Công nhân đang thi công bệ và khuôn viên xung quanh tượng đài Quang Trung.

Tượng đài Quang Trung mới được thực hiện theo mẫu thiết kế của nhà điêu khắc Lê Đình Bảo (Công ty Mỹ thuật Trung ương) và đúc tại tổ hợp đúc đồng nổi tiếng nhất của làng Ngũ Xã (Hà Nội). Chuẩn bị cho việc đúc tượng, những người thợ đúc phải làm một cái khuôn bằng chất liệu đặc biệt để ốp vào mẫu tượng thạch cao (do bên thiết kế bàn giao có kích cỡ bằng tượng đồng cần đúc), sau một thời gian, khuôn rỗng sẽ được rút ra và dùng cần cẩu đưa lên cao để chờ đổ đồng vào. Đồng nguyên chất được nung nóng chảy trong những nồi lớn (nặng hàng tấn) ở nhiệt độ 1.800 độ C trong thời gian một ngày rưỡi.

Tiếp đến, người ta dùng cần cẩu đưa những nồi đồng nóng chảy lên từng miệng đổ trên khuôn tượng (mỗi miệng đổ ứng với một chiều cao nhất định của khuôn tượng), cứ đồ đầy miệng khuôn tượng ở vị trí này xong thì hàn kín lại và tiếp tục đổ đồng dần lên trên theo kiểu cuốn chiếu cho đến hết khuôn tượng. Đây chỉ mới là phần đúc ra phôi tượng (phần thô), để hoàn chỉnh  nó đòi hỏi tác giả tượng phải trực tiếp điều hành quy trình "xử nguội", cùng với những người thợ tạo nên phần "hồn" của bức tượng.

Sau khi hoàn thành, tượng đài Quang Trung (bệ và tượng) bằng đồng có chiều cao hơn 6m, nặng khoảng 16 tấn rưỡi và kinh phí thực hiện hơn 3 tỉ đồng. Tượng đài kết hợp hài hòa với nhà bảo tàng cùng hệ thống vườn hoa cây cảnh sẽ tạo nên một không gian đẹp đối với du khách.

Theo nhà điêu khắc Lê Đình Bảo, anh thiết kế tượng đài Quang Trung với mong muốn khắc họa hình ảnh một vị Hoàng đế anh dũng của chiến trận, một vị Hoàng đế văn võ song toàn. Chính vì vậy, Hoàng đế Quang Trung ở đây mặc trang phục giáp trụ, tay trái đặt lên kiếm thể hiện cho sự quyền uy, võ nghệ và sự nghiệp binh đao vẫn còn dang dở, tay phải tượng trưng cho văn được giơ lên mang ý nghĩa vỗ về nhân dân. Khuôn mặt vuông chữ điền thể hiện bản lĩnh, cặp mắt thiên nhãn (mắt chim ưng) tinh tường, mũi thẳng thể hiện sự khỏe mạnh và cương trực… tất cả kết hợp cân đối với nhau làm cho tượng  Quang Trung rất có thần thái.

Đặc biệt, không như những bệ tượng đài thông thường, bệ tượng Quang Trung kết hợp giữa hai chất liệu đồng và đá, tác giả đã kéo chất đồng từ trên tượng xuống bệ tạo sự tương quan hài hòa về thị giác. Bệ tượng được thiết kế trên cơ sở cách điệu hình ảnh chiếc bành voi, xung quanh bệ chạm khắc đồng hình hoa văn Quý Lê thể hiện cho sự bay bổng và giá trị thẩm mỹ cao.

Điêu khắc gia Đình Bảo tâm sự: "Tôi rất hài lòng với tác phẩm đúc đồng này. Thông qua tượng đài, tôi muốn gởi gắm tấm lòng trân trọng của mình đối với vị Hoàng đế "Bách chiến bách thắng" của dân tộc. Hy vọng người dân Bình Định nói riêng và du khách tham quan Bảo tàng Quang Trung nói chung sẽ có cùng sự đồng cảm nghệ thuật với tôi khi đến chiêm ngưỡng tượng đài…". 

• Hoài Thu