tỷ kWh; điều kiện thủy văn các hồ có thể tồi hơn so với giả thiết tính toán, vì vậy sản lượng thủy điện chênh lệch khoảng 400 triệu kWh (trong 2 phương án tần suất nước 65% và 90%).

Do phải sử dụng nước hồ để bảo đảm cung cấp điện cho phát triển kinh tế-xã hội trong tháng 12.2007, bước vào mùa khô năm 2008, tất cả hồ chính như Hòa Bình, Yaly, Trị An, Thác Mơ đều không đạt mực nước dâng bình thường vào  thời  điểm 1.1.2008 cũng ảnh hưởng đến an toàn cung cấp điện. Ngoài ra, để phục vụ đổ ải cho vụ Đông-Xuân, mức nước hồ Hòa Bình sẽ giảm khoảng 7,5m trong 3 đợt xả vào nửa cuối tháng 1 và nửa đầu tháng 2-2008.

Việc khai thác các hồ chứa thủy điện phụ thuộc nhiều vào tiến độ vận hành Nhiệt điện Cà Mau 1. Vì, nếu nhà máy này không vào vận hành trước tháng 6.2008, việc giữ mức nước các hồ chỉ cao hơn mực nước chết 2m (riêng hồ Hòa Bình là 5m). Như vậy sẽ thiếu sản lượng trong tháng 6.2008 (trường hợp lũ về hồ Hòa Bình chậm) cũng như khả năng thiếu trầm trọng công suất đỉnh hệ thống khi một loạt hồ ở miền Nam và miền Trung đều cạn kiệt.

Hiện nay, Chính phủ chỉ đạo phải đẩy nhanh tiến độ đưa Cà Mau 1 vào vận hành để bảo đảm mục tiêu cung cấp điện cho nền kinh tế, trước mắt là trong mùa khô. Tuy nhiên,  theo EVN, sự cố nguồn nhiệt điện có thể xảy ra do các nhà máy đã phải chạy rất căng thẳng trong cả năm qua vẫn là nguyên nhân tiềm ẩn nguy cơ thiếu điện diện rộng, nếu lũ không về các hồ lớn như dự kiến. Vì vậy, ngoài việc phấn đấu đưa các nguồn dự kiến vào đúng tiến độ; mua tối đa điện từ Trung Quốc... vẫn phải tăng cường tuyên truyền tiết kiệm điện và đẩy mạnh quản lý việc sử dụng điện.

. Theo HNM