BaoBinhDinh - Vàng “phi SJC” sẽ ra sao?

Người dân mua bán vàng miếng tại một cửa hàng thuộc Công ty CP Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) trên đường Trần Nhân Tông, Hà Nội (ảnh chụp chiều 5-4)

Từ ngày 25-5, người dân vẫn được mua bán vàng miếng nhưng không được sử dụng vàng làm phương tiện thanh toán. Việc mua bán này phải thực hiện tại các địa điểm được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cấp phép.

Tuy nhiên, số lượng tổ chức được phép kinh doanh vàng miếng sẽ bị hạn chế. Doanh nghiệp được NHNN cấp phép mua bán vàng miếng phải đáp ứng đủ các điều kiện: có vốn điều lệ từ 100 tỉ đồng trở lên, kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh mua bán vàng từ hai năm trở lên, có số thuế đã nộp từ 500 triệu đồng/năm trở lên trong hai năm gần nhất, mạng lưới chi nhánh từ ba tỉnh thành trực thuộc trung ương trở lên.

Với tổ chức tín dụng, NHNN yêu cầu phải có vốn điều lệ từ 3.000 tỉ đồng trở lên, có đăng ký hoạt động kinh doanh vàng, có mạng lưới chi nhánh tại VN từ năm tỉnh thành trực thuộc trung ương.

Với các doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ phải đáp ứng đủ hai điều kiện: là doanh nghiệp được thành lập theo quy định của pháp luật, có đăng ký sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ trong giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp; có địa điểm, cơ sở vật chất và các trang thiết bị cần thiết phục vụ hoạt động sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ.

NHNN đang lấy ý kiến góp ý cho dự thảo thông tư hướng dẫn một số điều quy định về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Văn bản này sẽ ban hành trước ngày 25-5. Dự thảo thông tư cũng quy định trong thời gian sáu tháng kể từ ngày thông tư được áp dụng, các doanh nghiệp, ngân hàng đang kinh doanh mua bán vàng miếng phải làm thủ tục đăng ký kinh doanh lại với cơ quan đăng ký kinh doanh. Đồng thời, các trường hợp này cũng phải hoàn tất thủ tục xin cấp giấy phép kinh doanh mua bán vàng miếng với NHNN.

Chưa hướng dẫn lộ trình chuyển đổi vàng miếng “phi SJC”

Các công ty vàng cho rằng nghị định 24 và dự thảo thông tư hướng dẫn chưa đề cập việc chuyển đổi các thương hiệu vàng khác thành vàng miếng SJC khiến người dân và doanh nghiệp lo lắng. Bà Nguyễn Ngọc Quế Chi, tổng giám đốc Công ty vàng SBJ, cho biết theo chỉ đạo của NHNN, từ tháng 9-2011 các doanh nghiệp sản xuất vàng đã ngưng sản xuất vàng miếng. Tuy nhiên, NHNN cần công bố chuyển đổi vàng miếng các thương hiệu khác thành vàng miếng SJC để ổn định tâm lý cho người dân.

Ông Nguyễn Thanh Trúc, phó chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng VN, cho rằng bản thân các thương hiệu vàng “phi SJC” trước đây cũng do NHNN cấp phép, do vậy NHNN phải có trách nhiệm xử lý sao cho người sở hữu các thương hiệu vàng này không bị thiệt. Theo ông Trúc, nên cho phép những loại vàng này khi kiểm định nếu đủ trọng lượng, chất lượng thì cho chuyển đổi sang vàng miếng SJC. NHNN có thể thu một số phí nhất định, chẳng hạn mức 60.000 đồng như mức Công ty SJC thu trước đây. Hiện nay do NHNN chưa hướng dẫn nên việc chuyển đổi này bị tắc.

Theo ông Trần Thanh Hải - tổng giám đốc Công ty Đầu tư và kinh doanh vàng VN (VGB), hiện vàng SJC chiếm đa số trên thị trường. Nghị định 24 giao NHNN độc quyền sản xuất vàng miếng, như vậy các thương hiệu vàng miếng “phi SJC” sẽ không còn được sản xuất nữa. Điều này sẽ làm một số tổ chức và cá nhân hiện đang giữ vàng miếng “phi SJC” gặp bất lợi khi trao đổi, hoán chuyển sang vàng SJC, sau này là SBV. Nên chăng NHNN cho thống kê, đăng ký, kiểm tra chất lượng, thu phí gia công lại và cho chuyển đổi hết trong một lộ trình sáu tháng.

Ông Trúc cũng cho rằng từ ngày 25-5, khi những quy định về quản lý thị trường vàng chính thức được áp dụng thì hoạt động kinh doanh vàng miếng sẽ được quản lý chặt chẽ hơn. Số lượng vàng miếng lưu thông trên thị trường cũng sẽ giảm đi, nguồn ngoại tệ để nhập khẩu vàng cũng sẽ giảm. Đó là mặt tích cực. Nhưng xét về mặt thị trường, hoạt động kinh doanh vàng miếng sẽ trầm lắng.

“Nhưng cái lớn nhất mà người dân quan tâm hiện nay là liệu khi Nhà nước siết chặt hoạt động kinh doanh vàng miếng thì giá vàng trong nước có sát với giá thế giới? Thời gian qua, chuyện chênh lệch 1-3 triệu đồng/lượng vẫn xảy ra. Thị trường chỉ có thể thông suốt khi cơ chế quản lý tuân theo đúng quy luật của thị trường” - ông Trúc nhận định.

Sau khi nghị định quản lý hoạt động kinh doanh vàng được công bố, nhiều người còn sở hữu vàng miếng không phải của SJC đã đem bán. Tuy nhiên, nhiều thương hiệu cũng hạn chế bằng cách niêm yết giá mua vào thấp. Chị Thanh (Q.Bình Thạnh, TP.HCM) cho biết phải bán dưới giá niêm yết khoảng 1 triệu đồng/lượng, dù trước đây giá bán các loại vàng này ngang ngửa với giá bán vàng SJC. Chị Quỳnh Hoa (Q.Gò Vấp) cho rằng có tình trạng nhiều thương hiệu vàng lợi dụng ép giá người bán. Chị kiến nghị NHNN nên sớm công bố lộ trình chuyển đổi vàng miếng các thương hiệu khác sang vàng SJC để người dân khỏi bị thiệt.

Chiều 5-4, nhiều công ty vàng khác đã hạ giá mua bán xuống thấp hơn giá vàng SJC 1-2 triệu đồng/lượng. Lúc 15g30, giá vàng Bảo Tín Minh Châu bán ra 41,8 triệu đồng/lượng, mua vào còn 41,5 triệu đồng/lượng, thấp hơn 1,8 triệu đồng/lượng so với giá niêm yết của Công ty SJC. Giá vàng miếng AAA của Ngân hàng Agribank bán ra thấp hơn 1,6 triệu đồng/lượng so với giá vàng SJC cùng thời điểm.

Nghị định mới quy định, vốn điều lệ từ 100 tỉ đồng trở lên mới được cấp phép kinh doanh vàng miếng. Bà Nguyễn Thị Tỵ, doanh nghiệp kinh doanh vàng số 158 đường Phó Cơ Điều, quận 11 nói: “Cửa hàng tôi đang bán mạnh nhất là vàng miếng. Sức bán chi phối cả khu vực quận 11, Tân Bình thông qua các bạn hàng (tức chủ tiệm vàng nhỏ)… nhưng vốn đăng ký chỉ vài tỉ đồng. Nếu theo nghị định mới ban hành thì tôi không có cách nào để kinh doanh được”.

Ngoài vốn điều lệ, hầu hết các chủ kinh doanh vàng khu chợ Thiếc, chợ Bàn Cờ, quận 3 cũng như chợ An Đông, quận 5 đều không đáp ứng được các điều kiện cấp giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng theo nghị định mới như: số thuế đã nộp của hoạt động kinh doanh vàng từ 500 triệu đồng/năm trở lên trong hai năm liên tiếp gần nhất; và có mạng lưới chi nhánh, địa điểm bán hàng tại Việt Nam từ ba tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trở lên.

Bà Tỵ cho biết, thói quen giữ vàng làm của vẫn còn rất lớn. “Giới kinh doanh như tôi đều hiểu Nhà nước muốn thu gọn các tiệm vàng nhỏ để thay đổi thói quen giữ vàng trong người dân như các nước trên thế giới. Nhưng trong quá trình thay đổi thói quen, người có nhu cầu mua vàng sẽ chạy đi đâu?”, bà Tỵ hỏi. Bà Nguyễn Thị Cúc, phó tổng giám đốc công ty PNJ cũng băn khoăn: “Số doanh nghiệp đang kinh doanh vàng có đủ điều kiện tiếp tục thì quá ít so với địa bàn, nhu cầu thị trường hiện nay. Nếu các ngân hàng có vốn từ 3.000 tỉ trở lên đều tham gia, thì với mỗi ngân hàng có vài trăm điểm giao dịch (tức hàng ngàn tiệm vàng có thể được thay thế bằng hàng ngàn điểm giao dịch), thì không lo thiếu điểm bán, nhưng sau 17 giờ ngân hàng đóng cửa, thị trường sẽ ra sao, nhất là khi giá vàng biến động, người tiêu dùng có nhu cầu tiền mặt…”

Ông Nguyễn Văn Dưng, chủ tịch hội Mỹ nghệ kim hoàn TP.HCM lo lắng việc sẽ có hơn 2.000 chủ doanh nghiệp, chủ tiệm, cửa hàng kinh doanh vàng tại TP.HCM buộc phải thay đổi hình thức kinh doanh (chỉ được bán vàng trang sức), sẽ dẫn tới sự ứng biến. Điều này được ông Lăng Văn Hai, giám đốc công ty Kim Hoàn Sài Gòn gọi là “những biến tướng”. Chẳng hạn như các tiệm vàng đăng ký là mua bán trang sức, nhưng vẫn mua bán vàng miếng chui. Vàng miếng được thay bằng vàng nhẫn, vàng khâu, hay thậm chí là những vòng lắc tay nặng một vài lượng…” Khi đó, họ tính công một chiếc nhẫn chỉ 10.000 đồng, cũng bằng tiền công miếng vàng nhỏ”, ông Hai nêu kịch bản.

Công ty kinh doanh vàng SBJ, có vốn 250 tỉ đồng, có chi nhánh ở Cần Thơ, Bình Dương, nộp thuế vài tỉ mỗi năm xem ra, hội đủ các điều kiện để tiếp tục kinh doanh. Nhưng bà Võ Ngọc Quế Chi, tổng giám đốc công ty lại lo vì: “Thị trường mua bán vàng miếng sẽ bị ảnh hưởng rất lớn, hơn 90% doanh thu của SBJ là từ các tiệm vàng lớn nhỏ. Nay mất nguồn khách này thì chưa biết sẽ phải tính sao”. Bà Chi cho rằng việc nghị định ban hành ngày 3.4 và có hiệu lực thi hành từ ngày 25.5.2012, thời gian để chuẩn bị và thực hiện việc chuyển đổi kinh doanh của các tiệm vàng là khá ngắn.

Theo hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam, tính đến cuối năm 2011, cả nước có khoảng 10.000 cửa hàng kinh doanh vàng, tập trung chủ yếu ở các tỉnh thành phố lớn như TP.HCM, Hà Nội, Cần Thơ, Đà Nẵng… Nhưng quy mô của các tiệm vàng khá nhỏ. Nếu tính theo tiêu chuẩn của nghị định vừa ban hành, thì chỉ có hơn mười doanh nghiệp có thể tiếp tục duy trì mua bán vàng miếng như: SJC, PNJ, SBJ, Doji…

Theo nghị định, Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng. Ông Trương Công Nhơn, phó tổng giám đốc công ty SJC đánh giá: “Đây là bước ngoặt trong thị trường vàng Việt Nam”. Và ông Nhơn cũng cho rằng, với thói quen mua bán, cất giữ vàng của người dân Việt Nam chưa dễ thay đổi nhanh chóng, các ngân hàng có vốn mạnh đang có cơ hội để khai thác thị trường và kiếm lãi nhanh.

Ngày 3.4.2012 vừa qua, ngân hàng Nhà nước có văn bản số 1873/NHNN-QLNH yêu cầu ngân hàng Á Châu (ACB), ngân hàng Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank), ngân hàng Sài Gòn Thương Tín (Sacombank), ngân hàng Đông Á (DongA Bank) và ngân hàng Kỹ thương (Techcombank) cùng công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC) báo cáo về việc triển khai mạng lưới mua, bán vàng miếng. Đây có thể là nhóm đầu tiên tham gia triển khai nghị định ở nội dung tổ chức mua bán vàng miếng để tạo sự thông suốt trong giao dịch, tránh những xáo trộn trên thị trường khi nghị định có hiệu lực từ 25.5.2012.

Theo nguồn tin riêng của phóng viên, trong ngày 5.4, đã có ba ngân hàng tại TP.HCM họp bàn kế hoạch và triển khai hoạt động kinh doanh vàng miếng. Một số doanh nghiệp lớn có kinh nghiệm sẽ kết hợp với ngân hàng để phát triển dịch vụ kinh doanh vàng. Dự kiến một số điểm giao dịch ngân hàng sẽ có thêm dịch vụ ngoài giờ, dịch vụ cuối tuần (thứ bảy và chủ nhật) để đáp ứng nhu cầu mua bán vàng.

Dự thảo thông tư của NHNN quy định trong thời hạn sáu tháng kể từ ngày thông tư này có hiệu lực, các doanh nghiệp, tổ chức tín dụng đang kinh doanh mua bán vàng miếng được tiếp tục kinh doanh mua bán vàng miếng nhưng phải hoàn tất thủ tục đăng ký kinh doanh lại với cơ quan đăng ký kinh doanh và hoàn tất thủ tục xin cấp giấy phép kinh doanh mua bán vàng miếng với NHNN.

Với các tổ chức đang hoạt động sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ, lộ trình chuyển đổi là 12 tháng kể từ ngày nghị định có hiệu lực. NHNN chi nhánh tỉnh thành sẽ cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ. Giấy phép kinh doanh mua bán vàng miếng, giấy phép xuất nhập khẩu vàng, cấp hạn ngạch nhập khẩu vàng nguyên liệu do Vụ Quản lý ngoại hối, NHNN thực hiện.