Nhà thơ Tú Mỡ (1900-1976) có nhiều cái đối lập: Tên là Tú Mỡ nhưng người thì gầy còm, rất tú… xương; "giọng lưỡi" sắc bén khi cười nhạo, đánh địch nhưng tính thì hiền khô. Ông thân ái, nhân hậu với tất cả mọi người, và có mối giao cảm đặc biệt với ông bạn văn Nguyễn Công Hoan.
Ông Hoan con nhà dòng dõi, tiếng nổi lẫy lừng, nhưng trong thâm tâm rất phục tài ông Hiếu (Hồ Trọng Hiếu là tên thật của Tú Mỡ).
Phục nhưng vẫn hay đùa. Mà là đùa bằng thơ nhại giọng Tú Mỡ. Những bài thơ đó cho thấy Nguyễn Công Hoan cũng là một nhà thơ trào phúng đặc sắc.
Năm 1974, khi Tú Mỡ ốm, Nguyễn Công Hoan đùa:
Thế nào? Thể lực thoái hay tiến? Không khéo Bành Tổ phát đơn kiện Truất chức Thường vụ Hội Nhà văn Bắt đưa ra Hội Nhà Văn… Điển!
Dĩ nhiên, Tú Mỡ không giận mà còn rất khoái. Năm 1976, hai ông lại nằm với nhau ở Bệnh viện Việt - Xô. Tú Mỡ bị bệnh tim mạch. Nguyễn Công Hoan bị bệnh tiết niệu. Hai người thường đến thăm nhau, và vì nể nhau, lo cho nhau, họ thường gặp ở giữa cầu thang rồi cùng ra vườn hoa ngồi.
Đặc biệt hai người thường xướng họa cùng nhau và rất nghịch ngợm.
Tú Mỡ gửi Nguyễn Công Hoan: Bác nằm khoa ngoại ở tầng cao Ta muốn thăm nhau chả dễ nào! Gối hạc thằng tôi còn lỏng lẻo Mình vân của bác cũng lao đao. Tôi sai cháu gái lên thăm hỏi Nó bảo: "Ông Hoan đã bảnh bao". Tốt lắm! Cái già tai ác thật Nó không nể bác chẳng từ tao!
Ông Hoan vừa phàn nàn, vừa họa:
Bài này hóc nhất cái vần "cao" Khi đến câu sau hóc tiếng "nào" Tưởng đã thông kia, gì dám bỏ Ngờ đâu suốt ấy, chữ cần đao! Nghe lời cháu đọc, mừng khôn tả Thấy giấy tôi mong, sướng xiết bao. Muốn đánh trống liều qua cửa bác Buồn cho câu cuối vướng thằng… tao.
Họa như thế, coi như Nguyễn Công Hoan chịu thua, mà thua rất khéo léo. Hôm sau Tú Mỡ lại viết bài hỏi thăm con mắt đau của Nguyễn Công Hoan:
Bác không tham sắc, chẳng tham tài Cái mắt sao nhìn một hóa hai Bác gái vào thăm tuy có một Con ngươi nhìn chếch, hóa thành đôi… Nguyễn Công Hoan đáp lại, tự nhận:
Mắt lóa, trông ba thành những sáu Óc hoa, đếm chín hóa ra mười May còn nhìn rõ cô y tá Kẻo ngỡ "Ma phăm" mới bỏ đời! ("Ma phăm" - tiếng Pháp là "vợ tôi")
Không chỉ xướng họa mà hai ông còn chăm sóc nhau từng li, từng tí. Mỗi tối Nguyễn Công Hoan được phát một viên thuốc an thần cho dễ ngủ. Ông đã không uống, lén dành cho Tú Mỡ. Hồi đó thuốc Tây rất hiếm. Mới biết tình bạn văn chương lớp trước thật sâu đậm biết bao.
. Theo Nguyễn Sỹ Đại (Báo CAND) |